خوزستان "شکرستان" سبز ایران زمین؛ سبز اما "زخمی"! / سرزمینی که همه دین خود را به انقلاب پرداخت

محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور نهم در ادامه سفرهای استانی خود،  در بیست و چهارمین  سفر  فردا عازم "خوزستان" می شود.

استان خوزستان با مساحت 64236 کیلومتر مربع در جنوب غربی ایران و در محدوده 47 درجه و 42 دقیقه تا 50 درجه و 39 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و 29 درجه و 58 دقیقه تا 32 درجه و 58 دقیقه شمالی از خط استوا قراردارد، این استان از شمال به استان لرستان و از شمال شرقی به استان اصفهان از شمال غربی به استان ایلام، از شرق و جنوب شرقی به استانهای چهار محال و بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد و از جنوب به خلیج فارس و از غرب به عراق محدود می شود.

استان خوزستان دارای 16 شهرستان  آبادان ، امیدیه ، اندیمشک ، اهواز ، ایذه ، باغ‌ ملک ، بندر ماهشهر، بهبهان، خرمشهر، دزفول ، دشت آزادگان، رامهرمز، شادگان ، شوش ، شوشتر، لالی، مسجد سلیمان، هندیجان و 29 شهر و 36 بخش و 112 دهستان و 3880 آبادی مسکونی و 2514 آبادی غیر مسکونی است.

این استان 3746772 جمعیت دارد. 

بنا بر این گزارش، نفت و گاز مهمترین منابع طبیعی کشور برای اولین بار در این استان و در شهر مسجد سلیمان قریب به 80 سال پیش کشف و استخراج شد. از آن موقع تا کنون حوزه های نفتی فراوانی دراین استان کشف و مورد بهره برداری قرار گرفته است که ازمهمترین آنها حوزه های نفتی اهواز می باشند.

پالایشگاه آبادان و پتروشیمی بندر امام و ماهشهر و ... از جمله صنایع وابسته به نفت در این استان می باشد.

رود کارون پرآب ترین رودخانه خاورمیانه به همراه رودخانه های دز، کرخه، اروند و گتوند این استان را یکی ازمساعدترین استانها برای اجرای طرحهای کشاورزی نموده است . هم اکنون بزرگترین طرح تولید نیشکر و صنایع جانبی آن دراین استان درحال انجام است .

ارتباط این استان با آبهای آزاد ازطریق بنادر آبادان وخرمشهر امکان دیگری ازاین استان برای تجارت آزاد است.

گرچه جنگ تحمیلی به این بنادر صدمه های فراوانی وارد کرد و لیکن این بنادر بتدریج به دنبال رسیدن به اوج فعالیتهای خود هستند .

خوزستان درهشت سال دفاع مقدس اصلی ترین صحنه های کارزار بشمار می آمد. از اروند کنار تا آبادان ، ازخرمشهرو شلمچه تا دشت آزادگان و... همه درآماج مستقیم حمله دشمن قرارگرفته بود.

ازطرف دیگر همه شهرهای استان یا درمعرض حمله هواپیماهای جنگی قرارداشتند و یا درمعرض موشک های غول آسا. مردم اهواز، دزفول ، هفت تپه ، شوشتر وهمه مردم ایران هیچگاه آن دوران سخت رافراموش نخواهند کرد.

هیچ کلامی گویا تراز فرمایش حضرت امام نیست که دراین باره فرمودند " خوزستان دین خودرا به اسلام ادا کرد".

استان خوزستان تیره ‌های گوناگون انسانی را در بر می‌‌گیرد و با اینکه بیشینه مردم این استان دارای مذهب شیعه می‌‌باشند ولی از دیرباز پیروان دیگر آیینها نیز در این استان زیسته‌اند و می‌‌زیند.

در شهر اهواز گروه اندکی صابئین (در خوزستان به آنها صُبّی می‌‌گویند) در کرانه رود کارون ساکنندو بیشتر به کار زرگری مشغولند. جمعیت شهرهای بزرگ کل استان آمیزه‌ای از بختیاری، شوشتری، دزفولی، مهاجران گوناگون از سراسر ایران و ایرانیان عرب است. همچنین پیروان آیین های کهن زرتشتی و نیز کلدانی در این استان و به ویژه شهر اهواز زندگی می‌کنند که با گذشت انقلاب 57 سالها از شمارشان کاسته می‌‌شود.

در شهر آبادان شماری از ارمنیان زندگی می کنند. این گروه تا پیش از انقلاب جمعیت بیشتری داشتند ولی امروزه تنها چند خانوار از اینان در شهرهای آبادان و اهواز ساکن هستند.

از خوزستانی های باستان که در پی تازش عرب ها به ایران از میان رفتند که بگذریم، تا پیش از انقلاب شماری از پیروان آیین های هندو و سیک و ... نیز در بخش ‌های صنعتی این استان می‌ ‌زیستند که امروز تنها بازمانده معبدهایشان در شهرهایی چون ابادان به جا مانده است.

نظریه پایه توسعه استان خوزستان

در راستای تحقق اهداف بلند مدت توسعه کشور، نظریه پایه توسعه ملی و جهت گیری های آمایش سرزمین و با توجه به ویژگی های استان، مأموریت ها و وظایف اصلی استان به ترتیب بر پایه : ” توسعه کشاورزی ، صنایع ، بازرگانی بین المللی ، نفت و صنایع پایین دستی آن “ استوار خواهد بود .

تکیه بر اولویت های فوق مانع بهره گیری از سایر توانمندی ها و ظرفیت های استان نخواهد بود .

اصلی ترین راهبردهای توسعه استان به شرح زیراست :

1- مقابله با بهره ‌برداری‌های غیراصولی و تخریب منابع طبیعی و محیط زیست استان ( آب‌های داخلی و ساحلی، خاک، هوا، آبزیان، مراتع، جنگلها،. . . ) و تلاش برای احیاء ، بازسازی ، جبران خسارات وارده ، حفظ و بهره برداری بهینه از این منابع .2- دقت نظر و توجه پیشنهاد دهندگان ، ‌طراحان ، مجریان و نهادهای تأمین کننده اعتبارات پروژه های بزرگ ملی به ارزیابی زیست محیطی این پروژه ها و الزام آنان به انجام این مطالعات قبل از شروع هرگونه اقدام عملی در این زمینه .
3- مهار و انتقال آبهای سطحی، توسعه بهره ‌برداری از منابع آبهای زیرزمینی در مناطق مساعد استان و افزایش بهره‌ وری در بهره ‌برداری از منابع آبهای سطحی و زیرزمینی استان.
4- حفظ ، بازسازی ، مدیریت علمی و بهره برداری بهینه از اکوسیستم های آبی استان (اعم از آبهای داخلی و ساحلی)در کلیه فعالیت های اقتصادی-اجتماعی .
5- مدیریت یکپارچه حوضه های آبریز .
6- اصلاح ساختار مصرف آب و انرژی .
7- مهندسی رودخانه های استان .
8- کاهش هزینه ها ، رفع موانع ، زمینه سازی ، تشویق و حمایت همه جانبه ، مؤثر و جدی از مشارکت هرچه‌بیشتر بخش خصوصی درسرمایه گذاری و توسعه فعالیت‌های اقتصادی ـ اجتماعی در زمینه‌های مختلف و گسترش زمینه‌های خوداشتغالی و خویش‌فرمائی.
9- مبارزه ویژه، قاطع، جدی و فراگیر دستگاه‌ قضایی و نیروی انتظامی استان با انواع ناهنجاریهای شایع در استان خصوصاً در زمینه قاچاق ـ حمل و کاربرد سلاح و مهمات جنگی و سرقت مسلحانه.
10- تسری حاکمیت قوانین رسمی کشور دربین اقوام مختلف بجای حاکمیت قوانین عرفی قومیت ها.
11- انجام فعالیت‌های فرهنگی، هنری ، ارشادی ، تبلیغی ، ترویجی ، ورزشی ، آموزشی و سوادآموزی در گروه‌های هدف به منظور ایجاد باورها و هنجارهای فرهنگی جدید ، همگام با تحولات روز جهان و در چارچوب فرهنگ و تمدن اسلامی ، متناسب با اهداف مورد نظر.
12- توسعه انواع آموزش‌های فنی و حرفه‌ای ، به ویژه در زمینه فن آوری اطلاعات و ارتباطات .
13- تقویت انسجام ، وحدت و یکپارچگی اجتماعی در سطح استان  .
14- مبارزه با اشکال مختلف بیکاری ، فقر و آسیب های اجتماعی در کلیه سطوح.
15- منظور نمودن اولویت خاص به فعالیت های بخش آموزش و پژوهش در کلیه سطوح در هنگام توزیع و تخصیص اعتبارات جاری و عمرانی استان .
16- افزایش قابلیت های عمومی نیروی انسانی بخش آموزش و پرورش استان و افزایش کمیت و کیفیت فضاهای فیزیکی و تجهیزات مورد نیاز آن.
17- ارتقاءنقش مراکز آموزش عالی استان به عنوان مرکز ارائه خدمات برتر آموزشی و پژوهشی در منطقه جنوب غرب کشور.18- توسعه و تقویت پایانه ها و شبکه راههای داخلی (بین شهری و روستایی) و محورهای ارتباطی با استان‌های همجوار با تأکید بر آزاد راه ها ، بزرگ راه ها ، راه‌های اصلی و راه‌آهن و نوسازی، توسعه و تجهیز ناوگان حمل و نقل عمومی استان.
19- توسعه و تجهیز امکانات مخابراتی ، فرودگاهها ، بنادر و ناوگان حمل و نقل دریایی ، انبارها ، سردخانه ها ، مراکز نگهداری کالا و مراکز اقامتی و پذیرایی و گذران اوقات فراغت با هدف ایفای نقش استان به عنوان یکی از پایانه‌های اصلی ورود و خروج و ترانزیت کالا و مسافر به سایر نقاط جهان و دستیابی به سهم مناسب از حجم فعالیت های بازرگانی خارجی کشور و استفاده از قابلیت های استان در زمینه توسعه گردشگری .
20- اطلاع رسانی گسترده و پیگیری در سطح قوای مجریه و مقننه در خصوص مشکلات ایجاد شده در استان در اثر متفاوت بودن نظام پرداخت حقوق و دستمزد و مزایا و امکانات بین شرکت های بزرگ دولتی و سایر دستگاههای اجرایی استان و آسیب ها و عواقب نامطلوب این امر در دراز مدت .
21- محو آثار مخرب جنگ تحمیلی علی‌الخصوص در نوار مرزی غرب استان به منظور بسترسازی برای بازگشت مردم این منطقه به محل زندگی قبلی خود.
22- بازسازی و نوسازی زیرساخت‌ها و فعالیت‌های اقتصادی ـ اجتماعی در مناطق جنگزده استان در چارچوب طرح کلی ساختار فضایی و آمایشی استان و مناطق مذکور .
23- افزایش کیفیت آب شرب ، افزایش بهره ‌وری در تولید ، توزیع و مصرف و کاهش هدر روی‌آب شرب در کلیه نقاط مصرف  و افزایش حجم تولید سرانه آب در برخی از نقاط و ساماندهی فاضلاب های شهری .
24- توسعه (کمی و کیفی) سطح زیرکشت آبی ، توسعه (کمی و کیفی)کشت محصولات صنعتی ،‌ توسعه (کمی و کیفی) فعالیت های دامداری و باغداری و افزایش ضریب مکانیزاسیون در بخش کشاورزی
25- حفظ ، احیاء ، توسعه و نظارت بر بهره‌ برداری بهینه از منابع آبزیان و فعالیت های آبزی پروری در استان .

26- ایجاد و گسترش همه جانبه زیرساختها در بخشهای : - کشاورزی ( تجهیز و نوسازی ، احداث شبکه های آبیاری ، احداث زهکش های روباز و زیرزمین در مزارع موجود ، تسطیح اساسی ، احداث جاده های بین مزارع ،...)
- دام و طیور
- شیلات و آبزیان( توسعه و تجهیز و نوسازی بنادر و ناوگان صیّادی ، صنایع تبدیلی و بسته بندی شیلات)
- صنعت ( ایجاد و توسعه شهرکهای صنعتی و تأمین آب ، برق ، گاز ، فاضلاب ، راه ، ...)
و سایر بخش های فعالیت های اقتصادی و اجتماعی و باز گشت سهم سرمایه گذاری دولت در دوره های طویل المدت در موارد مقتضی .
27- بسط و توسعه صنایع متوسط و کوچک به عنوان حلقه واسط و مکمل صنایع بزرگ موجود و درحال ساخت در استان ؛ افزایش سهم صادرات محصولات صنعتی استان و صدور خدمات فنی و مهندسی ؛ سرمایه گذاری مشترک بخش خصوصی داخلی و خارجی در کلیه رشته های صنعتی و کاهش دوران ساخت پروژه ها ؛ خصوصی سازی و واگذاری تدریجی صنایع بزرگ موجود و در حال ساخت به بخش خصوصی.
28- توسعه و نوسازی صنایع انرژی‌بر وصنایع شیمیایی ، پتروشیمی و پالایشگاهی ، متالورژی و ذوب فلزات، صنایع الکترونیک ، صنایع حمل و نقل(بویژه صنایع حمل و نقل دریایی) ، صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی و بسته بندی مواد غذایی ، صنایع جانبی نیشکرو خرما و شیلات و آبزیان ، صنایع کانی غیرفلزی . با قابلیت صادرات‌ به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و تأکید برسرمایه‌‌گذاری بخش خصوصی.
29- ارتقاء کیفیت ، استانداردسازی و کاهش قیمت محصولات صنعتی استان .
30- افزایش بهره وری عوامل تولید از طریق ارتقاء دانش فنی و ترویج و کاربرد اصول علمی به ویژه در زمینه ارتقاء سطح فن‌آوری و اصلاحات ساختاری و مدیریتی در کلیه بخشهای فعالیت های اقتصادی واجتماعی .
31-  گسترش زیرساخت‌ها و تأسیسات و امکانات گردشگری در عرصه‌های طبیعی و تاریخی، آثار جنگ تحمیلی و نوار ساحلی جنوب استان (به منظور استفاده از قابلیت‌های گردشگری و توسعه ورزش های آبی مناطق ساحلی استان در فصل زمستان) و مناطق کوهستانی در فصل تابستان .
32- تغییر شیوه معیشت جامعه عشایری استان و آماده سازی زیرساخت های لازم برای اسکان کامل این جامعه .
33- توسعه ، ارتقاء و بهسازی کمیت و کیفیت سیستم ها و تجهیزات دریافت و ارسال سیگنالهای صوتی و تصویری صدا و سیمای مرکز خوزستان .
34- توسعه بخش درمان با استفاده از سرمایه گذاری و مشارکت بخش خصوصی(داخلی و خارجی) و اصلاح ساختاری و مدیریتی نظام خدمات تشخیصی-درمانی .
35- تعیین تکلیف معیشت و سکونت جمعیت ساکن در محدوده اجرای طرحهای بزرگ ملی (علی الخصوص سدهای بزرگ در حال احداث) و نظارت قوی تر و مؤثرتر دستگاههای اجرایی و نظارتی ذیربط در این خصوص .
36- توجه خاص به توسعه و عمران روستاها و بهسازی و توانمندسازی مناطق حاشیه نشین در جامعه شهری استان .
37- انتقال مراکز مدیریتی شرکت های نفتی از تهران به شهرستان های حوزه فعالت آنها .

گفتنی است، با توجه به نقش و وظایف تعیین شده برای استان در عرصه ملی و توان آن در پذیرش فعالیت های جدید و جمعیت ،
تحولات جمعیتی استان تا سال 1400 به شرح زیر خواهد بود :  

- سهم استان از اشتغال کل کشور در کلیه بخش های اقتصادی ، نسبت به سهم کنونی آن تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داشت .

- سهم جمعیت استان از جمعیت کل کشور نیز افزایش قابل توجهی داشته و روند مهاجر پذیری گذشته آن در آینده نیز ادامه خواهد داشت . سطح جمعیتی استان به حدود 5/6 میلیون نفر خواهد رسید .

- با توجه به ترکیب مشاغل پیش بینی شده و توان جوامع روستایی در نگهداشت جمعیت ، نسبت شهرنشینی در این استان به حدود 80 درصد خواهد رسید.

شلنگ آباد، یکی از مناطق محروم شهر اهواز

الف-  اصلی ترین قابلیت های توسعه

1- موقعیت ویژه جغرافیایی استان در تعامل با منطقه و جهان، ارتباط با آبهای آزاد بین المللی
2- برخورداری از امکانات بندری بسیار مناسب بویژه در بندر امام (دارای کمترین فاصله با مراکز جمعیتی کشور نسبت به سایر بنادر جنوبی ایران) و برخورداری ازراه و راه آهن و فرودگاههای متعدد و زیر ساخت های لازم برای توسعه بازرگانی خارجی و ترانزیت مسافر و کالا
3- وجود منابع قابل توجه آب و خاک و برخورداری از اقلیم مناسب و امکان کشت محصولات مخلف برای توسعه فعالیت های کشاورزی (اعم از زراعت، باغبانی، جنگلکاری، ، مرتعداری، دامپروری ، شیلات و آبزیان، دام و طیور، ...) و نیز امکان کاشت و برداشت سه نوبت محصولات کشاورزی در بخش وسیعی از استان
4- وجود نخلستانهای وسیع در سطح استان و قابلیت چشمگیر توسعه فعالیت های کشاورزی و صنایع جانبی در این زمینه
5- جاری بودن بخش عظیمی از آب های سطحی کشور و جود رودخانه های پرآب و دائمی در استان و امکان صادرات آب و برق به کشورهای همسایه
6- وجود ذخایر با ارزش آبزیان ، بنادر صیادی، ناوگان صیادی و مجتمع های بزرگ پرورش ماهی و میگو و مجتمع های دامپروری
7-برخورداری استان از 9 واحد کارخانه بزرگ خوراک دام و عرضه های مستعد کشت علوفه که قابلیت چشمگیری جهت تولید شیر و گوشت می باشد
8- برخورداری از سدهای عظیم و متعدد احداث شده یا در حال احداث در مناطق مختلف استان و امکان استفاده چند منظوره از آنها به منظور توسعه بخشهای کشاورزی، شیلات، انرژی و تامین آب شرب در استان
9- برخورداری از 9 واحد بزرگ کشت و صنعت نیشکر (با وسعت حدود 90 هزار هکتار) و صنایع متعدد و متنوع وابسته به آن
10- برخورداری از معادن و پالایشگاه های عظیم نفت و گاز و کانی های غیرفلزی و صنایع بزرگ وابسته به آنها و همچنین صنایع فولاد و نورد و ذوب فلزات
11- برخورداری از منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام و منطقه آزاد اروند (آبدان و خرمشهر)
12- برخورداری از مراکز آموزش عالی و نیروهای متخصص و خبره
13- وجود قابلیت های متعدد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در منطقه، ناشی از پیشینه طولانی صنعت نفت در استان.
14- برخورداری از تنوع قومی و میراث تاریخی ارزشمند، جاذبه های آثار بجای مانده از دوران جنگ تحمیلی و عرصه های طبیعی مناسب برای توسعه گردشگری
15- برخورداری از مراکز تشخیص و درمانی تخصصی و فوق تخصصی که قابلیت ارائه خدمات به نیروهای خارجی شاغل در بخشهای مختلف استان، شهروندان استانهای مجاور و کشورهای مجاور را دارا می باشند.
16- برخورداری از نیمی از مساحت تالابهای بین المللی و ارزشمند کشور
17- امکان بهره گیری از انرژی های  تمدیدی شونده زیست توده.
18- وجود زمینه های قانونی برای توسعه ورزش، نگرش مثبت جامعه به فعالیت های ورزشی ، گرایش بخش خصوصی و تشکل های داوطلب غیر دولتی (NGO) به سرمایه گذاری و خدمات رسانی در توسعه ورزش
19- وجود زمینه های تاریخی و اجتماعی مشارکت های مردمی در حوزه های اجتماعی و گسترده بودن موسسات خیریه و سازمان های غیردولتی فعال

ب- عمده ترین محدودیت های توسعه

1- بالا بودن درجه حرارت و طولانی بودن دوره گرما و تبخیر شدید و نازل بودن میزان بارندگی در بخش قابل توجهی از استان2- بالا بودن سطح آب های زیرزمینی و گسترش شوری آب و خاک در بخش های عمده ای از مناطق جنوبی و غربی استان
3- وابستگی شدید منابع مالی بخش ورزش به درآمدهای عمومی

رقص کارون بر زمین داغ خوزستان

ج- مشکلات اساسی استان

1- آلودگی شدید منابع آبهای سطحی، هوا و خاک، بویژه آلودگی رودخانه کارون در اثر تخلیه فاضلاب های انسانی و صنعتی و پساب های کشاورزی به این رودخانه و نیز خورهای بندر امام و ماهشهر در اثر تخلیه فاضلاب های صنعتی تاسیسات نفت و پتروشیمی
2- سهل انگاری و بی توجهی پیشنهاددهندگان، طراحان، مجریان و نهادهای تامین کننده اعتبارات پروژه های بزرگ ملی به ارزیابی زیست محیطی این پروژه ها قبل از هرگونه اقدام و ایجاد خسارات جبران ناپذیر به منابع طبیعی و محیط زیست استان
3- تهدیدات مستمر در زمینه بیابان زدایی و گسترش شن های روان در اثر عوامل طبیعی و انسانی
4- تخریب و بهره برداری نامناسب از منابع طبیعی استان (آبهای داخلی و ساحلی، خاک، آبزیان، مراتع، جنگلها، ...)
5- کمبود تاسیسات زیربنایی استان در بخش کشاورزی بویژه در زمینه تجهیز و نوسازی اراضی، شبکه های اصلی و فرعی آبیاری و زهکشی ، قطعه بندی و جاده های بین مزارع
6- خرد بودن اراضی زراعی و عدم تناسب تصرفات زارعین با مالکیت و اسناد اشخاص
7- روند رو به انهدام تالابهای استان بویژه هورالعظیم در اثر احداث سدهای بالادست و عدم تخصیص و تامین حقابه آنها و خشکسالی های اخیر
8- عدم هماهنگی و عدم تشخیص اولویتها در اجرای پروژه های عمرانی (خصوصا پروژه های آب و خاک) و عدم استفاده مطلوب از هزینه های انجام شده
9- مشارکت ضعیف بخش خصوصی در فعالیتهای اقتصادی - اجتماعی نسبت به سایر استانهای کشور
10- بالا بودن میزان بیکاری ، بی سوادی و نرخ باروری
11- خروج سرمایه های انسانی و مادی از استان پس از وقوع جنگ تحمیلی و عدم بازگشت این منابع به استان
12- وجود انواع ناهنجاری ها، بزه ها، انحرافات و آسیب های اجتماعی و بالا بودن ضرایب ناامنی های اجتماعی
13- کمیت و کیفیت نازل امکانات و فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در کلیه سطوح و عدم باور نسبت به نقش اساسی و محوری فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در توسعه همه جانبه استان
14- ضعف و ناکارایی پایانه ها و شبکه راههای داخلی و محورهای ارتباطی با استان های همجوار و استاندارد نبودن آنها و همچنین فقدان شبکه انتقال نیروی برق به مناطق مرزی کشورهای همسایه
15- استفاده ناکارآمد از موقعیت و قابلیت های ویژه استان در زمینه توسعه بازرگانی خارجی
16-متفاوت بودن نظام پرداخت حقوق، مزایا، امتیازات و امکانات رفاهی میان شرکتها و دستگاههای دولتی که موجب کاهش انگیزه و کارایی لازم در دستگاههای دولتی گردیده است
17- ضعف کارآفرینی و مشارکت پایین بخش خصوصی در فعالیت های اقتصادی
18- تداوم شرایط  آثار نامطلوب ناشی از جنگ تحمیلی خصوصا در نوار مرزی غرب استان
19- کیفیت نامطلوب آب شرب در بیشتر شهرها و روستاها (علی الخصوص شهرهای بزرگ استان) و قابلیت عمده برای تبدیل این امر به بحران های اجتماعی
20-روند شتابان اضمحلال شرایط زندگی برای جامعه عشایری استان در اثر تخریب مراتع، محدودشدن عرصه ها و قلمروهای عشایری و سایر عوامل موثر
21- عدم پوشش کامل صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران در مناطق مرزی و تسلط سیگنالهای خارجی بر این مناطق
22- بی توجهی به عوامل ایجاد و گسترش اسکان غیر رسمی (حاشیه نشیین) در اکثر شهرهای استان (از جمله سهل انگاری در خصوص تعیین تکلیف معیشت و سکونت جمعیت ساکن در کانونهای زیستی در محدوده اجرای طرحهای بزرگ ملی در دست ساخت (سدهای بزرگ، کشت و صنعت ها، ...)
23 - فقدان نظام شناسایی استعدادهای ورزشی

غیورمردان ارتش جمهوری اسلامی در حال پاکسازی میدان مین در منطقه شلمچه

 اهداف بلند مدت

با توجه به قابلیت ها و تنگناها، توسعه استان بر پایه بخش های کشاورزی و دامپروری، آب و انرژی، پرورش آبزیان و فعالیت های صید و صیادی، صنعت ، نفت و صنایع پایین دستی آن، بازرگانی خارجی و حمل و نقل بین المللی استوار می باشد.

بدین ترتیب اهداف بلند مدت توسعه استان عبارتند از:

1- ارتقاء شاخص های زیست محیطی استان در زمینه های آب و هوا و خاک (بویژه رودخانه ها، سواحل و منابع آبی و کیفیت آب شرب استان) در حد استانداردهای بین المللی
2- کنترل و محافظت از منابع طبیعی و زیست محیطی استان (ابهای داخلی و ساحلی ، خاک ، هوا، آبزیان، مراتع، جنگلها، ...) در برابر تهدیدا و تخریب های طبیعی و انسانی و احیاء و بهره برداری بهینه از آنها
3- افزایش سهم اشتغال بخش خصوصی از کل شاغلین استان معادل با بالاترین استانهای کشور
4- کاهش نرخ های بیکاری ، بی سوادی و باروری و ارتقء استان به جایگاه سه استان برتر کشور در این زمینه ها در افق توسعه
5- ایجاد باورها، ارزشها و هنجارهای فرهنگی جدید متناسب با تحولات روز در جهان در چارچوب فرهنگ و تمن اسلامی در زمینه های کارفعالیت و سخت کوش ، روحیه کارآفرینی و خویش فرمایی، ارزش علم و سوادآموزی
6- توقف و مهار روند مهاجرت نیروی انسانی کارآمد و متخصص از استان
7- کاهش شاخص های انواع ناهنجاری ها، انحرافات و آسیب های اجتماعی و ارتقاء استان به جایگاه سه استان برتر کشور در این زمینه ها در افق توسعه
8- توسعه و گسترش کمی و کیفی امکانات و کیفیت فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در کلیه سطوح و ارتقاء استان به جایگاه سه استان برتر کشور در این زمینه ها در افق توسعه
9- دستیابی به حداقل استانداردهای بین المللی در زمینه کمیت و کیفیت پایانه ها و شبکه و ناوگان حمل و نقل استان (زمینی، هوایی، دریایی) و دستیابی به سهم مناسب از بازار بین المللی حمل و نقل و ترانزیت کالا و مسافر در منطقه
11- افزایش توانمندی ها و قابلیت های دستگاههای اجرایی استان و کم کردن فاصله حقوق و مزایا بین شرکت های بزرگ دولتی و سایر دستگاههای اجرایی استان تا حد ممکن
12- افزایش شاخص های سرمایه گذاری و مشارکت بخش خصوصی در کلیه زمینه ها ی فعالیت های اقتصادی و ارتقاء استان به جایگاه سه استان برتر کشور در این زمینه ها در افق توسعه
13- عادی کردن شرایط زندگی و اوضاع اقتصادی- اجتماعی در منطقه نوار مرزی غرب استان
14- تامین آبشرب سالم برای شهرها (علی الخصوص شهرهای بزرگ) و روستاهای استان
 15- استفاده کامل و کارا از قابلیت های چشم گیر منابع اب و خاک استان به منظور توسعه همه جانبه فعالیتها در بخش های کشاورزی، پرورش آبزیان و فعالیتهای صد و صیادی
16- استفاده کامل و کارا از قابیلت های چشمگیر توسعه صنعتی استان
17- بالفعل نمودن قابلیت های عمده استان در زمینه توسعه ظرفیت های بخش گردشگری و بهره مندی از جاذبه های گردشگری سدهای موجود و آب های شوشتر با توجه به پتانسیل های موجود و توسعه نقش IT در فعالیت های خدماتی و گردشگری
18- ساماندهی و اسکان کامل جامعه عشایری استان
19- تامین پوشش کامل صدا و سیما در کلیه نقاط استان
20- ارتقاء جایگاه نظام خدمات تشخیصی درمانی دانشگاه جندی شاپور و تبدیل آن به قطب برتر درمانی جنوب کشور با قابلیت ارایه خدمات به کشورهای همجوار
21- مهار عوامل ایجاد و گسترش اسکان غیر رسمی و ساماندهی اسکان غیر رسمی در جامعه شهری استان
22- اعتلا معرفت دینی، ارزشهای فرهنگی و ویژگی های هویت یاستان
23- نهادینه سازی بهره وری و افزایش آن در بخش های اقتصادی و عوامل تولید
24- ارتقاء نقش ورزش در تامین سلامت جسمی و روحی و تقویت توانمندی های افراد و گروههای اجتماعی
25- دستیابی به هدف های توسعه هزاره (M.D.G) در استان
26- توانمند سازی بخش تعاونی برای ایفای فعالیت های گسترده و اداره بنگاههای اقتصادی بزرگ
27- توسعه نقش و جایگاه زنان در سطوح تصمیم سازی و تصمیم گیری استان

زخم جنگ هنوز بر پیکره خوزستان خودنمایی می کند...

 سیاست های اجرایی:

1- مراقبت دائم و جلوگیری و کنترل مستمر بر واحد های آلوده کننده منابع طبیعی و زیست محیطی و پرداخت افزایش جرائم ناشی از تولید و انتشار آلاینده های آب، هوا و خاک به محیط زیست و منابع طبیعی استان توسط منابع آلوده کننده
2- الزام بهره برداران و تخریب کنندگان منابع طبیعی و زیست محیطی استان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، سازمانها و شرکتهای دولتی به بازسازی منابع تخریب شده
3- پرداخت افزایش هزینه های مصرف بی رویه و غیر کارآی آب در بخش های مختلف مصرف و تشویق مصرف کنندگانی که در زمینه  افزایش بهره وری مصرف آب عملکردهای چشمگیری داشته اند
4- افزایش هزینه های کاربرد بی رویه کودها و سموم شیمیایی و تلاش در گسترش شیوه های مبارزه بیولوژیک، با آفات دامی و نباتی
5- بیابان زدایی و مقابله با شن های روان از طریق ترویج و تشویق نهالکاری مردمی با درختان مثمر و نهالکاری غیر مثمر تلفیقی با زراغت های هر منطقه در عرصه های اقتصادی و سرمایه گذاری دولتی در عرصه های غیر اقتصادی
6- توسعه زراعت چوب و غنی سازی جنگل ها با مشارکت مردم
7- گسترش فضای سبز (بویژه فضای سبز شهری) با توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه
8- ایجاد تعادل بین دام و مراتع از طریق کاهش تعداد دامداران متکی بر علوفه مرتعی و تغییر شیوه معیشت آنها اولویت ارایه خدمات و واگذاری در مجتمع های دامپروری به صاحبان پروانه چرا و عشایر دارای سابقه عرفی، کاهش دام سبک و افزایش دام سنگین، احیاء و توسعه پوشش گیاهی مراتع، اولویت واگذاری اراضی ملی و پادگانهای غیر فعال به دامداران صاحب پروانه چرا و عشایر دارای سابقه عرفی و فرزندان آنها به شرط تغییر شیوه معیشت و ابطال پروانه ای چرا
9- بهره گیری از مشارکت سازمانهای های غیر دولتی (NGO) در حفظ منابع طبیعی
10- کنترل و پخش سیلاب (مدیریت سیلاب) و بهره برداری بهینه از نزولات آسمانی
12- آبخیزداری و آبخوان داری و کنترل فرسایش و حفاظت خاک از طریق عملیات مکانیکی و بیولوژیکی
13- تشویق و ترغیب بهره برداران به استفاده از منابع آب زیرزمینی در مناطق مساعد استان با ارائه تسهیلات مالی و فنی و کمک های مقطوع اعتباری
14- جهت دادن طرحهای شبکه های آبیاری به سوی استفاده از آبهای زیرزمینی یا تلفیقی از آبهای زیر زمینی و سطحی (در مناطق مساعد استان)
15- تعلیم ، ترویج و توسعه روش های نوین آبیاری و توسعه مهارت های حرفه ای بهره برداران کشاورزی در زمینه روش های صرفه جویی در مصرف آب
16- رعایت ظرفیت نهایی منابع آب هر حوضه در تهیه طرحهای کالبدی و آمایش سرزمین و طرحهای توسعه بخشهای مختلف17-  سوق دادن طرح های در دست مطالعه و اجرا به سمت استفاده از شبکه های تحت فشار در مناطق مستعد استان
18- جلوگیری از تخریب و تجاوز به حریم و بستر رودخانه ها،تالاب ها و سواحل جنوبی استان
19- کنترل و مدیریت برداشت هر نوع مصالح ساختمانی از حریم و بستر رودخانه ها و آبراهه های طبیعی
20- ساماندهی رودخانه ها، تالاب ها و سواحل جنوبی استان
21-کاهش هزینه ها، رفع موانع، زمینه سازی، تشویق و حمایت همه جانبه ، موثر و جدی از مشارکت و رقابت هر چه بیشتر بخش خصوصی برای فعالیت و سرمایه گذاری در بخش های مختلف فعالیت های اقتصادی - اجتماعی
22- بازسازی ذخائر دریایی گونه های استراتژیک و اقتصادی آبهای داخلی و ساحلی و ممانعت از شیوه های مخرب صید و کاهش ذخائر آبزیان
23- افزایش تولید انواع آبزیان دریایی و پرورشی از طریق افزایش سطح زیر کشت و افزایش تولید در واحد سطح
24- افزایش سهم شیلات در تامین امنیت غذایی استان و افزایش سطح آگاهی عمومی به منظور افزایش مصرف سرانه محصولات شیلانی
25- مطالعه و بررسی در زمینه های مختلف توسع پایدار و بهره برداری بهینه از ذخایر آبزیان
26- ارتقاء سطح استانداردهای بهداشتی ، فناوری و افزایش بهره وری در تولید، برداشت، جابجایی و عرضه آبزیان در دریا و خشکی
27- توسعه و بهبود وضعیت بازارشناسی ، بازاریابی و نظام مند نمودن زنجیره تولید و توزیع محصولات شیلاتی
 28 - انجام فعالیتهای هنری خصوصا هنرهای نمایشی و در موارد لازم استفاده از گویشهای محلی روستایی و عشایری به منظور انتقال تدریجی باورهای فرهنگی جدید در منطقه در زمینه های کار ، فعالیت و سخت کوشی و روحیه کارآفرینی و خویش فرمایی و تعالی انسانی
29- انجام فعالیتهای ویژه آموزشی و پرورشی خصوصا در سنین دبستان و قبل از دبستان در مناطق روستایی و عشایری استان برای مقابله با بیسوادی ، کم سوادی و نمونه های برجسته باورهای غلط در فرهنگ سنتی و جایگزینی عوامل متناسب با تحولات روز جهان و در چارچوب فرهنگ اسلامی به جای آنها ( خصوصا در زمینه اهمیت کار و تلاش )
30- ایجاد زمینه های مشارکت بیشتر و قوی تر خیرین مدرسه ساز برای ساخت و ساز و تجهیز مدارس استان ( خصوصا در مناطق روستایی و عشایری )
31-توسعه و تجهیز مدارس شبانه روزی در مناطق روستایی و عشایری استان
32-تسهیل در تغییر کاربری زمینها به منظور استفاده های آموزشی
33-زمینه سازی ، تشویق وتوسعه فعالیتهای بخش خصوصی در زمینه های آموزش های فنی و حرفه ای
34- حذف آن قسمت از آموزش های فنی و حرفه ای بخش دولتی که توسط بخش خصوصی قابل انجام است
35- احیای  روش استاد - شاگردی در زمینه آموزش های فنی و حرفه ای و انجام اصلاحات لازم در آن متناسب با شرایط روز
36- تسری حاکمیت قوانین رسمی کشور در بین اقوام مختلف بجای حاکمیت قوانین عرفی قومیت ها
37-تلاش در جهت افزایش و ارتقاء کمیت و کیفیت فعالیتهای آموزشی ، فرهنگی و هنری در مناطق مختلف استان به منظور ایجاد باورها و هنجارهای فرهنگی جدید متناسب با تحولات روز جهان ، افزایش و تسهیل مبادلات فرهنگی - اجتماعی بین اقوام مختلف و گذار ازفرهنگ قومی عشیره ای به فرهنگ ایران اسلامی
38- انجام فعالیتهای فرهنگی - هنری با هدف مقابله با انواع ناهنجارها و تقویت امنیت اجتماعی
39- مبارزه ویژه ، قاطع ، جدی و فراگیر دستگاه قضائی و نیروی انتظامی استان با انواع ناهنجاری های شایع در استان خصوصا در زمینه قاچاق - حمل و کاربرد سلاح و مهمات جنگی و سرقت مسلحانه
40 - جذب و نگهداشت نیروی انسانی زبده ، با کیفیت و با انگیزه در مجموعه نیروی انتطامی و دستگاه قضایی استان
41- تحول دیدگاه مجموعه مدیریتی استان در زمینه نقش اساسی و محوری آموزش و پرورش در توسعه همه جانبه استان
42- افزایش قابلیتهای علمی ، فنی و تخصصی نیروی انسانی شاغل و تاثیر گذار بر بخش راه و ترابری استان خصوصا در رده های مدیریتی
43- نظارت دقیق و مستمر بر فعالیتهای ساخت و ساز در بخش راه و ترابری استان توسط دستگاه های مسئول نظارت و کنترل کیفیت
45- توسعه و تجهیز امکانات نگهداری کالا و مواد در استان ( سردخانه ، انبار ، سیلو و ...)
46-توسعه و تجهیز سیستم بانکی استان از لحاظ نیروی انسانی و امکانات و سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری پیشرفته
47- اعطای ماموریت های تحصیلی و بورس های آموزشی به نیروی انسانی بخش دولتی
48- ایجاد زمینه های انگیزشی لازم برای طی دوره های آموزشی کوتاه مدت متناسب با حوزه فعالیتهای عملی توسط نیروی انسانی بخش دولتی
49- افزایش حداقل سطح تحصیلات لازم در استخدام های جدید
50- تلاش برای احیاء نقش مناطق مرزی در سازمان فضایی استان با توجه به طرح جامع آمایش منطقه و استان و برنامه جامع بازسازی و توسعه این مناطق
51- حل مشکلات اراضی آبی موجود از طریق زهکشی های سطحی با سرمایه گذاری دولت و زهکشی زیرزمینی با مشارکت مردم و بخش خصوصی و استفاده از تسهیلات بانکی
52-تبدیل اراضی دیم به اراضی آبی بر اساس نتایج مطالعات جامع در این زمینه .
53-توسعه و گسترش طرحهای تامین آب و توسعه سیستم های نوین آبیاری و تحت فشار در مناطق مستعد استان
54- احیاء و توسعه سطح زیر کشت محصولات باغی استان از قبیل خرما ، زیتون ، گردو ، انگور ، انار ، انجیر ، توت فرنگی و زرد آلو در قالب طرحهای استانی .
55- توسعه کشت چغندر قند و احداث کارخانجات وابسته به آن
56- زمینه سازی و تشویق بخش خصوصی برای فعالیت در زمینه اصلاح و احیاء باغات درجه 2 و جایگزینی باغات درجه 3 با رعایت اصول نوین کاشت و شیوه های مدرن آبیاری
57- فرهنگ سازی به منظور کاربرد اصول کشاورزی پایدار در راستای حفظ منابع پایه ای بخش و رعایت ملاحظات زیست محیطی
58- زمینه سازی و تشویق مردم و تشکل های تعاونی تولید در زمینه استفاده از اراضی تپه ماهوری حاشیه رودخانه برای توسعه باغبانی از طریق آبیاری تحت فشار و پیگیری برای حذف قوانین و مقررات مانع ساز
59-فراهم آوردن زمینه های مشارکت دانش آموختگان و متخصصان بخش کشاورزی در فرآیند تولید
60- تغییر الگوی کشت در استان به منظور نیل به کاراترین استفاده از منابع تولید علی الخصوص منابع آب استان
61-توسعه و افزایش ضریب مکانیزاسیون متناسب با برنامه های زراعت و باغبانی و نیاز آب و خاک
62-توسعه  و ترویج روش های بیو لوژیک در دفع آفات نباتی ودامی و تحدید استفاده از کودها و سموم شیمیایی
63-پیگیری درامر واگذاری امر تصدی گری دستگاه های اجرایی استان در کلیه مواردی که در چار چوب قوانین فعلی کشور امکان پذیر است
64-اختصاص و واگذاری اراضی دولتی به فعالیتهای کشاورزی بخش خصوصی متناسب با مناطق مختلف و مستعد استان
65-پیگیری در امر اجرای جدی تر مصوبات هفت برنامه تحول اداری در دستگاه های اجرایی استان و مورد سئوال واقع شدن مدیران ذیربط در این خصوص توسط نهادهای مسئول بازرسی و نظارت
66- کاهش هزینه ها ، رفع موانع ، زمینه سازی ، تشویق و حمایت همه جانبه ، موثر و جدی از مشارکت و رقابت هر چه بیشتر بخش خصوصی برای فعالیت و سرمایه گذاری در رشته های صنعتی دارای اولویت با تکنولوژی برتر
67-توسعه مهارت های حرفه ای بهره برداران و فرهنگ سازی به منظور کاربرد اصول کشاورزی پایدار در بهره برداری از عوامل تولید
68-استقرار تدریجی کلیه واحد های صنعتی با هر نوع کد زیست محیطی در شهرک های صنعتی
69-زمینه سازی برای افزایش توانمندی های خدمات فنی و مهندسی علی الخصوص در زمینه تکنولوژی اطلاعات به عنوان حلقه مکمل بخش صنعت و با توجه به رویکرد صادراتی این نوع خدمات 
70-زمینه سازی برای کاهش دوران ساخت پروژه های صنعتی
71-زمینه سازی برای سرمایه گذاری مشترک بخش خصوصی داخلی و خارجی در کلیه رشته های صنعتی و افزایش سهم صادرات محصولات صنعتی استان
72-ایجاد و گسترش شهرکهای صنعتی کارگاهی قطعه سازی ، شهرکهای تخصصی و خوشه های صنعتی
73-بستر سازی برای ارتقاء کیفیت و استاندارد سازی و کاهش قیمت محصولات صنعتی تولیدی در استان
74-حل مشکل اراضی در اختیار پادگانها در جهت توسعه صنعتی استان
75- تسریع در حل مشکل اسناد شهرکهای صنعتی بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی توسط دستگاههای اجرایی ذیربط
76- توسعه و تحکیم ارتباط بخش صنعت با مراکز آموزش عالی و موسسات تحقیقاتی و پژوهشی استان
77-گسترش مراکز مشاوره و اطلاع رسانی صنعتی برای تولید کنندگان و بازرگانان
78-توسعه و تقویت زیر ساخت های استان علی الخصوص شبکه های ارتباطی و مواصلاتی استان ( شبکه راههای داخلی و محورهای ارتباطی با استانهای همجوار - شبکه های مخابراتی - فرودگاهها و امکانات حمل و نقل هوایی ...)
79-ایجاد صنایع جدید و نوسازی کارگاه های موجود صنایع غذایی و آشامیدنی استان
80-تغییر الگوی پرورش دام از دامهای کوچک به بزرگ ، کاهش تعداد دامداران متکی بر علوفه مرتعی و تغییر شیوه معیشت آنها ، اولویت ارائه خدمات و واگذاری در مجتمع های دامپروری به صاحبان پروانه چرا و عشایردارای سابقه عرفی ، احیا و توسعه پوشش گیاهی مراتع ، اولویت واگذاری اراضی ملی و پادگانهای غیر فعال به دامداران صاحب پروانه چرا و عشایر دارای سابقه عرفی و فرزندان آنها به شرط تغییر شیوه معیشت و ابطال پروانه چرا .