به گزارش خبرگزاری مهر، گروه تحقیق عراق ( Iraq Stady Group) در 15 مارس 2006 بعد از نشستی درکنگره آمریکا شروع به کار کرد.
هدف از تاسیس این کمیته، ارزیابی اوضاع عراق از تابستان 2005 و همچنین تهیه گزارشی در این زمینه بود .
"گروه تحقیق عراق" به اسم "کمیته بیکر" یا "کمیته بیکر- همیلتون" شناخته شده است. و علت این نامگذاری هم این است که "جیمز بیکر" وزیر امورخارجه اسبق آمریکا و "لی همیلتون" رئیس سابق کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا ریاست این کمیته را برعهده دارند. اما اسم رسمی آن "گروه تحقیق عراق" است.
این گروه به درخواست جمعی از نمایندگان آمریکا از دو حزب جمهوریخواه و دموکرات ها تاسیس شد.
"فرانک والتر وولف" ( ازایالت ویرجینیا) از نمایندگان جمهوریخواه، یکی از کسانی بود که برای تاسیس این گروه اصرار داشت و همچنین خواستار مشارکت شخصیت های با تجربه در زمینه خاورمیانه، اما مستقل از دولت کنونی آمریکا بود.
کار این گروه در زمان تاسیس آن مشخص نشد ، اما در آن زمان کارشناسان اعتقاد داشتند کار گروه تحقیق بر ارزیابی این نقاط متمرکز است : فضای استراتژیکی عراق و منطقه- امنیت عراق و برجسته ترین چالش ها در برابر بهبود اوضاع امنیتی- تحولات سیاسی عراق بعد از انتخابات و تشکیل دولت جدید - اقتصاد و بازسازی.
پس از آن گروه تحقیق عراق کار خود را آغاز کرد و درهنگام تهیه پیش نویس طرح استراتژی برای عراق، با 137 مقام رسمی در خاورمیانه و 40 کارشناس آمریکایی مذاکره کرد.
بر اساس این گزارش، گروه تحقیق عراق با تشکیل یک اتاق گفتگو (چت روم) از نظرات این کارشناسان استفاده می کرد.
سرانجام این گروه بعد از رایزنی ها و تحقیقات گسترده پیش نویس گزارش خود را در تاریخ 6 آذر به بوش تحویل داد و پس از آن انتقاد کارشناسان از این گروه آغازشد.
بر همین اساس، کلیفورد می، یکی از کارشناسان حاضر در اتاق گفتگو،در مصاحبه با دیلی تلگراف اظهار داشت : من و تعداد زیادی از حاضران در این گفتگو بر تعیین یک برنامه زمان بندی شده برای خروج نظامیان آمریکا ازعراق،برگزاری یک کنفرانس با حضور تمام کشورهای همسایه عراق و مذاکره با ایران و سوریه تاکید داشتیم، اما به نظر می رسد در این پیش نویس صحبتی از برنامه زمان بندی شده برای خروج نیروهای آمریکایی به میان نیامده و این مسئله سبب نا امیدی من ودیگر کارشناسان شده و همچنین به نظر می رسد گروه تحقیقات عراق توجه چندانی به حل بحران عراق نکرده است.
از سوی دیگر ری کلوز، کارشناس سابق سیا و از مخالفان حمله به عراق، با ارسال یک نامه الکترونیکی اعلام کرد: نظرهای ما در اتاق گفتگو به نظرهای دیگری تبدیل شده است.
اما پس از افزایش اعتراض های کارشناسان حاضر در تهییه این گزارش، گروه تحقیق طرح خروج نظامیان آمریکایی از عراق را نیز به گزارش خود اضافه کرده و گزارش اصلی را در تاریخ 15 آذر به بوش تحویل داد که در زیر به بندهایی از این گزارش اشاره می شود:
- وضعیت در عراق بسیار نامناسب است و راهی وجود ندارد که موفقیت را تضیمن کند، اما چشم انداز می تواند بهبود یابد.
- تلاشهای سیاسی و دیپلماتیک آمریکا در عراق و منطقه باید افزایش یابد و اولویت ماموریت نیروهای آمریکایی در عراق باید تغییر کند.
- اگر وضعیت درعراق رو به بدتر شدن برود؛ پیامدهای آن می تواند شدید باشد؛ کشورهای همسایه می توانند دخالت کنند، درگیری بین شیعیان و سنی ها می تواند افزایش یابد؛ القاعده می تواند در یک مبارزه تبلیغاتی پیروز شود و پایگاههای عملیاتی خود را افزایش دهد و ایستادگی و مقاومت آمریکا را رو به تضعیف بکشاند و این روند می تواند به منزوی ترشدن آمریکا منجر شود.
- طی 9 ماه گذشته ما مجموعه ای از رویکردها را برای حرکت روبه جلو مورد بررسی قرار دادیم. توصیه های ما البته کاستی هایی دارد اما قویاً بر این باور هستیم که این گزارش شامل بهترین راهبردها و تاکتیکها برای کسب نتایج مثبت در عراق و منطقه است.
- آمریکا باید یک اقدام دیپلماتیک را برای ایجاد اجماع بین المللی در جهت ثبات در عراق و منطقه انجام دهد و این تلاش دیپلماتیک باید کشورهایی از جمله تمام همسایگان عراق را که از هرج و مرج در عراق نگران هستند؛ شامل شود. همسایگان عراق و کشورهای مهم در داخل و خارج از منطقه باید به صورت گروهی از امنیت و تقویت امنیت منطقه ای و حل اختلافات در عراق حمایت کنند.
- با توجه به توانایی ایران و سوریه برای نفوذ در رویدادهای عراق و منافع این دو کشور برای دوری ازهرج و مرج در عراق ، آمریکا باید تلاش کند تا به طور سازنده با آنها همکاری کند و برای این کار آمریکا امکاناتی تشویق کننده و بازدارنده در اختیار دارد.
- ایران باید از کمک به آموزش گروهها درعراق بپرهیزد و به حاکمیت این کشور و همچنین تمامیت ارضی آن احترام بگذارد و از نفوذ خود در شیعیان عراق برای فشار بر آنها برای حل اختلافات داخلی این کشور استفاده کند؛ موضوع هسته ای ایران باید از طرق گروه 1+5 دنبال شود و ادامه پیدا کند. سوریه باید بر مرزهای خود کنترل داشته باشد و از رسیدن کمک ها، شورشی ها و تروریستها به داخل عراق و خروج آنها از این کشور ممانعت به عمل آورد.
- آمریکا نمی تواند در خاورمیانه به اهداف خود برسد؛ مگر این که به طور مستقیم در مناقشه اعراب و اسرائیل و بی ثباتی دخالت کند. آمریکا باید به طرح صلح جامع در تمام جبهه ها؛ لبنان، سوریه و تعهد ژوئن 2002 رئیس جمهور به راه حل دو دولت اسرائیلی و فلسطینی پایبند باشد. این تعهدات باید شامل گفتگوهای مستقیم با و بین اسرائیل و فلسطینی ها، لبنان و کسانی که حق موجودیت اسرائیل را می پذیرند و همچنین سوریه باشد. از آنجا که آمریکا رویکردهای خود را به سوی عراق و خاورمیانه گسترش می دهد باید حمایت های بیشتری در حوزه سیاسی، اقتصادی، نظامی از افغانستان به عمل آورد که شامل منابعی است که ممکن است با خروج نیروهای آمریکایی از عراق در دسترس قرار گیرد.
- ماموریت اولیه نیروهای آمریکایی درعراق باید حمایت از ارتش عراق باشد که مسئولیت عملیاتهای رزمی را در این کشور بر عهده خواهد گرفت . نیروهای آمریکایی می توانند تنها در شکل واحدهایی در قالب واکنش سریع و نیروهای عملیات ویژه، جستجو و تامین امنیت باشند. ماموریت حیاتی برای این نیروهای واکنش سریع و نیروهای عملیاتهای ویژه حمله علیه نیروهای القاعده در عراق ذکر شده است.
پس از انتشار این گزارش موافقت و مخالفت های زیادی با آن صورت گرفت؛ برای مثال یک مقام وزارت امور خارجه سوریه در گفتگو با خبرگزاری فرانسه گفته بود :" این گزارش به ویژه با توجه به نقش همسایگان عراق در دستیابی به امنیت و ثبات در این کشور، عینی است .
گروه تحقیق عراق در گزارش خود خواستار یک نوسازی فوری در سیاست شکست خورده آمریکا در عراق شد که ممکن است هرج و مرج در این کشور را متوقف کند .
در این گزارش آمده است : با درنظر گرفتن توانایی ایران و سوریه برای نفوذ در رویدادهای عراق و علاقه آنان برای جلوگیری از هرج و مرج در عراق ، آمریکا باید تلاش کند که به طور سازنده با آنها مشارکت کند .
در بخشهایی از این گزارش 50 صفحه ای ، این گروه خواستار برگزاری یک کنفرانس بین المللی برای صلح بین اسرائیل و سوریه از جمله بازگرداندن بلندیهای جولان و کار بر روی حل و فصل نهایی مناقشه اسرائیل و فلسطین است .
ازسوی دیگر کشورهای هم پیمان آمریکا از قبیل ژاپن،انگلیس،استرالیا نیز با حمایت از گزارش گروه تحقیق عراق،خواستار اعمال آن در سیاست آمریکا شدند.
به گزارش خبرگزاری مهر، ژاپن متحد نزدیک آمریکا، گزارش گروه تحقیق عراق را که خواستار خروج نظامیان آمریکایی ازعراق تا سال 2008 است، سازنده خواند .
یاسوشیوزاکی سخنگوی دولت ژاپن درواکنش به گزارش گروه تحقیق عراق، گفت :"ما این گزارش را که صادقانه و سازنده است ، بررسی خواهیم کرد. "
وی افزود : اگراین گزارش واقعا به عنوان سیاست تصویب می شود؛ ما خواهان بررسی و مطالعه آن هستیم .
از سویی، جان هاوارد نخست وزیر استرالیا نیز در واکنش به این گزارش گفت : نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا باید تنها زمانی از عراق خارج شوند که ثبات در این کشور برقرار شده باشد .
وی هشدار داد که خروج از عراق باید براساس شرایط خاصی صورت گیرد .
نوری المالکی نخست وزیر عراق نیز اعلام کرد : یک کپی از گزارش گروه تحقیق عراق را دریافت کرده است و با بخشهایی از نتایج اصلی آن موافق است .
دفترمالکی نیز با انتشار بیانیه ای اعلام کرد که وی با نویسندگان اصلی این گزارش، جیمز بیکروزیر امور خارجه سابق آمریکا و لی همیلتون نمایند سابق کنگره آمریگا گفتگو کرده است .
یک مقام ارشد رژیم صهیونیستی نیز در واکنش به این گزارش، درباره درخواست گروه تحقیق عراق از آمریکا که خواسته است تلاشهای خود را برای پایان درگیری اسرائیل و فلسطین دوبرابر کند، ابراز نگرانی کرد .
از سویی، مارگارت بکت وزیر امور خارجه انگلیس ازاین گزارش استقبال کرد و گفت : به نظر می رسد که نویسندگان این گزارش به طور وسیع هم راستا با دیدگاه و تفکر انگلیس هستند .
از سوی دیگر،درپی درخواست گروه تحقیق عراق برای گفتگو با سوریه در جهت حل مسئله فلسطین، ایهود اولمرت نخست وزیر رژیم اسرائیل گفتگو با دمشق را رد کرد.
اولمرت در توجیه مخالفت خود ادعا کرد که گفتگو با سوریه به رابطه نزدیک دمشق با تهران، حزب الله و حماس پایان نخواهد داد.
بنابر نظر گروه تحقیق عراق : آمریکا باید به طرح صلح جامع در تمام جبهه ها؛ لبنان، سوریه و تعهد ژوئن 2002 رئیس جمهور بوش به راه حل دو دولت اسرائیلی و فلسطینی پایبند باشد.این تعهدات باید شامل گفتگوهای مستقیم با اسرائیل و فلسطینی ها و بین طرفین، لبنان و کسانی که حق موجودیت اسرائیل را می پذیرند و همچنین سوریه باشد.
در همین رابطه اولمرت از احتمال تغییر سیاست خاورمیانه ای آمریکا ابراز نگرانی کرده است.
بر همین اساس روزنامه فایننشال تایمز در تحلیل این گزارش نوشته بود: هر کسی که گزارش تخریب کننده جیمز بیکر را که اگر بخواهیم به ظرافت نام انتقاد از سیاست آمریکا درعراق را بر روی آن بگذاریم، خوانده است، می فهمد که این گزارش به شکست سیاستهای آمریکا اشاره می کند. این گزارش البته نه به شکل عمده ای سیاست آمریکا را که به شکست در خاورمیانه خیره شده، تغییر می دهد.هرکسی می تواند این را بفهمد به جز جرج بوش رئیس جمهوری آمریکا.
نویسنده این تحلیل خاطر نشان می کند: به نظر می رسد که رئیس جمهور آمریکا نمی تواند به میزان فاجعه به بار آمده در عراق اعتراف کند. وی و گروه هم مسلک وی، عراقیها و ایران را مقصرشکستهای آمریکا می دانند .آنها برمسئله شناخت منافع ملی آمریکا و هژمونی اسرائیل در خاورمیانه به عنوان همان چیز تاکید می کنند. علاوه بر این، بوش یافته های کلیدی گزارش بیکر را رد می کند: در ادامه سیاستها برای برقراری ثبات در منطقه وعراق، آمریکا باید با سوریه و بالاتر از آن با ایران گفتگو کند.
در ادامه این تحلیل آمده است : یک احتمال وحشتناک وجود دارد که دولت آمریکا با حمله به ایران و یا با تسلیم در برابر یک حمله از سوی رژیم صهیونیستی خطراتی را افزایش دهد و فجایع عراق را با فاجعه منطقه ای و بین المللی ترکیب کند.
بر همین اساس گزارش گروه تحقیق عراق نظرات موافق و مخالفی نیز در داخل آمریکا داشت برای مثال دموکراتها می گویند که این جنگ تقریبا 2 هزار و 900 نظامی آمریکا را به کشتن داده و در حدود 400 میلیارد دلار برای آنها هزینه در بر داشته و هیچ نشانه ای از پیشرفت هم دیده نمی شود.
در حالی که برخی دموکراتها این گزارش را انتقاد از "جرج بوش" رئیس جمهوری آمریکا خواندند؛ جمهوریخواهان نیز گفتند که این گزارش باید یک بحث و رایزنی ملی را درباره جنگ نزدیک به چهار سال عراق به راه بیندازد.
"جان کورنین" عضو کمیته سرویسهای مسلح سنا گفت :"مردم آمریکا هم اکنون می توانند بسیار صریح باشند که هیچ پیشنهاد و هیچ گزینه ای برای موفقیت در عراق از روی میز به دلایل ایدئولوژیکی و حزبی برداشته نشده است."
دولت بوش در سال 2003 به زعم خود با هدف گسترش دموکراسی در خاورمیانه و کشف سلاحهای کشتار جمعی در عراق به این کشور حمله کرد که البته ادعاها درباره وجود این سلاحها با شکست روبرو شد و نتیجه این جنگ جز شکست و آشوب در این کشور نبوده است.
دموکراتها این گزارش را به عنوان آخرین انتقاد از سیاستهای دولت بوش توصیف کردند.
" استنی هویر" دموکرات ایالت مریلند آمریکا نیز گفت :"روشن است که هیچ کس در آمریکا وجود ندارد که رئیس جمهور را که فکر می کند ماندن در این راه یک سیاست قابل داوم است، نجات دهد."
بر اساس این گزارش یکی از مهمترین مفاد این گزارش مذاکره با ایران و سوریه برای حل بحران عراق بود که این پیشنهاد نیز نظرات موافق و مخالف زیادی چه در داخل چه در خارج از عراق به همراه داشت.
بر همین اساس "کارستن ویگت"هماهنگ کننده روابط برلین - واشنگتن با اشاره به انتشار گزارش گروه تحقیق عراق تصریح کرده بود : ما حمایت خود را از گفتگوی مستقیم واشنگتن با تهران و دمشق اعلام می کنیم .
"کارستن ویگت" در گفتگو با نورد وست سایتونگ گفته بود : پیشنهادهای مطرح شده در گزارش گروه تحقیق که "جیمز بیکر " وزیر امورخارجه اسبق آمریکا ریاست مشترک آن را بر عهده دارد؛ جای تامل داشته و به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد .
هماهنگ کننده روابط برلین - واشنگتن با اشاره به پیشنهاد گفتگوی مستقیم آمریکا با ایران و سوریه بر سر حل بحران عراق اعلام کرده بود : ما حمایت خود را از روند مذاکرات مستقیم واشنگتن با تهران و دمشق اعلام می کنیم .
"ویگت" در گفتگوی دیگری با روزنامه برلینرسایتونگ تصریح کرده بود : گفتگوی آمریکا با ایران و سوریه کاملاً ضرورت دارد .
وی افزود : آلمان و سایر کشورهای اروپایی می توانند در این میان کمکهایی را انجام داده و به عنوان میانجی عمل کنند .
این مقام آلمانی همچنین به آمریکا اطمینان خاطر داد ه بود که برلین در مسیر بازسازی عراق از هیچ تلاشی فروگذار نکرده و راهکارهای لازم در جهت تامین امنیت در این کشور را ارائه خواهد داد .
این در حالی است که آلمان پس از مخالفت با جنگ عراق از حضور نظامی در این کشور سر باز زد، اما آمادگی خود را برای مشارکت در بازسازی اعلام کرد.
بر اساس این گزارش هر چند گروه تحقیق عراق و اکثز کارشناسان سیاسی و حتی شخص کوفی عنان بر لزوم مذاکره مستقیم با ایران و سوریه برای کاهش بحران عراق تاکید داشتند، اما مقامهای کاخ سفید با این پیشنهاد مخالف بودند و کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز در مصاحبه ای جدید اعلام کرده بود که مذاکره با ایران در دستور کار کاخ سفید قرار ندارد.
بر همین اساس برخی از کارشناسان با تحلیل مخالفت آمریکا برای مذاکره با ایران اعلام کرده بودند : دلیل جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا برای به تعویق انداختن مذاکره با ایران، ترس از افزایش نفوذ تهران در منطقه است.
از سوی دیگر روزنامه واشنگتن پست در مقاله ای با عنوان " لجوجی یا مصمم بودن ، بوش تمایلی به تکان خوردن ندارد" به تحلیل گزارش گروه تحقیق عراق و موضع بوش در برابر آن پرداخته بود ، به نوشته این روزنامه : در حال حاضر جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا درباره استراتژی خود در عراق دوباره فکر می کند و به یکی از سرنوشت سازترین لحظات دوره ریاست جمهوری خود نزدیک می شود و با سوالات دشواری روبرو است.
نویسنده خاطر نشان می کند: برای بوش، این تنشی است که تا قلب هویت سیاسی و سبک مدیریت وی وارد می شود.هیچ یک از مواضع وی محوری تر از رهبری بوش در تصمیم وی برای حمله به عراق و دفاع سرکشانه وی از هدایت این جنگ نبوده است. وی هفته گذشته همچون مردی به نظر آمد که به دنبال ایده های جدید است، اما پس از آن تصمیم گیری دراین زمینه را به تاخیر انداخت.
" آلن سیمپسون" سناتور سابق و از اعضای گروه تحقیق عراق گفت :"من فکر می کنم که بوش کاملا یک سیاستمدارعمل گرا است." اما این در حالی بود که دیگران ایده ای غیر از این داشتند. هفته گذشته کمیته ملی دموکراتیک در وب سایت خود اعلام کرد که بوش می تواند "لجوج ترین فرد در کره زمین باشد" زیرا فورا از طرح گروه تحقیق عراق استقبال نمی کند.
منتقدان هم پیش بینی می کنند که هرگونه استراتژی جدید که وی پس از تعطیلات اعلام کند کمی بیشتر از نگرش " ماندن در مسیر کنونی" است و نتایج اخیر روزنامه واشنگتن پست و شبکه خبری ای بی سی هم نشان داد که 66 درصد از مردم آمریکا فکرنمی کنند که بوش بخواهد سیاستهای خود را در عراق تغییر دهد.
بر همین اساس گزارش گروه تحقیق عراق مخالفانی نیز در میان ژنرالهای آمریکایی دارد که اکثر این مخالفان را نظامیان بازنشسته آمریکایی تشکیل می دهند.
از سوی دیگر سیاستهای جدید آمریکا مبنی بر اعزام نیروهای نظامی تازه نفس به عراق و مخالفت با پیشنهاد مذاکره با ایران و سوریه برای پایان دادن به بحران عراق، در واقع بی اعتنایی بوش به بزرگترین هم پیمان خود یعنی بلر محسوب می شود. بر اساس این گزارش، پیشنهاد جدید ارائه شده به بوش مبنی بر اعزام 50 هزار نیروی نظامی دیگر به عراق، بی اعتنایی آمریکا به سیاست های انگلیس در قبال خاورمیانه محسوب می شود.
بر همین اساس بلر معتقد است یکی از موثرترین راه ها برای پایان دادن بحران عراق، اتخاذ یک سیاست جدید در خاورمیانه برای برقراری صلح در فلسطین و انجام مذاکره مستقیم با ایران و سوریه است.
این گزارش در ادامه می افزاید: در حالیکه بلر خواهان اتخاذ یک تصمیم جدید برای صلح میان فلسطینی ها و اسرائیل بوده و معتقد است با برقراری صلح میان طرفین، ناآرامی های عراق نیز کاهش می یابد، اما روند تحولات اخیر در آمریکا، حکایت از آن دارد که بوش در این زمینه اهمیت چندانی برای نظرات مهمترین و قدیمترین همپیمان خود قائل نیست.
از سوی دیگر بلر معتقد است مذاکره مستقیم و همکاری با ایران و سوریه به عنوان مهمترین همسایگان عراق، موثرترین روش برای حل بحران عراق است، اما کاندولیزا رایس در جدیدترین اظهارات خود اعلام کرده که مذاکره با ایران و سوریه در دستور کار کاخ سفید قرار ندارد.
حال با توجه به این حجم گسترده مخالفان و موافقان گروه تحقیق عراق، به نظر می رسد بوش برای اتخاذ تصمیم جدید درباره مسئله عراق دجار نوعی سردرگمی شده و از همین رو اتخاذ تصمیم جدید را تا ماه آینده به تعویق انداخته است، اما بر اساس نظر آگاهان سیاسی بوش در ترسیم سیاست های جدید آمریکا توجه چندانی به گزارش گروه تحقیق عراق نخواهد داشت.
از سوی دیگر با شروع سال جدید میلادی و آغاز به کار نمایندگان جدید مجلس سنا که عمده آنها را دموکرات ها تشکیل می دهند دردسر های بوش برای اتخاذ تصمیم در قبال عراق بیشتر شده، زیرا همانطور که پیش از این اشاره شد بوش تمایل چندانی برای به کارگری پیشنهاد های ارائه شده در گزارش گروه تحقیق عراق ندارد و همچنان خواهان حضور نظامیان آمریکا در عراق و افزایش شمار این نظامیان است، اما دموکرات ها با این سیاست ها مخالفند و به احتمال زیاد با طرح افزایش شمار نظامیان آمریکایی در عراق مخالفت می کنند؛ حال باید دید بوش با این حجم گسترده فشارها به ویژه فشار افکار عمومی آمریکا برای خروج از عراق چه تصمیمی را در این زمینه اتخاذ می کند.
نظر شما