كرج شهري است در غرب تهران جمعيت آن پيرامون دو و نيم الي سه مليون نفر است و زبان غالب منطقه زبان فارسي است. كرج يكي از بزرگ ترين شهرهاي مهاجرپذير ايران است و با توجه به جوان بودن آن (نسبت به ساير شهرهاي بزرگ ايران) هم اكنون به عنوان يكي از كلان شهرهاي ايران محسوب ميشود كه احتمال استان شدن آن نيز ميرود .
كرج با 2452 كيلومتر مربع وسعت در 35كيلومتري غرب تهران و در دامنه جنوبي رشته كوه هاي البرز قرار گرفته است. اين شهرستان از شمال به استان مازندران، از جنوب به شهرستان شهريار و استان مركزي، از غرب به شهرستان ساوجبلاغ و قزوين و از شرق به تهران و شميرانات محدود است.
جلگه پهناور كرج با ارتفاع متوسط 1320متر از سطح دريا در مسير راه ارتباطي وسايط نقليه حامل كالاهاي وارداتي و صادراتي از مرز تركيه و آذربايجان و به مقصد تهران و بالعكس است. كوه هاي رفيع و پر ابهت البرز استان مازندران و كرج را از هم جدا كرده است.
دهستان كرج در ميان درههاي پرپيچ وخم البرز و در اطراف جاده چالوس قرار دارند. از تونل كندوان تا روستاي مراد تپه در غرب اشتهارد، حوزه فرمانداري كرج را تشكيل ميدهد. حوزه فرمانداري كرج در سال 1337براي جمعيتي در حدود 35هزار نفر و با وسعتي در حدود 5830كيلومتر مربع بنياد شد.
اين شهرستان تا سال 1369داراي چند بخش شامل: مركزي، شهريار، رباط كريم و طالقان و اشتهارد بود، ولي پس از تبديل بخشهاي شهريار و رباط كريم و ساوجبلاغ به شهرستان چهار بخش از آن جدا گرديد و هماكنون شامل دو بخش مركزي و اشتهارد و هفت دهستان است.
احتمال استان شدن كرج با نام استان البرز به مركزيت كرج زياد است. بخش مركزي با 6دهستان به نام هاي: نسا، آسارا، آدران، كمال آباد، گرمدره و محمدآباد از تونل كندوان تا احمدآباد (مردآباد) را شامل ميشود. بخش اشتهارد كه از احمدآباد تا مرادتپه ادامه دارد، تنها يك دهستان به نام پلنگ آباد (رحمانيه) دارد.
كرج كه هم اكنون بخش قابل توجهي از فشار جمعيت و كم آبي تهران را تحمل ميكند، از دوران پيش از تاريخ و باستان نيز سرزميني پرجاذبه و مركز آب و آباداني بوده است. استعدادهاي طبيعي و منابع آبي فراوان سلسله جبال البرز، همچنين خاك حاصلخيز دامنههاي البرز و دشت منتهي به آن براي اجتماعات بشري مناسب بوده است و دليل آن آثار باستاني ارزشمندي است كه در گوشه و كنار اين جلگه وسيع و در حاشيه راه هاي ارتباطي كهن قابل مشاهده است.
در سدههاي ميانه اسلام و پس از آن به ويژه در عهد آخرين پادشاهان صفوي كه تهران مقر حكومتي دربار ميشود، مسير قزوين – كرج – تهران مورد توجه قرار ميگيرد و به احتمال فراوان كاروانسراي صفوي كرج قابل انتصاب به همين دوره است.
باشكوهترين دوره تاريخي، دوره قاجاريه به ويژه عصر فتحعلي شاه و ناصرالدين شاه بوده است. در اين دوره كرج به علت همجواري با پايتخت و قرار گرفتن بر سر راه ارتباطي سلطانيه و تبريز مورد توجه سليمان ميرزا نيز بوده است. مجموعه سليمانيه كرج به اين مقطع زماني تعلق دارد. در همين دوران سپاهيان زيادي از منطقه عبور كرده و يادداشتهايي از خود بر جاي نهادهاند كه براي دسترسي به اطلاعات جامع تر ميتوان به سفرنامهها مراجعه كرد. نام كرج در گذشته كره بوده است كه در معناي آن شك وجود دارد.
در حوزه فرمانداري كرج بيش از 100اثر با ارزش فرهنگي – تاريخي و هنري شناسايي شده و در گزارش بررسي و شناسايي اين منطقه درج گرديده كه در اين مقاله به شرحي كوتاه درباره دهستان پرداخته ميشود.
دهستانهاي نسا، آسارا و آردران در منطقهاي كوهستاني قرار داشته و آبادي هاي آنها در درههاي پرشيب و يا بر حاشيه مرتفع كوهها ايجاد شده است.ولي آبادي آدران نسبت به نسا و آسارا وسيع تر و بيشتر است و زمينهاي كشاورزي و باغات ميوه فراوان ترند به همين دليل از ديرباز در اين منطقه كشاورزي رونق بيشتري داشته و در نتيجه سكونت در روستاها مداوم و دايمي است.
آثار فرهنگي – تاريخي دهستانهاي كمال آباد، گرمدره، محمدآباد و شهر كرج ، در اين محدوده از حوزه فرمانداري كرج آثار ارزشمند و چشمگيري وجود دارد كه شماري از آنها توسط كارشناسان ميراث فرهنگي استان تهران و كرج معرفي شده و تعدادي نيز در حال مرمت و استحكام بخشي هستند. در اين ميان دو گرمابه قديمي واقع در روستاهاي هلجرد و بيلقان در عين سلامت و اهميت، كمتر مورد توجه قرار گرفته اند.
كلان شهر كرج از ديرباز، پل ارتباطي و گلوگاه بسيار مهمي در حد فاصل تهران- قزوين و شهرهاي استان مازندران بوده است. همچنين در طي سه دهه گذشته با ايجاد شبكه راههاي جديد و احداث آزادراههاي منشعب و عبوري از آن بر اهميت اين شهر در مسير ارتباطي تهران به كشورهاي اروپايي افزوده شده است. مهمترين راههاي ارتباطي كرج عبارتاند از: جاده كــرج - چالوس كه مملو از مناظر طبيعي بسيار زيبا است .
همچنين در سال 1380انواع راههاي موجود در شهرستان كرج (آسفالت، اصلي، فرعي، شني) بالغ بر 363كيلومتر بوده است. پايانههاي مسافربري كرج نقش عمده اي را در زمينه حمل و نقل و جابجايي بار و مسافر از مقصد كرج به سوي نقاط مختلف ايران بر عهده دارند. همچنين در سال 1377فعاليت روزانه قطار سريع السير كرج- تهران (مترو-خط 5) مورد بهره برداري قرار گرفت و از ايستگاه مركزي كرج تا ايستگاه صادقيه تهران ميتوان استفاده نمود و ادامه مسير در جنوب تهران به ايستگاه شهر ري و بهشت زهرا و شمال تهران به ايستگاه ميرداماد منتهي ميگردد. در حال حاضر راه اندازي مترو در مسير كرج- مهرشهر به طول 11كيلومتر در دست اجرا ميباشد.
ايستگاه راه آهن شهر كرج كه در قسمت جنوب آزادراه تهران-كرج قرار دارد يكي ديگر از شبكههاي انتقال مسافر و بار ميباشد كه فاصله آن از تهران به كرج 41كيلومتر و از ايستگاه كرج تا قزوين 103كيلومتر است.
فرودگاه بين المللي پيام منطقه ويژه اقتصادي پيام در زميني به مساحت 600/3هكتار با بهره گيري از كليه تأسيسات زيربنايي، امكانات فرودگاهي و ناوگانهاي هوايي مجهز جهت حمل و نقل بار هوايي و پستي، در جاده مهرشهر- ماهدشت به فاصله حدود 15كيلومتري ميدان اصلي (ميدان امام) كرج قرار دارد.
امروزه جدي ترين معضلات كرج شامل ، تامين آب آشاميدني و كشاورزي ، حفظ باغات و فضاهاي سبز ، حل معضل بيكاري، ايجاد سالنهاي تئاتر و سينما، ساخت خيابانهايي متناسب با تعداد خودروهاي موجود در شهرستان ، مدارس استيجاري، مسائل بهداشتي ، كمبود فضاي درماني، ترافيك اتوبان تهران - كرج ، آلودگي هوا، تخريب بناهاي باستاني به دليل كمبود بودجه، حضور مجرمان و خلافكاران، پناه گرفتن برخي مفسدان اقتصادي ، وجود چهار زندان بزرگ كشور كه يكي از آنها بزرگترين زندان خاورميانه است و تبعات سكونت خانواده هاي زندانيان در شهر ، مشكلات زمين خواري ، وضعيت شوراي اسلامي شهر، ساخت پارك و بوستانهاي محلي و ... است و به همين لحاظ پرداختن به امور چنين شهري نيازمند برنامه ريزي دقيق و جامع از سوي مسئولان است و از اين رهگذر انتظار مي رود سفر رئيس جمهور به كرج موجب توجه بيشتر به حل معضلات و مشكلات مبتلا به اين كلانشهر در كشور شود.
نظر شما