اختلاف سنی حضرت خدیجه(س) و پیامبر چقدر بوده است؟

خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: چیزی که در برخی کتب در مورد حضرت خدیجه(س) آمده است و متاسفانه به قول مشهور تبدیل شده نه تنها در تاریخ مویدی ندارد بلکه دارای مبعدهای فراوان تاریخی است، درباره در مورد حضرت خدیجه چنین آمده است که:

«خدیجه بنت خویلد، بنا بر مشهور دو شوهر کرده بود ... و چون خدیجه از دنیا رفت ۶۵ سال عمر داشت...». 

بخش کوتاهی از پاسخ محمدعلی موحدی محقق علوم اسلامی را در این رابطه می خوانیم:

صاحب الصحیح من سیرة النبی الاعظم اقوال منقول در مورد سن ازدواج پیامبر با حضرت خدیجه را چنین برشمرده:

•  الف : ۲۵ سال (که این قول را بیهقی صحیح دانسته) و سن ایشان هنگام وفات را ۵۰ سال دانسته.(۱)

•  ب : ۲۸ سال (که این قول را بسیاری ترجیح داده‌اند) به نقل از ابن عماد.(۲)

•  ج : ۳۰ سال.(۳) 
 
•  د : ۳۵ سال.(۴)

•  هـ : ۴۰ سال. 

•  و : ۴۴ سال. (۵)

•  ز : ۴۵ سال. (۶) 

•  ح : ۴۶ سال. (۷)

که اقوال بیش از ۳۰ سال همگی ضعیف هستند.
 
بیهقی می‌گوید ایشان ۱۵ سال قبل از بعثت با پیامبر ازدواج کرده. پس سن ازدواج ایشان می‌شود ۲۵ سال که غیر از بیهقی هم افرادی دیگر این قول را ترجیح داده اند. لذا حضرت خدیجه و پیامبر طبق قول صحیح در هنگام ازدواج هم سن بوده‌اند.

توجه شود❗️ قولی را که ایشان ۶۵ سال عمر کرده‌اند، حاکم نیشابوری از ابن اسحاق از هشام بن عروه نقل کرده و خود حاکم گفته این قول «شاذ» است. و می‌گوید در نزد من سن ازدواج ایشان کمتر از ۳۵ سال است.

حال جای سوال نسبت به نویسنده اقوال شاذ این است که:

۱- آیا مستندی در اختیار دارید که قولِ ۶۵ سال و نیز سابقه ازدواجِ حضرت خدیجه را مشهور قلمداد کرده باشد؟ امیدوارم آنچه در افواه عموم افتاده، مستند حضرت عالی برای شهرت این مطلب نباشد!

۲- آیا تا کنون توجه کرده‌اید که چرا متقدمان اهل سنت، سن ایشان را به هنگام ازدواج بیست و چند سال می‌دانستند، ولی رفته رفته قول‌هایی دیگر جایگزین شده؟ آیا این موارد و مواردی چون ادعای دو بار شوهر کردن آن حضرت پیش از پیامبر، با انگیزه‌ی فضیلت‌تراشی برای امثال عایشه نبوده است؟ آیا نمی‌خواهند بگویند که عایشه تنها همسر باکره و جوان پیامبر بوده است و از این رهگذر او را برترین قلمداد کنند؟

۳- آیا می‌دانید که سن عایشه در هنگام ازدواج با پیامبر حدود ۱۷سال بوده و برخی اخبار حتی سن ایشان را ۲۲ سال و بیشتر  می‌داند، اما امروز در افواه عموم چنین جا انداخته‌اند که او دختری ۶ ساله بوده که با پیامبر ازدواج کرده است؟

۴- آیا می‌دانید که محمد بن سعد متوفای ۲۳۰ هجری در طبقات الکبری (که بیش از هزار و دویست سال پیش آن را تالیف کرده) اعتراف می‌کند که عایشه پیش از پیامبر با شخص دیگری ازدواج کرده بوده است، ولی ما متاسفانه امروز حق نداریم این مدارک را عرضه کنیم؟!

۵- هم‌چنین آیا می‌دانید مخالفان، سن حضرتِ زهرا را نیز به هنگام ازدواج و شهادت تا دو برابر افزایش می‌دهند و می‌خواهند تا وانمود کنند که آن حضرت مریض بوده و کسی خواهان ایشان نبوده؟ ولی در حقیقت ابوبکر و عمر از خواستگاران او بودند و پیامبر نکاح او را به اذن خدا خواندند؟! 

۶- آیا می‌دانید که بنا بر تحقیق و نیز مطابق نظر برخی از اندیشمندان شیعی، حضرت خدیجه سابقا ازدواج نکرده بودند و دختران منسوب به ایشان در واقع دختران خواهر او بودند که در منزل وی زندگی می‌کردند؟!

منابع و پانوشت‌ها:

۱. انساب الاشراف، بلاذری،ص۹۸؛ دلائل النبوة، بیهقی، ص۷۱، البدایة والنهایة، ابن اثیر، ج۲ ص۲۹۴؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ج۱ ص۲۶۵؛ و السیرة الحلبیة، ج۱،ص۱۴۰.

۲. دلائل النبوة، ج۲، ص۷۲، شذرات الذهب، ج۱، ص۱۴۰؛بهجة المحافل،ج۱، ص۴۸؛ انساب الاشراف (قسم حیاة النبی)ص۹۸؛ تهذیب تاریخ دمشق، ج۱، ص۳۰۳؛ سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۱۱۱؛ مختصر تاریخ دمشق ج۲، ص۲۷۵؛ البحار، ج۱۶، ص۱۲ که همگی از ابن عباس نقل کرده‌اند؛ و مستدرک الحاکم، ج۳، ص۱۸۲، از ابن اسحاق؛ و بسیاری منابع دیگر از جمله تهذیب الاسماء ج۲،ص۳۴۲؛ و تاریخ الخمیس، ج۱، ص۲۶۴.

۳. محمد رسول الله سیرته واثره فی الحضارة، ص۴۵؛ السیرة الحلبیة ج۱، ص۱۴۰؛ تاریخ الخمیس، ج۱، ص۲۶۵؛ و تهذیب تاریخ دمشق، ج۱، ص۳۰۳.

۴. مستدرک حاکم، ج۳، ص۱۸.

۵. شذرات الذهب، ج۱، ص۱۴.

۶. السیره الحلبیه ج۱، ص۱۴۰.

۷. البدایة والنهایة، ج۱، ص۲۹۵.