کتایون زمانی در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه تحقیق و پژوهش در زمینه تولید گیاهان تراریخته ظرف دو دهه اخیر در کشور با موانع و چالش های بسیاری مواجه بوده است، اظهار داشت: پژوهشگران این عرصه با تلاشهای مستمر هدفی جز رفع وابستگی و خودکفایی در تولید محصولات سالم کشاورزی نداشته و همواره در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی و ایجاد امنیت غذایی که لازمه امنیت ملی است، گام برداشته اند.
وی گفت: بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک گیاهی به سرمایه‌گذاری های بزرگ نیازی نداشته و از جمله فناوری های زودبازده است که می‌تواند در زمانی کوتاه آثاری بسیار سودمند در کشاورزی داشته باشد و کمک موثری در احیا و جلوگیری از تخریب محیط زیست کند؛ کشت بیش از ١۸٠ میلیون هکتار محصول تراریخته در نزدیک به ٣٠ کشور جهان تاییدی بر این مدعاست.
تولید غذای کافی با کشاورزی ارگانیک ممکن نیست
زمانی با طرح این سوال که آیا می‌توان صرفا با کشاورزی سنتی و ارگانیک غذای کافی برای جمعیت روبه رشد کشور را تهیه کرد، ادامه داد: چگونه می‌توان از حفظ محیط زیست سخن گفت در جایی که لازمه دستیابی به تولید غذای کافی با روش‌های ذکرشده، تخریب جنگل‌ها و مراتع و تبدیل آن‌ها به مزرعه است. چگونه می‌توان در یک چنین سطح وسیعی بدون استفاده از کود و سم و علف کش به تولید کافی رسید و چگونه می‌توان با کمبود بارندگی و کاهش منابع آب زیرزمینی به تولید کافی محصولات زراعی دست یافت؟
عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی با تاکید براینکه مهندسی ژنتیک و تولید گیاهان تراریخته می‌تواند پاسخگوی تمام این سوالات باشد، خاطرنشان کرد: در حالی که می‌توان با روش های مهندسی ژنتیک در زمانی کوتاه به تحولی شگرف در زمینه تولید گیاهان تراریخته با صفات مطلوب (مانند تحمل به خشکی، مقاومت به آفات و بیماری‌ها، بهبود خواص تغذیه‌ای و حتی تولید داروها و مواد دارویی و صنعتی و غیره) دست یافت با روش های کلاسیک چندین دهه زمان لازم است تا به نتیجه‌ای مشابه رسید؛ اما زمان تلف شده و آثار نامطلوب زیست محیطی به جامانده را نمی‌توان جبران کرد.
زمانی اضافه کرد: صحبت از ضرر و زیان گیاهان تراریخته به همان اندازه غیرمنطقی، غیرعلمی و غیرعقلانی است که بگوییم استفاده از هواپیما، اتومبیل، تلفن همراه، انرژی هسته ای و سایر فناوری های نوین، خطرآفرین و مضر است چون احتمال سقوط، تصادف و ...وجود دارد.
کشاورزی بدون مبارزه با علف های هرز غیرممکن است
این استادیار پژوهشکده بیوتکنولوژی گفت: در دنیای امروزی به‌منظور برقراری ارتباط و حفظ حقوق ملت، حفظ تمامیت ارضی کشور و امنیت ملی آن و رسیدن به توسعه و کشاورزی پایدار باید بتوانیم در زمینه علوم و فناوری‌های نوین حرفی برای گفتن داشته باشیم نه آنکه به طور کامل وابسته باشیم و این امر نه تنها الگوبرداری از مدل امریکایی و نظام سرمایه داری نیست بلکه کاملا همسو با منافع ملی، سلامت شهروندان و محیط زیست است.
وی با ارائه یک مثال در ارتباط با مشکلات کشاورزان تاکید کرد: امروزه کشاورزی بدون مبارزه با علف‌های هرز غیرممکن است. بدون استفاده از علف کش‌ها عملکرد محصول به شدت کاهش می‌یابد و حتی می‌تواند موجب خسارت ۱۰۰درصدی به محصول شود. بنابراین مبارزه با علف‌های هرز و استفاده از علف‌کش‌ها بخشی اجتناب‌ناپذیر از مراحل کشت و داشت است.
زمانی گفت: استفاده از روش‌های مکانیکی برای حذف علف‌های هرز علاوه بر اینکه در اغلب موارد پس از رشد گیاه امکانپذیر نبوده و آسیب‌های جدی به گیاه زراعی وارد می‌کند با افزایش تبخیر آب از خاک، مصرف آب را به شدت افزایش می‌دهد. در مواردی که از وجین دستی استفاده می شود به تعداد زیادی کارگر با کار طاقت‌فرسا نیاز است که مستلزم صرف وقت و هزینه بسیار زیاد برای کشاورز بوده و قیمت محصول تولید شده را بسیار افزایش می‌دهد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر علف کش‌های زیادی در مزارع استفاده می‌شود که در مقایسه با گلایفوسیت سمیت بیشتری داشته و در محیط باقی می‌مانند و برای محیط زیست و کشاورز بسیار خطرناک هستند. این در حالی است که کشورهای زیادی در تلاش برای تولید و استفاده از گیاهان تراریخته مقاوم به علف کش‌هایی مانند گلایفوسیت هستند که سالمتر، ارزانتر و با مقدار کمتر کارایی بیشتری دارند و در جهت حذف علف‌کش‌های مضر و حفظ سلامت و آسایش کشاورز و مصرف کننده گام برمی‌دارند.
زمانی ادامه داد: آیا وقت آن نشده است تا به منافع ملی و امنیت غذایی بیندیشیم و با توضیح دقیق و ارائه مستندهای علمی درباره گیاهان تراریخته و آگاهی رسانی به عموم، قضاوت و تصمیم گیری درباره مصرف این محصولات را به مردم واگذار کنیم. با گسترش سریع مرزهای دانش ژنتیک و رمزگشایی ژنوم موجودات زنده به ویژه گیاهان (علفی و زراعی) و شناسایی ژنهای مفید و کاربردی، امکان انتقال ژنهای مطلوب بین گیاهان مختلف فراهم شده است و با توجه به تنوع گیاهان در کشور و غنای ژنتیکی گیاهان ایران می توان با هوشمندی از این گنج با ارزش خدادادی برای اصلاح گیاهان زراعی با فنون مهندسی ژنتیک استفاده کرد.
نظر شما