خبرگزاری مهر، گروه استانها: بندر چابهار بهترین، باصرفه‌ترین و اقتصادی‌ترین بندر ایران برای سرمایه‌گذاری است چرا که این بندر به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران در مبدا ورودی دریای عمان است و کشتی‌هایی که می‌خواهند وارد خلیج فارس شوند و در بنادر آن تخلیه و بارگیری کنند همه به ناچار باید از کنار آبراه چابهار عبور می‌کنند و همین امر موجب شده چابهار بهترین و اقتصادی‌ترین بندر خلیج فارس و دریای عمان برای تخلیه وبارگیری هزاران کشتی باری باشد که سالانه از کنار آبراهه آن عبور می‌کنند.
چابهار اقتصادی‌ترین بندر خلیج فارس و دریای عمان
به گفته تحلیل‌گران، نقش ارتباطی چابهار در دیپلماسی اقتصادی کشور نقش غیرقابل انکاری است چرا که این بندر بهترین، کم‌هزینه‌ترین و مهم‌ترین مسیر برای اتصال دو کانون جمعیتی در پشت چابهار از شرق اروپا تا افغانستان با جمعیتی بالغ بر۸۰۰ میلیون نفر و جمعیت ۲۱ کشور رودر روی چابهار در حاشیه اقیانوس هند با حدود جمعیتی دو میلیارد نفر است.
قرار گرفتن چابهار در مسیر اتصال هند به آسیای میانه، آن هم در دوره ای از تاریخ که اختلافات هند و پاکستان نمی تواند راه را برای افزایش تعاملات اقتصادی دو کشور باز کند باعث شده ایران فرصتی مناسب برای یک بازی برد – برد به دست آورد.
چابهار همچون سایر چهارراه‌های ارتباطی جهان نیازمند ابزار حمل ونقل همچون بندر، جاده، فرودگاه و راه‌آهن است که اتفاقا پتانسیل و ظرفیت داشتن هر چهار ابزار در یک نقطه در چابهار وجود دارد و بنادری که این ویژگی را باهم دارند در دنیا بسیار انگشت شمار هستند.
با توجه به این ویژگی‌های منحصر به فرد بندر چابهار، از سال‌ها پیش طرح توسعه این بندر آغاز شد و آذر ماه سال جاری با حضور رئیس جمهور فاز نخست طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار به بهره‌برداری رسید.
در فاز اول طرح توسعه بندر چابهار ۶ میلیون تن به ظرفیت این بندر افزوده شده و ظرفیت این بندر از ۲ میلیون تن به ۸ میلیون تن در سال افزایش پیدا کرده است که در صورت توسعه پسکرانه ظرفیت بندر چابهار تا ۱۵ میلیون تن در سال نیز افزایش خواهد یافتدر فاز اول طرح توسعه بندر چابهار که از سال ۱۳۸۷ عملیات اجرایی آن آغاز شده ۶ میلیون تن به ظرفیت بندر چابهار افزوده شده و ظرفیت این بندر از ۲ میلیون تن به ۸ میلیون تن در سال افزایش پیدا کرده است؛ همچنین در صورت توسعه پسکرانه ظرفیت بندر چابهار تا ۱۵ میلیون تن در سال نیز افزایش خواهد یافت.
در فاز اول بندر چابهار ۵ پست اسکله شامل دو پست اسکله کانتینری با ظرفیت تخلیه و بارگیری ۳.۵ میلیون تن در سال و یا به عبارتی ظرفیت ۵۵۰ هزار TEU ( واحد شمارش هر کانتینر) در سال و سه پست اسکله کالای عمومی با ظرفیت ۲.۵ میلیون تن در سال به بهره‌برداری رسیده است؛ اسکله‌های بندر چابهار قابلیت پهلوگیری بزرگترین کشتیهای عبوری تجاری جهان در کلاس پانامکس و سوپر پاناماکس با ظرفیت بیش‌از ۱۰۰ هزار تن را دارند؛ در فاز اول طرح توسعه بندر چابهار ۳۰۰هکتار حوضچه کشتیرانی ایجاد شده که عمق آبخور آن ۱۶.۵- متر است که بیشترین عمق آبخور در بین بنادر کشور است و همانطور که اشاره شد قابلیت پهلودهی انواع کشتی‌ها را دارد.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان می‌گوید: سازمان بنادر با توسعه زیرساخت‌ها، فاز اول بندر چابهار را مهیا برای حضور سرمایه‌گذاران کرده و درواقع راهبرد اصلی ما در این بندر معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در برای نقش آفرینی همه‌جانبه بخش خصوصی است.
چابهار با ارائه بسته‌های تشویقی به استقبال صاحبان کالا می‌رود
بهروز آقایی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: در وهله اول با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی و ژئوپولوتیکی بندر چابهار جذب صاحبان کالا و رفت‌و آمد کشتیهای تجاری برای بهبود ظرفیت تخلیه وبارگیری در این بندر برای ما مدنظر قرار گرفته است.
وی بابیان اینکه جذب صاحبان کالا به بندر چابهار و بهبود ظرفیت تخلیه و بارگیری دراین بندر زمان‌براست، تصریح کرد: برای لاین شدن چابهار و پایین آمدن هزینه‌ها باید خطوط کشتیرانی به این بندر بیایند، بنابراین درحال برنامه‌ریزی هستیم تا چابهار را با خطوط کشتیرانی به بنادری همچون «کراچی»، «صحار» و دیگر بنادر هند غیر از «کاندلا» متصل کنیم که پیش‌بینی می‌شود حداقل یک‌سال این موضوع زمان ببرد.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: همچنین برای آنکه چابهار برای صاحبان کالا جذاب باشد تا کالاهای خود را به چابهار بیاورند و از خطوط کشتیرانی که در این بندر است استفاده کنند در ابتدای کار نیاز به سوبسید است، بنابراین سازمان بنادر، مزایای زیادی برای جذب کالا در نظر گرفته که ازجمله آن، تخفیف ۳۰ درصدی در تمام ردیف‌های حقوق و عوارض بندری وارد بر کشتی، تخفیف ۸۵ درصدی در انبارداری کانتینرهای صادراتی، تخفیف ۳۰ درصدی در هزینه‌های تخلیه و بارگیری کانتینر، تخفیف ۳۰ درصدی در هزینه باربری و انبارداری وارد بر کالاهای غیر کانتینری و همچنین تخفیف ۷۵ درصدی در انبارداری کانتینرهای وارداتی از مهم‌ترین مزایای بندر چابهار در مقایسه با دیگر بنادر کشور است.
وی خاطرنشان کرد: از آنجایی که بندر چابهار به‌صرفه ترین مسیر برای اتصال کشور محصور در خشکی افغانستان به آبهای آزاد است و افغانستانی‌ها تمایلی زیادی به تبادلات تجاری از راه بندر چابهار دارند، تخفیفات ویژه‌ای نیز برای تجارافغانستانی در نظر گرفته شده است که تخفیف ۵۰ درصدی سازمان بنادر برای حقوق وعوارض بندری تخلیه وبارگیری و انبارداری وتخفیف ۳۳ درصدی مابه تفاوت سوخت مصرفی کامیون های باربری افغانستانی از جمله آن ھاست.
بانکرینگ، ظرفیتی منحصر به فرد برای سرمایه‌گذاری
اما همانطور که پیشتر هم گفته شد، چابهار در مسیر کشتیهای عبوری به تمام بنادر خلیج فارس است که این مهم، فرصتی منحصر به فرد را برای بندر چابهار فراهم کرده است، براساس برآوردها سالانه ۱۴ هزار کشتی بزرگ از آبراهه مقابل چابهار عبور می‌کنند که فرصت مناسبی را برای ایران فراھم کرده تا با آماده شدن زیرساخت‌ھا درآمد قابل توجھی از محل سوخت رسانی و تامین سایر نیازھای کشتیهای عبوری از قبیل آب، غذا، لوازم یدکی کشتی‌ھا و غیره نصیب کشور کند.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان در این باره می‌گوید: بندر چابهار به لحاظ سهولت دسترسی به آبهای آزاد و قرار گرفتن در مسیر اصلی تردد کشتی‌ها به خلیج فارس و عبور تعداد بسیار زیادی از کشتی های نفتکش و تجاری از تنگه هرمز موقعیتی بسیار استثنایی برای ایران رقم زده است؛ کشتیهای عبوری و نفتکش‌ها به مقصد کشورهای عراق، کویت، عربستان، امارات، قطر و بحرین که وارد خلیج فارس می شوند به اجبار باید از منطقه دریای عمان و از نزدیکی بندر چابهار عبور کنند و این مسئله منطقه چابهار را به یکی از پرترددترین مناطق دریایی جهان مبدل کرده است.
وی افزود: بیش از ۵۰ درصد کل بانکرینگ جهان در منطقه خلیج فارس انجام می‌شود که از این میزان، سهم غالبی از آن را بندر «فجیره» امارات به خود اختصاص داده است؛ با توجه به اینکه میزان قابل توجهی از سوخت مورد معامله این بندر برای انجام بانکرینگ به طور مستقیم از طریق ایران فراهم می شود؛ تنها با در نظر گرفتن ملاحظاتی، با سرمایه گذاری هوشمندانه می‌توان بیش از نیمی از این سهم بانکرینگ را به بازار داخلی کشور اختصاص داد.
درحال حاضر بندر «فجیره» امارات سالانه بیش از ۱۵ میلیارد دلار درآمد از محل سوخت‌رسانی به کشتیهای عبوری کسب می‌کند و این درحالی است که از ۲۴ میلیون تن سوختی که در «فجیره» بانکر می شود ۸۵ درصد آن توسط ایران تامین می شودآقایی تصریح کرد: درحال حاضر بندر «فجیره» امارات سالانه بیش از ۱۵ میلیارد دلار درآمد از محل سوخت‌رسانی به کشتیهای عبوری کسب می‌کند و این درحالی است که از ۲۴ میلیون تن سوختی که در «فجیره» بانکر می شود ۸۵ درصد آن توسط ایران تامین می شود.
به گفته مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان، در صنعت دریا بیش از ۳۵ درصد هزینه عملیاتی یک کشتی هزینه سوخت است که با توسعه صنایع دریایی، حمل و نقل دریامحور، افزایش کشتیهای نفتکش و حمل و انتقال انرژی در آبهای آزاد، نیاز به بانکرینگ و مدرنیزه کردن این صنعت مبتنی بر ایجاد ترافیک دریایی روز به روز گسترده‌تر شده است.
وی خاطرنشان کرد: صنعت بانکرینگ در کنار یک بسته از خدمات شامل خدمات فنی، آب رسانی، آذوقه ای و تعمیرات اساسی توجیه پذیر خواهد بود، بنابراین تا زمانی که نتوانیم بسته مشخصی در حوزه بانکرینگ ایجاد کنیم نمی توانیم خطوط کشتیرانی را جذب کنیم.
همچنین محمد راستاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی کشور در سفری که چندی پیش به چابهار داشت، در گفت‌وگو با خبرنگارمهر با اشاره به اینکه راه‌اندازی تاسیسات بانکرینگ یکی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری منحصر به فرد بندر چابهار است، گفت: فعلا یک شرکت سوئدی برای احداث تسهیلات دریافت مواد زائد از کشتی‌ها در راستای کنوانسیون‌ها و معاهده‌نامه‌های بین‌المللی مرتبط با حفاظت از محیط زیست اعلام آمادگی کرده که مذاکره با این شرکت ادامه دارد و طرحی اولیه از سوی این شرکت ارائه شده که امیدواریم این سرمایه‌گذاری در بندر چابهار محقق شود.
وی با اشاره به اینکه میزان سرمایه‌گذاری این شرکت ۳۰ میلیارد تومان تعیین شده، افزود: یکی از رویکردهایی که این مجموعه شرکت سوئدی داشته این است که در کنار این پروژه بتواند فعالیت بانکرینگ را هم در این بندر شکل دهد که اگر قرارداد با این شرکت سوئدی ظرف یک تا ۲ ماه آینده نهایی شود، انتظار می‌رود طرح آن‌ها حداکثر ظرف مدت ۲ سال اجرایی شود؛ اما با توجه به میزان بالای کشتیهای عبوری از کنار آبراهه بندر چابهار انتظار می‌رود سایر سرمایه‌گذاران نیز به صنعت بانکرینگ و تامین ملزومات کشتیهای عبوری ورود پیدا کنند.
مشارکت سرمایه‌گذاران برای تبدیل چابهار به مرکز تامین و توزیع کالای اساسی شرق ایران و آسیای‌میانه
یکی دیگر از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بندر چابهار احداث سیلوها و انبارهای مکانیزه برای دپو و ترانزیت کالاهای اساسی شرق ایران و کشورهای آسیای میانه است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان می‌گوید: بالغ بر۴۰ میلیون تن غله از کشورهای آسیای میانه به حوزه خلیج فارس وشرق آفریقا صادر می شود که چابهار بهترین و اقتصادی‌ترین مسیر و بندر برای انتقال آن‌هاست.
رضا نجفی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به واردات سالانه ۱۴ میلیون تن کالای اساسی به کشور، افزود: سهم کالای اساسی استان سیستان وبلوچستان و استان‌های همجوار آن همچون خراسان جنوبی، کرمان و یزد حدود ۳ میلیون تن یعنی ۲۰ درصد کل کالای اساسی کشور است که باز هم بندر چابهار به سبب نزدیکی به این استانها بهترین مسیر برای انتقال آن‌هاست.
به گفته وی، مکاتبات لازم از سوی وزیر راه برای اختصاص واردات ۲۰ درصد کالای اساسی کشور به بندر چابهار انجام گرفته و امیدواریم به زودی کشتیهای حامل کالای اساسی استان‌های حوزه بندر چابهار به جای آنکه از کنار آبراهه چابهار بگذرند و ۷۰۰ مایل از بندر چابهار دورشده و در دیگر بنادر تخلیه کنند مستقیما به چابهار بیایند.
به منظور تبدیل چابهار به مرکز تخلیه و بارگیری و انتقال کالای اساسی، احداث سیلوی ۱۵۰ هزارتنی ترمینال غلات به صورت کاملا مکانیزه با سرمایه‌گذاری ۱۳۰ میلیاردتومان شروع شده استرئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: به منظور تبدیل چابهار به مرکز تخلیه و بارگیری و انتقال کالای اساسی، احداث سیلوی ۱۵۰ هزارتنی ترمینال غلات به صورت کاملا مکانیزه با سرمایه‌گذاری ۱۳۰ میلیاردتومان، در بندر چابهار شروع شده است.
وی ادامه داد: سیلوی مذکور به دو دستگاه برج تخلیه غلات مجهز می شود که هر دستگاه قادر خواهد بود، بیش از هزار تن در ساعت تخلیه و بارگیری کند، همچنین انتقال غلات از برج های تخلیه تا سیلو به صورت مکانیزه و گالری های کاملاً محسور شده با رعایت موازین زیست محیطی انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه ترمینال غلات در بندر چابهار دارای یک اسکله تخصصی است که قابلیت پذیرش کشتی های بالاتر از ۱۲۰ هزارتن را دارد، تصریح کرد: این سیلو در فاز نخست با ظرفیت۱۵۰ هزار تن مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت اما با توجه به تبدیل شدن چابهار به مرکز دپو و انتقال کالای اساسی، این سیلو در فازهای بعدی با مشارکت سرمایه‌گذاران قابلیت افزایش ظرفیت تا ۴۰۰ هزار تن را دارد و علاوه بر آن احداث سیلوهای بیشتری نیز برای دپوی کالای اساسی همچون برنج، گندم، دانه‌های روغنی و سویا در دستور کار است که مشارکت سرمایه‌گذران را می‌طلبد.
راه‌اندازی خطوط مسافرت دریایی از بندر چابهار قابلیتی با توجیه‌پذیری بالای اقتصادی
با توجه به نزدیکی بندر چابهار به بنادری همچون «صحار» عمان و «کراچی» پاکستان و ارتباطات قومی و خویشاوندی مردم بلوچستان ایران با مردم این کشورها، مجهزترین و بزرگترین ترمینال مسافرت دریایی کشور در بندر چابهار به‌بهره‌برداری رسیده است، این ترمینال در محوطه‌ای به مساحت ۱۰ هزار مترمربع و زیربنای ۴ هزار متر مربع با ظرفیت پذیرش حداقل ۶۰۰ مسافر ورودی و خروجی به صورت همزمان در بندر شهید کلانتری چابهار با سرمایه‌گذاری بیش از ۵ میلیارد تومان احداث شده است.
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: بیش از یک سوم جمعیت کشور عمان را بلوچ‌ها تشکیل می‌دهند و همچنین با توجه به جمعیت بالای بلوچ‌های ایالت بلوچستان پاکستان، مشارکت بخش خصوصی و راه‌اندازی خط‌های مسافرت دریایی به بنادر «کراچی» و «صحار» لازمه توسعه گردشگری دریایی کشور است.
مجتبی میرحسینی افزود: هرساله تعداد زیادی از مردم پاکستان برای سفرهای زیارتی وسیاحتی و دیدار باخویشاوندان خود در استان سیستان وبلوچستان از طریق مرز «میرجاوه» به ایران سفر می کنند که می‌شود با راه اندازی خط دریایی چابهار-کراچی بخشی از آن‌ها را از این راه به ایران منتقل کرد.
وی با بیان اینکه راه‌اندازی خطوط مسافرت دریایی از بندر چابهار توجیه اقتصادی قابل‌توجهی دارد، تصریح کرد: تنها در اربعین امسال حدود ۳۳ هزار زائر پاکستانی برای شرکت در مراسم اربعین حسینی از مرز میرجاوه وارد استان سیستان وبلوچستان شدند که با توجه به حجم بالای زائران، خدمت رسانی در این مرز با مشکل نیز مواجه شد که با توجه به احداث بزرگترین ترمینال مسافرت دریایی کشور در چابهار مذاکراتی برای راه اندازی خط مسافرت دریایی چابهار-کراچی برای انتقال بخشی از این زائران به کشور وکاهش فشار تردد به مرز میرجاوه درسال آینده صورت گرفته است.
مشارکت سرمایه‌گذاران برای تبدیل چابهار به قطب صادرات و دپوی محصولات معدنی منطقه
یکی دیگر از قابلیت‌های منحصر به فرد بندر چابهار تبدیل آن به مرکز صادرات و ترانزیت محصولات معدنی ایران و کشورهای آسیای میانه است؛ اهمیت بندر چابهار در تبدیل آن به مرکز صادرات محصولات معدنی کشور زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم اکثر معادن شناسایی شده و در شرف بهره‌برداری ایران در شرق کشور واقع هستند و از استان سیستان وبلوچستان به‌عنوان رنگین کمان معادن کشور نام می‌برند.
رییس سازمان صنعت و معدن سیستان وبلوچستان می‌گوید: تاکنون ۱۴۳ محدوه معدنی با بیش از یک میلیارد تن ذخیره مواد معدنی در استان سیستان و بلوچستان شناسایی شده و سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران (ایمیدرو) سرمایه‌گذاری ویژه ای را با مشارکت بخش خصوصی برای بهره‌برداری از این معادن در دست اجرا دارد.
نادر میرشکار در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، افزود: ۸۶ هزار کیلومتر از اراضی سیستان و بلوچستان تحت اکتشافات معدنی قرار دارد و معادنی که تاکنون در استان سیستان شناسایی شده و به‌بهره‌برداری رسیده و یا در شرف بهره‌برداری هستند شامل معادن آنتیموان «سفیدآبه»، مس «چهل کوره»، تیتانیوم، طلا وسنگ های ارزشمند معدنی هستند.
به گفته وی چابهار به دو دلیل بهترین و با صرفه ترین مسیر برای صادرات و ترانزیت محصولات معدنی کشور است اول آنکه سالانه بیش از ۲۲ میلیون تن مواد معدنی از کشور صادر می‌شود و خریدار عمده این محصولات با بیش از ۱۴ میلیون تن محصولات معدنی کشور چین است و دوم آنکه اکثر معادن در شرق کشور و به ویژه استان سیستان وبلوچستان واقع است.
بزرگترین و مجهزترین ترمینال تمام مکانیزه معدنی کشور در بندر چابهار ساخته می شود
اهمیت راهبردی بندر چابهار در صادرات محصولات معدنی ایران و کشورهای آسیای میانه تا جایی است که قرار است در کمتر از دو سال آینده بزرگترین و مجهزترین ترمینال تمام مکانیزه معدنی کشور در این بندر ساخته شود.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان می‌گوید: ترمینال تمام مکانیزه محصولات معدنی بندر شهیدبهشتی چابهار با هدف تبدیل چابهار به مرکز ترانزیت و صادرات محصولات معدنی ایران و آسیای میانه ساخته می‌شود.
بهروز آقایی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با تشریح جزئیات این ترمینال تمام مکانیزه اظهارداشت: تفاهم نامه سازمان بنادر با بخش خصوصی برای ساخت این ترمینال با ۲۸۲ میلیاردتومان سرمایه‌گذاری در بندر چابهار منعقد شده است و این درحالی است که بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان تنها تجهیزات این ترمینال است که قرار است به تنها ترمینال تمام مکانیزه معدنی کشور تبدیل شود.
وی افزود: ۱۳هکتار زمین برای ساخت ترمینال مواد معدنی بندر چابهار در نظر گرفته شده و قرار است این ترمینال با ظرفیت صادرات ۸ میلیون تن سنگ معدن در سال در مدت دو سال احداث شود.
براساس برآورد های انجام شده ترمینال مواد معدنی بندر شهید بهشتی چابهار پس از احداث قابلیت بارگیری بیش از یک ھزار و ۵۰۰ تن سنگ معدن در ساعت را دارد. به گفته مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان براساس برآورد های انجام شده ترمینال مواد معدنی بندر شهید بهشتی پس از احداث قابلیت بارگیری بیش از یک ھزار و ۵۰۰ تن سنگ معدن در ساعت را دارد و صادرات مواد معدنی را برای صادرکنندگان کشور رقابت پذیرتر و اقتصادی تر خواھد کرد .
وی تصریح کرد: همچنین با توجه به اینکه چابهار بهترین و به صرفه‌ترین راه برای صادرات محصولات معدنی کشورهای آسیای میانه به ویژه افغانستان است و هند نیز سرمایه گذاری گسترده ای در حوزه معادن و زیر ساخت‌ها برای مدت ۱۵ سال در افغانستان انجام داده مشارکت در ساخت و افزایش ظرفیت ترمینال معدنی بندر چابهار یکی از ویژگی‌های مهم اقتصادی و رقابت پذیر بندر چابهار برای حضور سرمایه‌گذاران است.
آقایی خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاران در صورت تمایل به سرمایه‌گذاری در بندر چابهار می‌توانند از طریق پست الکترونیکی(chabaharport@pmo.ir) و یا شماره تماس (۰۵۴۳۱۲۸۳۰۰۰) با واحد سرمایه گذاری اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان ارتباط برقرار کنند.
درمجموع آن چیزی که به وضوح روشن است این است که توسعه بندر چابهار نیازمند سرمایه گذاری در این منطقه است و باتوجه به تجارب جهانی که در بسیاری از بنادر بزرگ دنیاوجود دارد این سرمایه گذاری تنها با حضور دولت امکان پذیر نیست و نیاز به ورود جدی بخش خصوصی داخلی و بین المللی با این حوزه است.
نظر شما