روایتی۲۷ساله از تولید وقیمت گندم/آزمون سخت دولت برای حفظ خودکفایی

به گزارش خبرنگار مهر، طی سال‌های اخیر تاخیر در اعلام نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی به ویژه گندم انتقادات فراوانی را متوجه دولتمردان ساخته است.

طبق قانون دولت موظف است نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی را قبل از شروع فصل کشت اعلام کند اما طی سالهای اخیر این اقدام بسیار با تاخیر انجام شده و کشاورزان را دچار مشکلات فراوانی در تصمیم گیری درباره نوع کشت و نحوه انجام آن کرده است.

سال گذشته علاوه بر اینکه قیمت خرید تضمینی گندم بسیار دیرهنگام اعلام شد میزان آن نیز برای کشاورزان و حتی وزارت جهاد کشاورزی بسیار غافلگیرکننده بود و تلاش مسئولان این وزارت خانه برای تغییر نرخ اعلام شده از سوی دولت، راه به جایی نبرد.

براساس این گزارش نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی که باید براساس قانون تا پایان شهریور ماه تعیین می‌شد با تاخیری ۵ ماهه در اسفندماه اعلام شد.

تاخیر ۵ ماهه دولت در این زمینه اعتراض بسیاری از کارشناسان، تولیدکنندگان و مسئولان را در پی داشت؛ عباس کشاورز معاون امور زراعت وزارت جهاد درباره کوتاهی انجام شده در زمینه اعلام نرخ‌های خرید تضمینی اظهارنگرانی کرده بود.

یکی دیگر از نکات قابل توجه و جنجالی در این زمینه تعیین قیمت ۱۳۰۰ تومانی برای گندم بود که در آذرماه و زودتر از سایر محصولات اعلام شد. نوبخت، سخنگوی دولت ۱۹ آذرماه در جمع خبرنگاران گفت که قیمت هرکیلوگرم خرید تضمینی گندم برای سال ۹۶؛ ۱۳۰۰ تومان تعیین شده و حدود ۳۰ تومان بیش از نرخ سال ۹۵ است.

سخنان نوبخت مبنی بر افزایش ۲ درصدی نرخ خرید تضمینی گندم، اعتراضات و واکنش‌های زیادی را به همراه داشت؛ به طوری که برخی از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی از جمله شخص وزیر نیز با این موضوع مخالفت  و اعلام کرد: بر سر افزایش قیمت گندم با شورای اقتصاد دچار اختلاف نظر شده‌ایم که امیدواریم به زودی این اختلاف به تفاهم تبدیل شود.

همین اعتراضات بود که موجب شد قیمت خرید تضمینی در حد همان اظهار نظر نوبخت باقی بماند و خبری از مصوبه مربوط نشود. عدم ابلاغ مصوبه این احتمال را قوت بخشیده بود که دولت تصمیم گرفته قیمت را بالاتر از ۱۳۰۰ ببرد. اما در نهایت  این مذاکرات راه به جایی نبرد و نرخ خرید تضمینی گندم تغییری نکرد.

دولت به تاخیر در اعلام نرخ خرید تضمینی عادت کرده است؟  

براساس این گزارش؛ هم اکنون نیز با وجود آنکه  پنجمین گردهمایی کشت‌هایی پاییزه، به مناسبت آغاز سال زراعی ۹۷- ۹۶  روزچهاردهم شهریور ماه برگزار شده؛ بیش از ۱۰ روز از آغاز ماه مهر گذشته و وزارت جهاد کشاورزی نیز از شروع کشت پاییزه گندم در کشور خبر داده است، هیچ خبری از اعلام نرخ تضمینی این محصول نیست و کشاورزان همچنان منتظر هستند که دولت چه زمانی تصمیم می گیرد نرخ خرید تضمینی را اعلام کند و چه قیمتی را برای آن در نظر می گیرد؟

البته پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش نرخ خرید تضمینی در سال جاری ۹ درصد بوده است در همین راستا عباس کشاورز، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی به خبرنگاران گفت: با توجه به رشد ۹ درصدی تورم، پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی درباره قیمت تضمینی گندم؛ نسبت به سال قبل افزایش ۹ درصدی است.

به نظر می رسد تعلل دولت در اعلام نرخ های خرید تضمینی محصولات کشاوزری، همچنین افزایش ناچیز نرخ های خرید تضمینی بعد از تاخیرهای طولانی مدت می تواند تاثیر نامطلوبی در روند تولید و خودکفایی محصولات استراتژیک به ویژه گندم داشته باشد.

در همین زمینه مسعود اسدی، رئیس مجمع ملی تشکل‌های کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: در شرایط فعلی کشور، گندم تنها به عنوان یک غله مطرح نیست بلکه به عنوان تامین بخشی از امنیت پایدار ملی در برابر بسیاری از زیاده خواهی هایی که ابر قدرت ها دارند و احتمالا به دنبال ابزارهایی برای اعمال فشار بر کشور ما هستند، مطرح می شود.

تولید گندم با حفظ منافع ملی در ارتباط است 

وی تصریح کرد: ما در شرایطی هستیم که علاوه بر بحث حمایت از کشاوزران و حفظ معیشت اقتصادی آنان شاید لازم باشد برای حفظ منافع ملی کشور در بحث حمایت از تولید محصولات استراتژیک مخصوصا گندم مقداری جدی تر عمل کنیم.

رئیس مجمع ملی تشکل‌های کشاورزی با اشاره به اینکه ما اگر به قانون عمل کنیم مشکلی در این زمینه ایجاد نمی شود، گفت: قانون نیز بر دو نکته تاکید دارد یکی زمان اعلام قیمت محصولات استراتژیک (قبل از شروع فصل کشت) و دیگری میزان افزایش نرخ خرید تضمینی(به اندازه نرخ رسمی تورم) است.

اسدی تاکید کرد: ما انتظار داریم دولت هر چه سریع تر این مسائل را مورد توجه قرار دهد، هم هر چه سریع تر قیمت را اعلام کند که کشاورزان در برنامه ریزی هایی کاری و اقتصادی خود بتوانند تحلیل مناسبی داشته باشند، هم قیمت مناسبی را برای این محصول در نظر بگیرد.

وی گفت: قانون اعلام کرده حداقل به میزان نرخ رسمی تورم باید به قیمت خرید تضمینی گندم افزوده شود یعنی دولت می تواند بیش از این میزان نیز قیمت را افزایش دهد.

رئیس مجمع ملی تشکل‌های کشاورزی درباره اینکه آیا می توان گفت یکی از دلایل  کاهش میزان تولید گندم در سالجاری اعلام دیرهنگام نرخ خرید تضمینی گندم در سال گذشته و افزایش ناچیز مقدار قیمت تضمینی بوده است؟ بنده در این زمینه اظهارنظر نمی کنم چون اصلاح جامعه کشاورزی نیست که بنده به این ماجرا ورود کنم.

                                                                          جدول بررسی روند مقدار و نرخ پایه خرید تضمینی گندم طی سال های ۶۹ الی ۹۶

کاهش ۱۵ درصدی تولید گندم در سال جاری

نگاهی به روند تولید گندم و نرخ خرید تضمینی این محصول طی ۲۰ سال گذشته نشان می دهد که نرخ رشد خرید تضمینی طی ۲۰ سال گذشته حدود ۲۷ برابر شده است ضمن اینکه  میزان تولید طی ۱۹ سال گذشته حدود ۴۵ درصد رشد داشته است و با توجه به اینکه پیش بینی شده میزان تولید امسال حدود  ۱۲۶۰۰۰۰۰ تن باشد درصد رشد طی بیست سال گذشته حدود ۲۵ درصد است؛ براساس جدول مذکور میزان تولید در سالجاری نسبت به سال گذشته ۱۵ درصد کاهش دارد

 براین اساس جز سال ۸۶که قیمت نسبت به سال گذشته تغییری نکرده کمترین درصد رشد مربوط به سال ۹۶ است و علی رغم اینکه مسئولان کاهش بارندگی را دلیل افت تولید در سالجاری عنوان می کنند می توان گفت که کاهش نرخ خرید تضمینی نیز می تواند یکی از دلایل این کاهش باشد.  

براساس این گزارش، کشور سال گذشته بعد از ۱۲ سال مجددا در زمینه تولید گندم به خودکفایی رسید و به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی اگرچه امسال میزان تولید نسبت به سال گذشته مقداری کاهش می یابد اما در روند خودکفایی خللی ایجاد نمی کند؛ در همین زمینه چندی قبل محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی در جمع خبرنگاران با اشاره به تولید و ذخایر مناسب گندم افزود: با توجه به این مسائل واردات گندم ممنوع است و اجازه نمی دهیم گندم وارد کشور شود.

با این وجود کارشناسان به دولت هشدار می دهند که تعلل در اعلام نرخ های خرید تضمینی و عدم حمایت کافی از کشاورزان می تواند روند خودکفایی این محصول استراتژیک و مهم را دچار خلل کند، بهرحال همیشه حفظ یک موقعیت سخت تر از به دست آوردن آن است چنانچه ما  در سالیان گذشته نیز به خودکفایی رسیده بودیم اما نتوانستیم آن را حفظ کنیم، بنابراین لازم است دولت هشدار کارشناسان و مسئولان وزارت جهاد را در این زمینه جدی بگیرد تا موقعیت به دست آمده همچون سالهای گذشته به راحتی از دست نرود.