مجموعه شعر «تنهاتر از هیچ» رونمایی شد

به گزارش خبرگزاری مهر، آیین رونمایی و جشن امضای مجموعه شعر «تنهاتر از هیچ»، اثر ناصر وافی جمعه شب ۶ بهمن، با حضور اهالی فرهنگ و ادب در مجموعه فرهنگی هنری شهر کتاب فرشته برگزار شد.

در ابتدای این مراسم که اجرای آن را قاسم افشار گوینده پیشکسوتِ اخبار عهده دار بود، هنرمندانی نظیر مجید شفق اشعاری را برای حاضرین سرودند که با نوای اجرایی زنده تار همراه شد و البته قاسم افشار نیز غزلیاتی از حافظ شیرازی را در بخش‌های مختلفی از برنامه خواند.

یکی دیگر از میهمانان این مراسم پروفسور سید حسن امین، ادیب، حقوقدان و فیلسوف ایرانی و از اساتید حقوق بین الملل دانشگاه گلاسکو بود که درباره زمینه شعر و شعرشناسی سخنرانی کرد.

وی با اشاره به این که جان مایه تمامی‌هنرها، زیبایی است گفت: شعر و ادب یکی از هنرهای هفت گانه به شمار می‌رود و جان مایه تمامی‌آنها  زیبایی است. اما به قولِ، کانت زیبایی مشمولِ اصل اعتباریت زمانی و مکانی است. اگر به عکس‌های دوره قاجار نگاه کنیم نوع آرایش و پیرایش زنان در آن عصر کاملا متفاوت با چیزی است که امروز می‌بینیم. در واقع معیار زیبایی شناسی برای آنها که خود را برای انداختنِ عکس به هفت قلم می‌آراستند با معیارهای آرایش و پیرایش امروز متفاوت است. در هنرهای دیگر از جمله شعر و ادب نیز به همین صورت است؛ به عنوان مثال اشعار قاآنی که در گذشته زیبا به شمار می‌رفته امروزِ روز اینگونه نیست و بالعکس اگر اشعار امروزی را برای شاعری چون قاآنی می‌خواندند.

امین در ادامه صحبت‌های خود، دسته بندی‌هایی را برای شعرا قائل شد و گفت: می‌توان شعرا را از چند منظر تقسیم بندی کرد. آنچه که از همه مهم تر است، مقبولیتی است که هر شاعر  در میان مخاطبان خود دارد. شاعرانی در جهان هستند که تمامی‌آثارشان زیبا و ماندگار است. سعدی شیرازی یکی از نمونه‌های برجسته از این گونه شعراست، چرا که نثر و نظم و غزل و مثنوی او زیبا و متعالی است. گلستان سعدی سبکی رئالیستی دارد به این معنا که انسان و بشر را همان گونه که هست معرفی می‌کند و در مقابل بوستان، ایده آلیست است و تعریفی از انسان ابرآگاه می‌دهد. اما گروه دیگری از شاعران هستند که همه اشعار آنها متعالی نیست اما قطعه ای، قصیده ای، غزلی از آنها به جای مانده که آنها را تبدیل به شعرایی مطرح و محبوب کرده است.

این محقق در بخش دیگری از صحبت‌هایش به شعر امروزِ ایران پرداخت و گفت: درختِ تناورِ شعرِ فارسی امروز دو شاخه بزرگ دارد؛ یکی شعر کلاسیک که وزن عروضی، قافیه و برابری مصرع‌ها را دارد و بر مبنای اصول سنتی شعر است که هنرمندان شاخصی چون ملک الشعرای بهار، شهریار، سایه، سیمین بهبهانی، محمدعلی بهمنی و ... در این گروه جای دارند. اما شاخه دیگر شعر نو است. جهان پیوسته رو به تکامل دارد و انسان موجودی گزینش گراست و بر مبنای اراده کمال طلبانه خود انتخاب‌هایی در راستای کشف افق‌های تازه می‌کند. بنابراین شعر فارسی به همتِ نیما یوشیج از فضاهای بسته پیش از مشروطه رها شد و «افسانه»ی او نخستین قدمی‌بود که او برداشت. وزن در شعر نیمایی به این صورت است که شعر وزن دارد اما نه ضرورتا وزن عروضی. قافیهنیز دارد اما نه در جاهای مشخصی که صرفا در پایان ابیات حرفی یا کلمه ای تکرار شود و از همه مهم تر اینکه شرط تساوی مصاریع نیز در وزن نیمایی وجود ندارد. این شکل و فرم تا جایی پیش رفت و در ادامه احمد شاملو شعر سپید را وارد شعر نوی فارسی نمود که اساسا وزن را برای سرودنِ شعر ارزنده ضروری و از عناصر اصلی آن نمی‌دانست. اما نکته جالب این که امروز شعر فارسی از شاملو نیز عبور کرده است، و امروز با شعر پسا شاملو رو به رو هستیم و شاید مجموعه شعر «تنهاتر از هیچ» در زمزه همین گروه قرار گیرد.

در ادامه این مراسم، وافی گفت: نگاهِ من به شعر به واقع نگاه بینامتنیتی است. قصد داشتم که به نوعی از تصویر به شعر برسم نه اینکه صرفا شعری به روی کاغذ بیاورم. بسیاری از اشعار این کتاب برآنده از نگاهی است که من به یک عکس یا بخشی از یک فیلم داشته ام و در نهایت توانسته ام آن حس را به صورت شعر روی کاغذ بیاورم. در حقیقت به اعتقاد من بخش عمده ای از نوآوری‌ها و خلاقیت‌ها در همین نگاه بینامتنیتی اتفاق می‌افتد؛ در واقع هدف من در این کتاب توجه به این نکته بود که چطور می‌توانیم تصویری تر بنویسیم. در جایی من به این نتیجه رسیدم که به عنوان مثال ما اگر بخواهیم از یک عکس زیبا و معنادار توضیحی بنویسیم، این خودش تبدیل به یک شعر می‌شود.

این شاعر در پایان سخنانش گفت: از سوی دیگر به ساختار شعر نیز بسیار فکر کردم، اینکه شعر به واقع در کجا اتفاق می‌افتد؛ آیا صرفا مربوط به وزن و قافیه است؟ شعر به اعتقاد من زمانی اتفاق می‌افتد که ما با جادوی کلمات روبه رو باشیم. واژگانی که بتوانند به زیبایی هر چه تمام تر حسی را منتقل کنند در کنار این موارد به شصه تلاش کردم تا کلامی‌که می‌گویم صرفا بعد شخصی نداشته باشد و به نوعی کلامِ دیگران نیز باشد و منظری از ناخودآگاه خودم. در نهایت این موارد به مانند تکه‌های پازل در کنار هم قرار گرفتند و این مجموعه شعر شکل گرفت.