خبرگزاری مهر- گروه استانها: محمدرضا جباری، شهر قزوین با داشتن نگینی از باغهای سرسبز در گذشته به عنوان شهری با زیبایهایی طبیعی در کتب تاریخی نیز سرآمد بوده است اما در سالهای اخیر روند تخریب این باغات روبه افزایش بوده که نگرانی مردم را دوچندان کرده است.
مساحت باغستانهای استان قزوین در سالهای نه‌چندان دور بیش از ۴۰۰۰ هکتار بوده ولی با توجه به توسعه شهری و حذف باغستانهای شمال شهر، این مقدار در حال حاضر به حدود ۱۴۰۰ هکتار در شهر قزوین رسیده است.
حدود ۵۰۰ هکتار از باغستانهای استان قزوین بین حاشیه شهر و داخل باغستان به صورت لکه‌ای دچار تهدید کم‌آبی و خشکسالی شده است.
هم اکنون در باغستانهای استان حدود ۴۵۰۰ خانوار مشغول کار هستند و ارزش انواع محصولات تولیدی در باغستانهای سنتی استان بالغ بر ۳ میلیارد تومان است.
درباغستان سنتی قزوین همچنین درختانی باقدمت ۲۰۰ تا ۵۰۰ سال وجود داردکه بی توجهی به آنها می تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به این میراث ارزشمند وارد کند.
آب، امنیت، راه و انگیزه حفظ باغات از مهمترین مسایل و مشکلاتی است که برای حفظ واحیای باغستان سنتی قزوین باید مورد توجه قرار گیرد.
در این میان چند سالی است که با همکاری شهرداری قزوین با تشکیل سازمان باغستانها کارهایی برای حمایت از باغداران در نگهداری از باغات انجام شده که امید باغداران را تقویت کرده است اما این روزها با بروز برخی مشکلات در ادامه کار سازمان باغستانها موجب شد تا عده ای از باغداران با حضور در مقابل استانداری قزوین خواستار حمایت مسئولان از این سازمان برای تداوم خدمت رسانی به باغداران شوند.
این حضور بهانه ای شدتا در گزارشی برای چندمین بار اهمیت صیانت از این باغات و نیز حمایت از سازمانهایی که با نیت کمک به حفظ میراث ارزشمند استان وارد کار شده اند یادآوری شود تا شاهد حل مشکلات باغداران باشیم نه آنکه هر روز انتشار اخباری نگران کننده سازمانهای حامی باغداران را از ادامه خدمت رسانی بازدارد و پشیمان کند.
شهرداری حامی جدی در صیانت از باغستانها
مسعود نصرتی شهردار قزوین که شاید بتوان گفت از معدود مدیرانی است که با نگرانی از وضعیت باغستانها وارد حمایت عملی از این میراث ارزشمند شده در خصوص وضعیت باغستانهای شهر قزوین اظهارداشت: باغستانهای قزوین در گذشته بیش از شش هزار هکتار بود که شهر را چون نگینی در برگرفته بود اما به دلایل مختلف یک سوم آن از بین رفته و اگر عزم ملی و جدی برای صیانت از آن وجود نداشته باشد در چند سال آینده این مقدار نیز تخریب شده و نابود می شود.
نصرتی بیان کرد: در سال ۸۶ مطالعات کارشناسی برای صیانت از این میراث ارزشمند صورت گرفت و در سال ۸۹ به تصویب کارگروه اقتصادی و شورای برنامه ریزی و توسعه استان رسید ودر سال ۸۸ با تشکیل سازمان باغستان توسط شهرداری گامی عملی برای صیانت از این میراث برداشته شد.
شهردار قزوین تصریح کرد: هر چند این کار وظیفه شهرداری نبود اما احساس تکلیف کردیم تا از این باغستانهای ارزشمند که شاید دیگر نتوان حتی در سالهای متمادی و میلیاردها تومان هزینه آن را ایجاد کرد صیانت کنیم و با همه مشکلات در سال گذشته دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و امسال دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان برای صیانت از باغستان اختصاص دادیم.
وی بیان کرد: خرید آب از کانال، کمک به مرمت کانال، سمپاشی باغات و خرید نهال از کارهای انجام شده توسط شهرداری است اما شرایط باغستان نگران کننده است و اگر دنبال توسعه پایدار هستیم باید از این میراث صیانت کنیم.
نصرتی اظهارداشت:باغستان در گذشته هم شهر را از خطربادهای راز و سیلاب حفظ میکرد و هم موجب سالم سازی هوا و محیط زیست شده بودولی امروز در شرایط خوبی نیست و باید با کمک همه دستگاهها برای صیانت از آن وارد کار شویم تا از تخریب آن جلوگیری شود.
وی بیان کرد:همه دستگاههای اجرایی بایدنسبت به حفظ واحیاء باغستان عزم جدی داشته باشندوضمن احترام به مطالعات انجام شده اگر دیدگاه جدیدی برای رفع نواقص احتمالی دارند مطرح کنند تا مورد توجه قرار گیرد.
شهردار قزوین یادآورشد: باید کاری کنیم تا باغداری اقتصادی شودتا صاحبان آن انگیزه لازم را برای صیات از آن داشته باشند در غیر این صورت با خشک کردن درختان آن شاهد نابودی این میراث خواهیم بود که دیگر جبران نخواهد شد.
باغداران حامی سازمان باغستانهای سنتی هستند
ابوالفضل بابایی که ۶۵ سال سن دارد با داشتن « ۱۵۰ نفر باغ» با بیان مشکلات خود به خبرنگار مهراظهار داشت: از کودکی شغل ما باغداری است و این زمینهای ارزشمند را با سختی نگهداشته ایم تا از بین نرود و امروز به حمایت مسئولان نیازمندیم تا باغها از بین نرود.
وی بیان کرد: نگهداری باغ بسیار سخت است و هزینه دارد و ما در حال حاضر با مشکلاتت زیادی مواجهیم که باید مسئولان در حل آن به ما کمک کنند.
این باغدار یادآورشد: تامین آب، امنیت باغات و بیمه باغداران از مهمترین مشکلات ما محسوب می شود که در سالهای اخیر تنها نهادی که به طور عملیاتی وارد کار شده و از ما حمایت کرده شهرداری قزوین است.
بابایی گفت: شهرداری با تشکیل سازمان باغستان سنتی بدون شعار وارد کار شده و با تامین تانکر آب توانسته به طور موقت نیازهای ما را تامین کند اما برخی می خواهند شهرداری از این کار پشیمان شود که در این صورت همه ما متضرر خواهیم شد.
وی اضافه کرد: البته مشکلات ما زیاد است و یک اداره نمی تواند به تنهای آن را حل کند اما خدا وکیلی منصفانه نیست خدمات سازمان باغستانها را نادیده بگیریم.
بهنام فر که باغداران شاخص استان است در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهارداشت: در سال اقدام و عمل همه ما انتظار داریم مسئولان به جای شعار دادن و گرفتن عکس های یادگاری با باغداران بیایند و فکری اساسی برای حل مشکلات کنند.
وی تصریح کرد: باغداران مطلع شدند برخی می خواهند خدمات سازمان باغتانها را زیر سوال ببرند تا شهرداری دگر انگیزه ای برای خدمت نداشته باشد که برای اعتراض به این موضوع این جا جمع شده ایم تا به استاندار بگوییم باید این سازمان تقویت شود و سایر دستگاهها هم کمک کنند تا کارها بهتر شود.
این باغدار یادآورشد: سازمان باغستان اعتبار و ردیف بودجه ندارد اما با جلسات متعددی که با شهردار محترم تشکیل شد و ایشان در جریان مشکلات ما قرار گرفتند قول مساعد دادند تا به باغداران کمک کنند و انصاف تنها مسئولی که وارد کار شد شهردار قزوین با تشکیل سازمان باغستانهای سنتی بود.
وی گفت: این سازمان با امکاناتی که دارد حداقل کار را برای ما باغداران انجام داده اما همین کارها از سوی دیگر مسئولان هم که شاید متولی اصلی هستند انجام نشده است.
بهنام فر اضافه کرد: امروز وقتی فقط در هفته منابع طبیعی یک مسئولی یک درخت می کارد تبلیغ می کنیم که فضای سبز اباد شد و محیط زیست را درست کردیم اما وقتی هزاران اصله درخت در باغستانهای ما دچار کم آبی و خشکسالی می شود به فریادش نمی رسیم.
وی اظهارداشت: باغستان میراث ارزشمند استان و کشور است که همه باید در نگهداری از آن بکوشیم و از مسئولان انتظار داریم خدمات سازمان باغستان را ادامه دهند تا به نتیجه مطلوبی برسیم.
این باغدار گفت: استاندار و معاونان ایشان بارها از اهمیت صیانت از باغستان سخن گفته اند اما کمتر نهادی حاضر به کار عملیاتی شده وتنها حامی ما فقط سازمان باغستان سنتی است که ما با جدیت از ادامه فعالیت آن حمایت می کنیم.
غلامرضا بابا دخو حسینی از دیگر باغداران قدیمی است که با ۷۸ سال سن نگران وضعیت باغستانهای قزوین و از جمله باغ های خود است.
وی در این گفت و گو یادآورشد: ما با سالها سختی از یک زمین خشک و بی آب و علف توانسته ایم باغی را اباد کنیم و فکر می کردیم باید برای این کار تشویق شویم اما کسی به فکر ما نیست.
بابا دخو حسینی که معادل «۳۰ نفرباغ» دارد می گوید: تامین اب باغها، تامین امنیت و بیمه از مشکلات مشترک همه باغداران است و اگر شهرداری نبود و همین کارهای ضربتی را انجام نمی داد با جرات می گویم که باغستان از بی آبی سوخته بود و از بین رفته بود.
این باغدار درپاسخ به این سوال که سازمان باغستان تاکنون چه کارهای برای شما انجام داده است گفت: دریچه های آب تعویض شده و هر وقت آب نیاز داشتیم با تانکر تامین کرده و برای مسیر دسترسی هم اقدام کرده و تا حدودی مشکلات ما حل شده است.
وی اضافه کرد: انتظار داریم سایر نهادهای متولی مانند جهاد کشاورزی، میراث فرهنگی و آب منطقه ای هم برای حل مشکلات ما وارد کار شوند و اجازه ندهند این باغها خشک شود.
باغدار دنبال نان است، برخی مسئولان دنبال نام
بابا دخو حسینی در ادامه تصریح کرد: ما باغداران دنبال نان هستیم اما برخی مسئولان که گاهی سراغ ما می آیند دنبال نام هستند و فقط همان روز به فکر ما هستند و با رفتن از کنار ما همه چیز فراموش می شود.
این باغدار گفت: از خدمات سازمان باغستان که تاکنون موجب امید و انگیزه باغداران برای ادامه کار شده اند تشکر می کنیم و وظیفه خود می دانیم قدردان این خدمات باشیم.
سازمان باغستانهای سنتی قزوین را حمایت کنید
علیرضا رحیم نژاد هم در این تجمع که در مقابل استانداری قزوین برگزار شد به خبرنگار مهر گفت: در شرایطی که ارگانهایی مانند شهرداری، استانداری، میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی می توانند درهماهنگی و تعامل بیشتر در خدمت رسانی به باغداران بهتر عمل کنند متاسفانه شاهد این همکاری نزدیک نیستیم.
وی اضافه کرد: باید همه نهادهای متولی کنار هم بنشینند و یک تصمیم واحد و اصولی برای نجات باغستانها اتخاذ کنند تا باغداران نیز به آرامش خاطر برسند.
این باغدار که «۸۰ نفر باغ» دارد تصریح کرد: امروز بخشی از باغات ما متولی ندارد و در حال تخریب شدن است و باید تکلیف باغهای آباد و مخروبه و بدون صاحب مشخص شود و نگذاریم این میراث ارزشمند نابود شود.
رحیم نژاد بیان کرد: مهمترین نیاز ما در شرایط کنونی آب است و باید نسبت به انتقال تصفیه پساب ها برای تامین آب مستمر باغات اقدام مقتضی از سوی مسئولان صورت گیرد.
راه دسترسی و تامین آب مهمترین نیاز باغستان
این باغدار گفت: راه دسترسی از دیگر نیازهای باغداران است که تنها دستگاهی که برای آن تاکنون اقدام کرده و تاحدودی مشکلات را برطرف کرده سازمان باغستان سنتی شهرداری قزوین است که امیدواریم این وضعیت تکمیل شود.
مهدی سبدبافان از دیگر باغدارانی است که معتقد است اگر اختیارات سازمان باغستان بیشتر شود خیال کشاورزان و باغداران راحت می شود.
وی اضافه کرد: درب اتاق مسئولان سازمان باغستانها همیشه به روی باغداران باز بوده وهر گاه برای مشکلی مراجعه کرده ایم با درک متقابل ما را پذیرا بوده اند و تا حد ممکن برای رفع آن اقدام کرده اند.
سبدبافان اظهارداشت: همه کارهایی که این سازمان در باغستانها انجام داده مورد تایید باغداران است اما تقاضا داریم برای تامین آب مستمر و دائم اقدامی اساسی صورت گیرد.
وی گفت: از ۱۵ اسفند تا ۱۵ فروردین که کشاورزان به آب نیاز ندارند انتظار داریم این سهمیه را به باغستانها بدهند تا ما دچار بحران نشویم زیرا آبی که دو ماه بعد می دهند فایده ندارد و دیگر درخت خشکیده است.
رحمانی: باغستانها سالانه ۳۵ میلیون مترمکعب آب نیاز دارند
حمید رحمانی،مدیرعامل سازمان باغستانهای سنتی شهرداری قزوین درگفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت:مهمترین مشکل باغستان تامین آب است و در حال حاضر ۲۶۰۰ هکتار باغ سنتی قزوین حدود ۳۵ میلیون مترمکعب به آب نیاز دارند.
وی بیان کرد: طبق مصوبه شورای شهر سالیانه می‌بایست ۸ میلیون مترمکعب از کانال آب به باغستان اختصاص یابد که تاکنون بخشی از آن تامین شده است.
رحمانی تصریح کرد: شهرداری در سال گذشته سه چهارم هزینه حق آبه کشاورزان این باغات را پرداخت کرد و هر سال نیز این سازمان در این خصوص کمک‌های زیادی به کشاورزان ارائه می کند تا این میراث ارزشمند حفظ شود.
رحمانی همچنین در خصوص تامین امنیت باغستان نیزیادآورشد: به دلیل وسعت باغات سرکشی و گشت‌های نظارت توسط نیروی انتظامی تا حدی سخت است، همچنین این گشت‌ها و تامین امنیت باغات رایگان نیست و هزینه دارد که شهرداری نیز در این مورد با همکاری نیروی انتظامی اقداماتی انجام داده است.
مدیرعامل سازمان باغستان سنتی شهرداری قزوین در بخش دیگری از این گفتگو به بزرگ نمایی برخی حوادث اشاره کرد و یادآورشد: کسانی که ادعای دلسوزی دارند درخواست می کنیم به جای شعار دادن وارد کار شوند و سهم خود را در حفظ باغات و حمایت از باغداران ادا کنند.
وی افزود: کسانی که تریبون و یا رسانه ای دراختیار دارند نباید با بزرگ نمایی حادثه ای موجب جنجال شده و خدمت رسانی ما را در باغستان تحت تاثیر قرار دهند.
رحمانی یادآورشد: سازمان باغستانها در برابر آتش سوزی و تخریب و خشک کردن باغات از همه ارگانها حساس تر است و در حد قانون و اختیارات خود با متخلفان برخورد می کند اما کسانی که به دروغ می گویند گشت های بازرسی گذاشته اند باید جوابگوی باغداران باشند و ادعای خود را ثابت کنند.
وی بیان کرد: شهرداری قزوین تاکنون ۲۰ میلیارد تومان برای خدمات رسانی در باغستانها هزینه کرده تا آب، راه، امنیت و نیازهای باغداران را تامین کند اما برخی فقط شعار می دهند و پای کار نیستند.
مدیرعامل سازمان باغستانهای شهرداری قزوین تصریح کرد: با همکاری شورای شهر امسال ۵۰۰ میلیون تومان دیگر به ردیف بودجه دو میلیارد تومانی باغستانها اضافه شد تا این میراث ارزشمند نابود نشود اما کاری می کنند که که این سازمان هم در ادامه خدمت خود انگیزه نداشته باشد و تا باغات به حال خود رها شود و باغدار را آنقدر نگران می کنند که اعتراض می کند.
رحمانی اظهارداشت: از تشکل های مردم نهاد انتظار داریم وقتی باغداران اعتراض می کنند صدای آنها را بشنوند و واقعا بررسی کنند بقیه نهادهاو دستگاههای متولی به جز شهرداری چه کاری برای باغستان کرده اند و آن را گزارش کنند.
۲.۵ میلیارد تومان اعتبار برای ارائه خدمات در باغستانها
وی همکاری بیشتر و پای کار آمدن برخی سازمانهای مرتبط مانند میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی، محیط زیست و آب منطقه ای را برای احیا و حفظ باغات سنتی خواستار شد و اظهارداشت: اگر همه این دستگاهها به وظیفه خود عمل کنند می توان امیدوار بود که مشکلات کمتر شود و ما بتوانیم باغستانها را با کمک باغداران حفظ کنیم.
رحمانی بیان کرد: بودجه پیش‌بینی شده برای ارائه خدمات مورد نیاز در باغات سنتی در سال جاری که توسط شهرداری مصوب شده ۲.۵ میلیارد تومان است که می تواند در احیاء باغات بسیار موثر باشد.
رحمانی انتقال پساب شهری به باغات سنتی را از جمله تصمیمات مسئولان دانست و گفت: امیدواریم پیگیری‌ها برای انتقال پساب شهری به باغات سنتی در سال آینده محقق شود و مهمترین مشکل احیاء باغات در مسیر حل شدن قرار گیرد.
باغستانها را با هر عنوانی حفظ کنیم/ حیات قزوین در گرو حفظ این میراث ارزشمند است
کشاورزان و باغداران قزوینی که با تلاش شبانه روزی و با تعهدی مثال زدنی با عشق به باغستانها نسبت به احیا و نگهداری از این میراث ارزشمند سالهای متوالی است در این عرصه فعالیت می کنند انتظار دارند برای حل مشکلات اساسی آنها از سوی مسئولانی که متولی هستند اقدام لازم صورت گیرد.
باغداران معتقدند با داشتن سند و طومار ۱۵۰۰ ساله شایسته حمایت جدی و عملی از سوی مسئولان هستند و انتظار دارند دادستان محترم، استاندار وارد کار شده با دستور لازم دیگر مدیران را نیز مجاب کنند تا در اقدامی هماهنگ برای رفع مشکلات باغستانها برنامه ریزی شود.
تامین آب از محل تصفیه پساب، ایجاد راه دسترسی، بیمه باغداران وکمک در دادن مجوز اتاقک نگهبانی و تقویت سازمان باغستانها که با رویکرد بسیار ارزشمند شهردار قزوین تاسیس شده و توانسته از بحران تخریب باغستانها جلوگیری و خدمات مناسبی ارائه کند از دیگر مسائلی است که می تواند باغداران را مجاب کند تا با انگیزه بیشتری از این میراث هزار ساله صیانت کنند.
باغستانهای سنتی قزوین میراثی گرانبهاست که نابودی آن جبران ناپذیر است و می تواند زندگی در این منطقه خوش آب و هوا را به محدوده ای غیرقابل زندگی تبدیل کند.
حوادث اطراف خود در سالهای اخیر مانند خشک شدن هامون، زاینده رود، تالاب ها، آلودگی هوا و هجوم ریزگردها هشدارهایی است که ما را مجاب می کند از داشته های ارزشمند خود با جدیت صیانت کنیم و نگذاریم در بازیهای سیاسی و انتقام گیریهای شخصی میراث ارزشمند نسلهای گذشته و آینده نابود شود.
نظر شما