به گزارش خبرنگار مهر، داوود موسایی - مدیر نشر فرهنگ معاصر و عضو هیات مدیره تعاونی ناشران تهران - در ابتدای این نشست ، گفت : حوزه نشر ایران به طور کلان در تسلط دولت است، چه این که هم تعداد زیادی ناشر دولتی و شبه دولتی وجود دارد و هم این که در بخش سیاستگذاری و در حوزه اجرا ( در زمینه فروش و عرضه کتاب در نمایشگاهها ) همه امور در اختیار دولت است . دولتی بودن نمایشگاه کتاب هم یکی از آن مسائلی است که مشکلات زیادی برای این بخش به وجود آورده است .
وی ادامه داد : از ابتدای کار به دلیل این که بخش خصوصی توان و بنیه برگزاری چنین نمایشگاهی را نداشت دولت این کار را آغاز کرد ولی معمولا این گونه است که دولتها با گذشت یک دوره زمانی و با توانمند شدن بخش خصوصی آرام آرام این کار را به مردم واگذار می کنند .
وی افزود : متاسفانه در ایران از ابتدای برگزاری این نمایشگاه همه امور در اختیار دولت بود تا این که در چهار سال اخیر و در دولت قبل به فکر واگذاری بخشی از مسئولیتهای اجرایی به بخش خصوصی افتادند . اما از دوره نوزدهم نمایشگاه کتاب ( اردیبهشت 1385) این تصمیم لغو شد . هم اکنون دولت هم در بخش اجرایی نمایشگاه و هم در زمینه ارائه یارانه های نشر همه امور برگزاری نمایشگاه را خود بر عهده دارد .
موسایی اضافه کرد : در دنیا هیچ نمایشگاهی از سوی دولت برگزار نمی شود و اگر این حرکتها موفق بوده به همین دلیل است . به عنوان مثال ، یکی از موفقترین نمایشگاههای کتاب، " نمایشگاه فرانفکورت " است که از سوی شرکتی وابسته به اتحادیه ناشران این کشور برگزار می شود و دولت دخالتی در آن ندارد .
دولت مجری خوبی برای نمایشگاه کتاب نیست
|
در دنیا هیچ نمایشگاهی ازسوی دولت برگزار نمی شودواگراین حرکت ها موفق به همین دلیل است |
|
مدیر نشر فرهنگ معاصر |
مدیر نشر فرهنگ معاصر خاطرنشان کرد : در طول چهار دوره ای که نمایشگاه کتاب از سوی اتحادیه و تعاونی ناشران تهران برگزار می شد بر اساس نظر سنجیهایی که صورت گرفت 95 درصد از مردم ( ناشران و بازدیدکنندگان) از برگزاری نمایشگاه کتاب رضایت داشتند . دولت به جای این که از این تجربه های ناشران استفاده کند چه در دوره نوزدهم و چه در دوره بیستم دوباره امور اجرایی نمایشگاه را خود بر عهده گرفت. این نحوه برگزاری نمایشگاه کتاب مشکلات زیادی را برای ناشران به وجود می آورد . از جمله این که تا لحظات آخر نمی دانیم قرار است چه تصمیمی گرفته شود. سال گذشته در روز 25 اسفند اعلام شد که مکان نمایشگاه کجا است و امسال هم تصمیم فعلی گرفته شده است . این واقعا یک فاجعه است که هنوز بعد از دو دهه برگزاری نمایشگاه به شکل دولتی هنوز تکلیف مکان برگزاری نمایشگاه مشخص نیست .
وی افزود : در کجای دنیا این گونه عمل می کنند؟ این رفتاری که با پدیده نمایشگاه صورت می گیرد در خور شأن ویترین فرهنگی جمهوری اسلامی نیست و هر ساله ناشران در روزهای پایان سال نمی دانند که این نمایشگاه برگزار می شود یا خیر .
دولت در حال بسط تسلط خود در حوزه نشر است
در ادامه این میزگرد ، امیر حسین زادگان مدیر نشر ققنوس در مورد خصوص سازی در عرصه نشر ، گفت : اگر چه بحث خصوصی سازی در سطح مسئولان بلندپایه کشور مطرح است اما به نظر می رسد که بخشی از بدنه دولت با خصوصی سازی موافق نیست و در عرصه نشر شاهد چاق تر شدن دولت نسبت به گذشته می شود . دولت هم اکنون نمایشگاه کتاب در تهران و دیگر استانها برگزار می کند ، به ناشران کاغذ می دهد ، خرید کتاب انجام می دهد ، کتاب را ممیزی می کند و به دنبال افزایش تعداد کتابفروشیهای دولتی نیز هست.
وی افزود : ناشران با طرح حذف یارانه کاغذ قصد داشتند از این طریق تصدی دولت در عرصه نشر را کاهش بدهند در صورتی که ارشاد هم اکنون به صورت گسترده ای در حال بسط تسلط خود در حوزه نشر کتاب است . نکته مهمی که وجود دارد این است که این اقدامات را می توان به نوعی در ادامه اجرای برخی از ایده و طرحهایی قدیمی ارزیابی کرد که قبلا شکست خورد و اکنون نیز محکوم به شکست است ؛ در سال 1353 طرحی برای دولتی کردن نشر در کشور به میان آمد که موسسه ای با عنوان نشردانش نو راه اندازی کند و این طرح با شکست مواجه شد و به نتیجه نرسید .
طرح های غیر کارشناسی به صنعت کتاب لطمه می زند
|
اگرچه بحث خصوصی سازی در سطح مسئولان بلند پایه کشور مطرح است اما به نظر می رسد که بخشی از بنده دولت با خصوصی سازی موافق نیست |
| مدیر نشر ققنوس |
وی افزود : باید از مسئولین این طرحها پرسید که واقعا ایجاد یک فروشگاه بزرگ دولتی در جایی که کتابفروشان بخش خصوصی با صرف زمان زیاد و قبول زحمات بسیار تبدیل به یک پاتوق فرهنگی در تهران کرده اند چه توجیهی دارد . مدیران اگر به فکر کار فرهنگی هستند و صادقانه عمل می کنند در مکانی که هیچ کتابفروشی وجود ندارد این فروشگاه را ایجاد کنند نه این که از حاصل زحمات دیگران و جریان آماده استفاده کنند . تعدادی از ناشران با زحمات زیاد در سالهای گذشته - با دریافت وامهای کلان - خیابان کریمخان را به یکی از قطبهای کتاب در تهران تبدیل کرده اند و اقدام دولت به هیچ وجه قابل ستایش نیست . باید در مورد آن تجدید نظر شود و ناشران و بخش خصوصی را در اجرای آن مشارکت دهند .
موسایی تصریح کرد : در غیر این صورت ما شاهد این خواهیم بود که بخش عظیمی از سرمایه های کشور صرف ایجاد فضای می شود که به زودی ناکارآمدی خود را نشان می دهد و مانند "شهرکتاب" اداره آن را در نهایت به بخش خصوصی واگذار می کنند . شهر کتاب هم با فقدان تجربه ایجاد شد و در نهایت هم به صورت اجاره واگذار شد . سوال اصلی این است که چرا مردم باید چنین بهایی بپردازند در صورتی که از ابتدا می توانند یا مشارکت دادن بخش خصوصی طرحهای بهتری به اجرا در آید که این خسارتها را هم به دنبال نداشته باشد .
سید ابوالحسن مختاباد کارشناس نشر نیز در پاسخ به این سئوال که حرکت جمعی و تصمیم گیری گروهی ناشران برای ثبت نام نکردن در نمایشگاه کتاب مخالفت با همین تصدی گری کلان دولت در عرصه نشر است ، گفت : یکی از موضوعاتی که در ابتدا باید به آن اشاره کنم این است که دولت در عرصه اطلاع رسانی در زمینه نمایشگاه کتاب - به دلیل حساسیتهایی که احساس می کند - بسیار بد عمل می کند و این عدم شفاف سازی فرصتی را برای آنها به وجود می آورد که هر تصمیم شخصی و غیر کارشناسی را به راحتی به اجرا در آورند ، در حالی که اگر این اقدامات در یک سیستم واجد اطلاع رسانی شفاف صورت می گرفت مسئول مربوطه مجبور به استعفا می شد .
ناشران از منافع صنفی خود دفاع کردند
وی افزود : یکی از دلایلی که باعث شد ناشران و بدنه تشکلهای خصوصی عرصه کتاب احساس کنند باید وارد عمل شوند دفاع از منافع صنفی شان بود. آنها احساس کردند که این منافع از سوی دولت و بدون هیچ ملاحظه ای به خطر افتاده و طبیعی است که در مقابل این تحدید تلاشی را آغاز کنند . اصولا این تشکلها زمانی شکل می گیرند که دولت وارد محدوده فعالیتهای بخش خصوصی می شود . وقتی که همه به این نکته می رسند که باید برای دفاع از منفعت جمعی باید اقدامی صورت دهند دست به تشکیل اتحادیه صنفی می زنند .
|
سرمایه گذاری در این حوزه با خطر پذیری زیادی وجود دارد چون دولت به بخش خصوصی اعتماد ندارد |
|
سید ابوالحسن مختاباد |
این کارشناس نشر خاطرنشان کرد : البته یکی از دلایل تصدی کلان دولت به این مسئله باز می گردد که نهادهای نشر در ایران لاغر و فقیر هستند . این مسئله هم ناشی از این است که دولت اجازه عرض اندام را به آنها نداده است . متاسفانه در حوزه فرهنگ مشکلی که وجود دارد این است که سرمایه گذاری در این عرصه با خطر پذیری زیادی همراه است ، چون دولت به بخش خصوصی اعتماد ندارد . هیچ بعید نیست اگر طرح برگزاری نمایشگاه کتاب یا ایجاد فروشگاههای بزرگ کتاب از سوی بخش خصوصی دنبال شود ، دولت یکباره وارد عرصه شود و این حرکت را متوقف و یا آن را تعطیل کند .
دولت به بخش خصوصی اجازه آزمون و خطا بدهد
وی خاطرنشان کرد : در بحث خصوصی سازی چند مانع عمده وجود دارد. اول لاغر بودن نهادهای بخش نشر و بعد اعتماد نکردن دولت به نهادهای نشر در مقابل خطاهایی که به هر حال ممکن است در فعالیتی رخ دهد. دولت تحمل رخ دادن هیچ خطایی را ندارد در صورتی که در هر سیستمی تا درصد مشخصی خطا پذیرفته شده است .
این کارشناس نشر افزود : دولت باید در یک روند طولانی مدت اقدام به اصلاحات کرده و نهادهای نشر را مستقل و از خطاها هم چشم پوشی کند .نکته نهایی و مهمتر هم این است که همان طور که دکتر حداد عادل به آن اشاره کرد دست اندرکاران دولتی نسبت به اصل 44 و تصدی گری دولتی توجیه نیستند .
سید ابوالحسین مختاباد یادآور شد : به اعتقاد من هم اکنون هیچ یک از مدیران وزارت ارشاد نسبت به خصوصی سازی توجیه نیستند. وقتی مسئولیتی به نهادی واگذار شده - و این کار هم خوب جواب داده است - دیگر نمی توان این مسئولیت را بدون هیچ توجیهی از این نهاد پس گرفت . ارشاد در فضایی گام برمی دارد که از نهادهای متخصص مشورت نمی گیرد و اگر هم نظر می گیرد این مشورتها تصمیم ساز نیست. درواقع تصیمی را از پیش گرفته است و تنها برای رفع تکلیف از یکی دو نفر نظر می گیرد ولی در مجموع کار خود را می کند .
ادامه دارد ...
نظر شما