به گزارش خبرنگار مهر، محمد تهامی‌نژاد، پیش از ظهر شنبه با حضور در برنامه «اصفهان به روایت» اظهار داشت: در قدیم گویندگان از طریق سخنوری برای مخاطبین خود تصویرسازی میکردند و هرچه سخنور بهتری بودند، این تصویر بهتر ارائه می‌شد، تا اینکه سینما به وجود آمد. بعد از پدید آمدن سینما، بسیاری درباره آن می‌گفتند که سینما مانند آینه است چون دقیقاً هرآنچه را می‌بیند، برای مخاطب نقل می‌کند.
وی تصریح داشت: سینمای اولیه رخدادهای شهری را به صورت مونولوگ مطرح می‌کرد و سینماگران ابتدایی، واقعیات را از طریق تصویر ذهنی خود شخصیت در آن بیان میکردند. به دنبال آن فیلم‌های کمدی و رمانتیک با نگاه آرمان شهری به دنیای سینما وارد شدند و داستان قهرمانان درون شهری را مطرح میکردند.
سینما آرشیو بانک خاطرات شهری
این مستندساز، منتقد و پژوهشگر سینما با ذکر این نکته که «سینما آرشیو بانک خاطرات شهری است»، اظهار داشت: این مجموعه نمایانگر دگرگونی‌های شهری، نوع نگاه مردم، حرکت و توسعه شهرها و غیره بوده و به نوعی نمایانگر چشم‌اندازهای شهری است. به قول کراگر «شهر به ویژه خیابان، فضای مثال‌زدنی و مهم در ارتباط با مدرنیته است» یعنی بیان‌گر رابطه نو شدن سینما و جامعه به شمار می‌رود.
این پژوهشگر سینما با ذکر سخنی از ویلیام هنسر تصریح کرد: سینما نوعی بیان زبان مادری مدرن برای تجلی اتفاقات نوین جامعه به خصوص شهری شدن است. زمانی که سینما وارد ایران شد، وضعیتش مانند اروپا نبود و ما طی سال‌های اولیه کار سینما، در کشور خود فیلمبرداری نداشتیم و هرچه بود، واردات غرب به کشور ما به شمار می‌رفت.
ورود نخستین دوربین فیلمبرداری به ایران/ ناصرالدین‌شاه، فیلم‌های خود را مخفیانه نگهداری می‌کرد
وی ادامه داد: در زمان رضاخان، نخستین دوربین فیلم برداری وارد ایران شد و در آن زمان تنها شاهان برخی از اوقات فراغت خود و دیدارهای خود را ثبت میکردند. یکی از عجایب دوران ناصرالدین شاه هم این است که در کاخ گلستان علی‌رغم وجود تعداد بالایی عکس، فیلم‌های موجود به صورت مخفیانه نگهداری می‌شد و یک مجموعه آن در سال‌های اخیر پیدا شده است.
تهامی‌نژاد با پرداختن به مسئله فیلم‌سازی در ایران تاکید کرد: مدت‌های زیادی در ایران هیچ فیلمی ساخته نمی‌شد و نسبت سینما و شهر با مخاطب، نسبتی غیرمستقیم بود تا اینکه در ابتدای سطنت رضا شاه فیلم‌های خبری ساخته شد. اگرچه در دوران قبل از انقلاب مشروطه نیز ما صاحب سینما بودیم ولی فیلم‌ها تنها بیان گردشگران خارجی از شهرهایشان به شمار می‌رفت که به تصویر عینی کشیده شد و مخاطبان خودشان را با یک اتفاق غیر مترقبه مواجه می‌دیدند.
سینما مرزها را از بین برد
این مستندساز معاصر با ذکر اینکه سینما مرزها را از بین برد، افزود: سینما کم کم جای نقالی و پرده‌خوانی را گرفت و باعث آشنایی ایرانیان با شهرهای دیگر می‌شد درحالیکه آن‌ها از درون شهر خود بی‌خبر بودند و با از بین رفتن مرزها حتی جوامع اروپایی نیز به ایرانیان معرفی شدند.
وی با بیان اینکه سینمای ما در آن زمان به نوعی سینمای وارداتی بود و غربی‌ها در آن دوره با اشاعه فرهنگ و سبک زندگی خود درون فیلم‌های وارداتی، فرایندشان را آغاز کردند، بیان کرد: در آن زمان تنها سازمانی که گاهی از شاه مستند می‌ساخت، ارتش بود و تا سال ۱۳۲۰ ما هیچ فیلم‌ساز ایرانی نداشتیم. به جای آن متفقین جنگ جهانی که در آن زمان ایران را به اشغال خود درآورده بودند، از شمال و جنوب ایران فیلم تهیه میکردند.
زمان ایجاد نخستین سینماهای سیار ایران‌زمین
تهامی‌نژاد درباره نمایش فیلم به صورت سیار در شهرها و روستاها اظهار داشت: در آن زمان روس‌ها ماشین را وارد ایران کردند و سینمای سیار را راه انداختند و با آن فیلم‌های خود را جابجا میکردند. به گواه تاریخ، در آن دوره، این فیلم‌ها در شهرهایی مثل کرمان، اصفهان، و رفسنجان به نمایش گذاشته شد که حتی در برخی مکان‌ها منجر به تظاهرات و شکستن آپارات‌ها شد.
وی ادامه داد: ساختن فیلم از دیدن آن جداست، ما در سال ۱۳۳۶ موفق به ساخت فیلم خبری در ایران شدیم که البته تا قبل از آن تمامی فیلم‌ها توسط اداره اطلاعات آمریکا تهیه شده و در شهرهای بزرگ پخش می‌شد.
این مستندساز معاصر با اشاره به ارتباط این سخنان با برگزاری«اصفهان به روایت» و ضرورت توجه به بازماندگان موجود در این بخش تاکید کرد: فیلم‌های تهیه شده توسط طیاب از اصفهان، امروز مثل شمع‌های خاموش بسیار پر ارزش هستند و از طریق آن‌ها می‌توان با زوایای مختلف شهر آشنا شد.
نظر شما