به گزارش خبرنگار مهر، "اتوبوس شب" داستان سرباز نوجوانی را روایت می کند که مأمور می شود به عنوان بلد راه، عده ای اسیر عراقی را با همراهی یک اتوبوس و راننده اش به قرارگاه برساند. اتفاقاتی که تا رسیدن اتوبوس به قرارگاه پیش می آید یک شب به طور می انجامد و به نوعی شکل دهنده روابط میان نوجوان و راننده اتوبوس و حتی سربازان عراقی است.
چرخش قدرت از مفاهیمی است که در این بخش به چالش کشیده می شود و نویسنده طراحی ظریفی برای رسیدن به این مفهوم تدارک دیده است. طراحی که منجر می شود به بروز وجوه پنهان آدمها در به دست گرفتن قدرت که اسلحه نماد آن است و در برخی از فیلم های حاتمی کیا هم به آن پرداخت شده است.
ویژگی دیگر فیلم ورود شخصیتی به نسبت جدید به عرصه قهرمانان دفاع مقدسی است که خصوصیات تیپیک ندارد و اتفاقاً مهارت هایش هم در حد همان بلد راه است، اما به واسطه مختصات جنگ ایران در موقعیتی قرار می گیرد که یک عده اسیر را به قرارگاه انتقال دهد که از جهت عقلانی زیر سوال است. نوجوانی که با شهادت همرزمش (عماد) در موقعیتی خطیر قرار می گیرد که مجبور است با همسر عماد برخورد کند و وظیفه سنگین رساندن پیغام او را انجام دهد بدون آنکه به مرگ عماد اشاره کند.
در شکل گیری روابط تو در تو در بخش میانی قصه، می توان پرداخت شخصیت های اسرای عراقی را مورد تحلیل قرار داد. تبدیل شدن این حضور از مجسمه هائی خشن که به زبان عربی حرف می زنند به انسانهائی از گوشت و پوست که می توانند با حزب بعث و صدام مخالف بوده و ... از طراحی ویژه این شخصیت ها می آید که تا به حال به این وجه پرداخته نشده بود. مسئله دورگه های ایرانی - عراقی که بنا به انتخاب شخصی ایران را انتخاب می کنند از رویکرد غیر کلیشه ای نویسنده و فیلمساز می آید.
در بخش میانی، شکل گیری رابطه بین نوجوان و راننده اتوبوس هم به گونه ای باورپذیر و در عین حال بدون تکیه برکلیشه های موجود طراحی شده است. نوجوان سماجت و کل شقی خاصی دارد که برخاسته از موقعیت ویژه ای که یافته هم هست ولی راننده اتوبوس هم از آن پیرمردان مهربانی نیست که برای صلواتی کار کردن در جبهه و خدمت، به دغدغه های خود بی اهمیت باشد.
مثلاً آدم کم حرفی است و علاقه ای به حرف زدن ندارد و گوشه خلوتی با عکس و نوار کاستش دارد تا از فضای ذهنی اش خارج نشود. سماجت نوجوان او را به حرف می آورد ولی رویارویی آن دو که نتیجه تفاوت نسل ها و روحیه ها است کمرنگ نمی شود. او هر وقت عملکرد نوجوان را اشتباه می داند به او اعتراض می کند و وارد کشمکش می شوند. در انتها وقتی در درگیری با سرباز مهاجم عراقی پای مصنوعی راننده درمی آید، از روحیه ضد جنگ او که گاه و بیگاه برجسته می شد تعبیری خاص و جدید ساخته می شود.
"اتوبوس شب" در مقایسه با بقیه فیلمهای دفاع مقدسی جشنواره 25، فیلمی ساده و جمع و جور است که در محدوده موقعیت طراحی شده با تمهیدائی توانسته اوج و فرود مناسبی به قصه ببخشد و از راکد و یک وجهی شدن این مقطع جلوگیری کند. فیلمی که از فیلتر نگاه پوراحمد واجد ظرائف خاصی می شود که در عمق روابط شخصیتها نفوذ می کند. فیلمی که ادا درنمی آورد و ادعای زیادی هم ندارد ولی صادق است.
ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ
سحر عصر آزاد
نظر شما