یادی از آیین‌های بومی/ از «میس میسی» تا « عروس برون»

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: میس میسی یا کشتی مشت در مشت از ورزش‌های پهلوانی و باستانی است که درگذر ایام فراموش‌شده و جوان‌ترها کمتر از آن می‌دانند.

کشتی میس میسی (کشتی مشت در مشت) یکی از ورزش‌های سنتی منطقه است که به مناسبت‌های مختلف عروسی، آیین‌های سنتی تیرماه سیزده شو و بیست‌وشش عید ماه و جشن خرمن در روستاها و شهرهای مازندران برگزار می‌شود.

اجرایی آیین های محلی

 اجرای بازی‌های محلی، آیین‌های مربوط به عروسی سنتی، موسیقی بومی، پخت غذاهای محلی و بازارچه سنتی ازجمله برنامه‌های این جشن آیینی است. این مراسم درگذشته در مراسم استقبال از پادشاهان و امیران معمول بوده است و در پایان نیز گاو یا گوسفندی به‌عنوان جایزه به برنده کشتی سنتی اهدا می‌شود.

 خوشبختانه کشتی سنتی همه‌ساله در قالب جشنواره بازی‌های محلی در روستای فشکور شهرستان چالوس برگزار می‌شود. هنوز هستند پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایی که یاد و خاطره کشتی میس میسی (کشتی با مشت) بزرگانی چون مرحوم پهلوان کدخدا ابوالحسن بابایی، پهلوان علی پناه بابایی، پهلوان رجبعلی، پهلوان مراد، پهلوان سلطان رضا بابایی، پهلوان کریم سام و همچنین پهلوانان پیشکسوت  فعلی همچون پهلوان علی اعظم زال نژاد و پهلوان مؤمن صادقی را به خاطر داشته باشند.

بیشتر از یک دهه است که کشتی میس میسی و یا به تعبیر گیلانی‌ها کشتی گیله‌مردی به همت یکی از فرزندان همین منطقه با عنوان رزم گیلما (رشته بومی گیلان و مازندران) احیا گردید که خوشبختانه این رشته بومی هم‌اکنون در ۲۲ استان کشور و بالغ‌بر ۲۰ کشور جهان با آداب، سنن و گویش خودمان فعالیت دارد.

میس میسی بهانه‌ای شد تا جشنواره‌ای آیین‌ها و سنت‌های کهن اما فراموش‌شده در روستای فشکور برگزار شود، روستایی که هم‌نشین کوهستان است و جاذبه‌های فرهنگی و طبیعی در خود جای‌داده است.

اینجا فشکور و یک بعدازظهر داغ تابستانی است و همه‌چیز برای برپایی یک جشن با چند آیین مهیا است، اهالی حدود ۱۲ روستا جمع شده‌اند تا میراث کهنشان را در قالب جشنواره‌ای پاس دارند و آن را به جوان‌ترها معرفی کنند.

از صلواه ظهر اهالی روستاها و شهرهای هم‌جوار به محل برپایی جشن آمده‌اند تا کشتی میس میسی و آیین‌هایی نظیر عروس برون را به تماشا بنشیند، «کمرقیش کایی»، «کلده کو»، «رسن بالینگتک»، «رسن کایی»، «باکله  باکله جیرک»، «توپ چالینگتک» و ... که متأسفانه می‌رود که به فراموشی سپرده شود.

محمدصادق کوهستانی مسئول برگزاری جشنواره یادایام فشکور به خبرنگار مهر می‌گوید: چهارمین دوره این جشنواره در حالی برگزار شد که این جشنواره برای احیای آیین‌های سنتی از سال ۸۶ در دستور کار قرار گرفت و پس از سه برپایی مقرر شد که به‌صورت دوسالانه برپا شود.

وی احیای آیین‌ها و سنت‌های فراموش‌شده را ازجمله اهداف برپایی جشنواره اعلام می‌کند و می‌گوید: برگزاری چنین جشنواره‌هایی فرصتی است تا جوان‌ترها با آیین‌های کهن و قدیمی بیشتر آشنا شوند و نسبت به حفظ آن گام بردارند.

جشنواره فشکور و یادایام محلی برای نمایش دست‌ساخته‌ها و صنایع‌دستی بانوان روستایی است، از نان‌های محلی گرفته تا صنایع‌دستی مانند گلیم‌بافی، کاموابافی، چادرشب دوزی، فرش‌بافی و نمد زنی و صنایع چوبی در این جشنواره به نمایش گذاشته‌شده است.

مریم کرمی که از شهرستان چالوس برای دیدن جشنواره فشکور آمده است می‌گوید: برگزاری چنین جشنواره‌هایی سبب می‌شود که جوانان و نسل‌های جدید بیشتر با این آیین‌های کهن آشنا شوند.

وی تأثیر این‌گونه جشنواره‌ها را بسیار تأثیرگذارتر از فیلم و سخنرانی دانست و ادامه داد: واقعاً برخی از آیین‌هایی که در جشنواره به نمایش درآمده بود، برای بسیاری از مردم ناآشنا و فراموش‌شده است.

حسن صادقی از جوانان روستای فشکور می‌گوید: به‌رغم داشتن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متأسفانه برای توسعه و جذب گردشگری در منطقه اقدامی نشده است و این جشنواره نیز به‌صورت خودجوش و مردمی برگزار می‌شود.

وی بابیان اینکه ایجاد اقامتگاه‌های محلی و بومگردی می‌تواند به توسعه روستا کمک کند یادآور شد: درحالی‌که در بسیاری از مناطق روی بومگردی روستایی و گردشگری روستایی سرمایه‌گذاری شده، اما تلاش‌ها برای احیای این صنعت در منطقه ضعیف است.

به تاکید کارشناسان، باز زنده سازی و احیای آیین‌ها و جشن‌های سنتی و محلی را در استان برای توسعه گردشگری ضروری است و با توجه به اینکه تعداد قابل‌توجهی از آیین‌های استان ثبت ملی شده‌اند، باز زنده سازی این آیین‌های سنتی و بومی ازجمله آیین کشتی میس میسی امری ضروری است و باید این آیین‌ها را احیا وزنده کنیم و میزان برگزاری جشن‌های آیینی که در سال جاری در مناطق مختلف استان مازندران شکل‌گرفته نسبت به گذشته بی‌نظیر است.

عکس: راحله عرفانی