احتمال نیل به " توافق چند ضلعی" با دیپلماسی فعال تهران / تمرکز مجدد بر مذاکرات لاریجانی و سولانا

به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر علی اکبر ولایتی، مشاور بین الملل مقام معظم رهبری در سفر به مسکو، مذاکراتی را با مقامات بلندپایه کرملین انجام داد؛ هرچند هنوز محتوای پیام پوتین که توسط ایوانف به مقام معظم رهبری تقدیم شد و پیامی که دکتر ولایتی برای رئیس جمهور روسیه برده است، به طورکامل مشخص نیست اما سفردکترلاریجانی به مونیخ که دیدارهایی را نیز به همراه دارد و حضور منوچهر متکی به صورت همزمان در موناکوی فرانسه، تحرکی جدی در دستگاه دیپلماسی هسته ای را نمایان می‌سازد.

با توجه به سیر تحول مواضع آمریکا در قبال ایران که همواره "روندی سینوسی" داشته و اکنون درمرحله غیرتهاجمی خود است و در روزهای اخیر نیز واشنگتن به اتخاذ رویکردی به مراتب نرم ترازهفته های اخیر در قبال تهران پرداخته اما در همین حال برخی رسانه های غربی، سعی دارند  تا تشدید تحرکات دستگاه دیپلماسی هسته ای ایران را با جدی شدن تهدیدات آمریکا علیه کشورمان مرتبط سازند تا از این طریق انفعال دستگاه دیپلماسی هسته ای ایران را به رخ بکشند! اما مواضع اخیرمقام معظم رهبری مبنی براینکه "هرگونه تعرض به ایران بلافاصله عکس العمل همه جانبه ملت را نسبت به متعرضان ومنافع آنها درهمه نقاط جهان به دنبال خواهد داشت"، نه تنها این رویکرد را باطل ساخت بلکه جهانیان را مجددا متوجه این مسئله ساخت که یگانه هدف کشور، احقاق حقوق مسلم و قانونی ملت ایران در هر شرایطی بوده و خواهد بود.

با توجه به اختلاف دامنگیر کنگره آمریکا و حزب جمهوریخواه در مورد چگونگی برخورد با ایران که به عرصه ای برای تاختن به سیاست های غلط بوش و پیگیری همان سیاست ها در قبال ایران تبدیل گشته، نوع نگرش رسانه های غربی به تحرک دیپلماسی هسته ای کشورمان، طبیعی به نظر می رسد.

اما در حالی که تنها چند هفته از ضرب الاجل شورای امنیت به کشورمان برای توقف کلیه فعالیت های مرتبط با غنی سازی اورانیوم باقی مانده، مجددا شاهد احیای مباحثی چون"بندهای توافق لاریجانی-سولانا" وتاکید تمام طرف ها بر لزوم حل موضوع ازطریق "مذاکره" هستیم؛ در این میان گویا به خاویر سولانا هم "ماموریتی جدید" برای ایفای نقشی مجدد در مسئله هسته ای ایران ابلاغ شده و اعلام آمادگی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا جهت مذاکره با دکتر لایجانی در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ، گواهی بر این مدعاست.

از سوی دیگر و با اهمیت یافتن حواشی کنفرانس بین المللی مونیخ بیش از جلسات رسمی آن و بر اساس ارسال پیام هایی از جانب برخی پایتخت های اروپایی، گویا قرار است کشورهایی چون سوئیس هم ضمن ورود به مسئله هسته ای ایران، به ایفای نقش در این چارچوب البته با پوشش "پلیس خوب" بپردازند.

در شرایطی که آمریکا و سه کشور اروپایی، همچنان بر لزوم تعلیق غنی سازی از سوی ایران در چارچوب قطعنامه 1737 تاکید می ورزند ونقش چین درمعادله هسته ای ایران به مراتب کمرنگ تر از گذشته شده، تعاملات نزدیک تهران - مسکو در هفته‌های اخیر می تواند نوعی انتظار از روسیه برای ایفای "نقشی خاص" در آینده نزدیک را برای ناظران بر روند تحولات پرونده هسته ای ایران تداعی کند. 

اشاره به " دیالوگ متقابل و پویا در سطح کاری" با ایران که در دیدار رئیس جمهور روسیه با دکترولایتی ازسوی پوتین انجام شده وبیان این مطلب از سوی وی پس از دریافت پیام مقام معظم رهبری، که "به خود این اجازه را می دهم تا ابراز امیدواری کنم که در روند رایزنی های ما و سایر شرکت کنندگان در این روند و پیش ازهمه، مسلماً دوستان ایرانی ما موفق به یافتن راه حلی در رابطه با مسائل دشواری گردند که ما به حل آنها مشغولیم"، می تواند بیانگر نگاه مسکو به موضوع هسته ای ایران باشد.

هر چند که "بازی دوگانه روسیه" در مسئله هسته ای و اینکه مسکو تا کنون هیچ یک از تعهداتش در قبال ایران را به طور کامل اجرایی نکرده، همواره چهره ای دوسویه و ناصادق را از این کشور برای ما ترسیم می کند اما از سوی دیگر نیز نباید فراموش کرد که در شرایط دشواری که پدیده ای به نام 1737 بر ایران تحمیل می کند، برای نیل به حقوق ملی از هیچ اهرمی نباید فروگذار کرد چرا که گاهی اوقات می توان با بهره جویی از غلبه یک سوی اهرمی دو سویه، منافعی را کسب نمود. 

حال چنانچه سفر مشاور مقام معظم رهبری به مسکو که تنها چند روز پس از حضور دبیر شورای امنیت ملی روسیه در تهران انجام شده را به منزله "استقبال تهران از طرح ایوانف" برای مسئله هسته ای کشورمان بدانیم و این رویکرد را با" توافق یازده بندی لاریجانی - سولانا" در آمیزیم، "توافقی دوازده بندی" بدست می آید که ملاحظات طرح ایوانف را نیز در برداشته باشد؛ بر همین مبنا هر چند که جزئیات طرح ایوانف برای ایران هنوز رسانه ای نشده اما به نظر می رسد کلیات این طرح "تلفیقی از طرح البرادعی و پیشنهاد روسیه با اندکی تغییر و اصلاح" باشد.

در این میان به نظر می رسد چنانچه ، همچون گذشته راه مذاکرات سازنده با کارشکنی های یک جانبه واشنگتن مسدود نشود و رویکرد "یک جانبه گرایی"، به "نگرشی جامع الاطراف" تغییر یابد، توافقات پیشین دکتر لاریجانی و خاویرسولانا با اندکی تغییر همچنان می تواند مبنایی مناسب برای از سرگیری مذاکراتی همه جانبه باشد که نقطه آغاز آن در مونیخ خواهد بود.

در همین راستا دیدار احتمالی دبیر شورای عالی امنیت ملی با برخی مقامات درسفر به آلمان را نیز می توان گامی در جهت "بارور ساختن" پیشنهاد مورد نظر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان "یکی از اضلاع طرح چندجانبه" برای حل مسئله هسته ای ایران جهت تامین منافع دو طرف ارزیابی کرد.

بنابراین با توجه به اهمیت مذاکرات دبیر شورای عالی امنیت ملی در مونیخ به نظر می رسد این مذاکرات نه تنها نتیجه گفتگوهای دکتر ولایتی در مسکو را روشن سازد و آغازی دوباره را برای مذاکرات هسته ای با غرب رقم زند، بلکه به نوعی اعلام پاسخ نهایی تهران به قطعنامه 1737 شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز به حساب آید.

----------------------------------
گزارش : حامد وفایی