خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: سدی به نام «النهضه» یا «رنسانس» به موضوع اصلی اختلافات بسیار حاد سیاسی بین مصر و اتیوپی تبدیل شده است. دو کشور آفریقایی که هر دو به شدت به آب برای توسعه نیاز دارند. مصری‌های خشمگین می‌گویند این سد، آب نیل را روی آنها خواهد بست و مصر از تشنگی هلاک می‌شود. مصر هم اکنون نیز با بی آبی روبروست و «رنسانس بزرگ» به گفته مصری‌ها این وضعیت را به یک فاجعه تمام عیار تبدیل می‌کند. رودخانه نیل منبع اصلی تأمین آب در مصر است.
بیش از ۹۵ درصد از آب مصر توسط حوزه رودخانه نیل تأمین می‌شود. اهمیت رودخانه نیل چنان است که در قانون اساسی جدید این کشور، مصر به عنوان «هدیه‌ای از سوی رود نیل به مصریان» توصیف شده است. بخش اصلی جمعیت مصر در سکونتگاه‌ها و شهرهای اطراف رود نیل زندگی می‌کنند. نیل به جز آنکه منشأ اصلی شکل‌گیری تمدن در مصر بوده است، امروز نیز مایه اصلی حیات در این کشور است. با این‌حال به گفته «مرکز تحقیقات ملی آب در مصر» با احداث سد «النهضه» یا «رنسانس» در اتیوپی از این پس باید در رودخانه خشک نیل شتر سواری کرد به گفته «مرکز تحقیقات ملی آب در مصر» با احداث سد «النهضه» یا «رنسانس» در اتیوپی از این پس باید در رودخانه خشک نیل شتر سواری کرد. با آنکه رودخانه نیل پس از سرچشمه گرفتن از اتیوپی از سودان نیز عبور می‌کند، اما این کشور برخلاف مصر مخالفتی با احداث این سد ندارد.
اما میان مصر و اتیوپی حق با کیست و چقدر ساختن این سد جدید می‌تواند تأثیر منفی بر منابع آبی مصر داشته باشد؟ این سوالی اساسی است که تاکنون پاسخی دقیق به آن داده نشده است.
آن سوی قضیه این است که اتیوپی می‌گوید این سد نه تنها تأثیری منفی روی مصر ندارد بلکه با احداث این دریاچه بخش بزرگی از رسوبات نیل در آن ته نشین می‌شود و این امر به جریان آب رودخانه به سمت مصر کمک می‌کند. همچنین اتیوپی معتقد است ساختن سد گام مهمی برای مقابله با فقر و توسعه نیافتگی در این کشور است.
مساله سد رنسانس یا النهضه ماجرایی است که در هر نقطه از خاورمیانه یا شمال آفریقا می‌تواند روی دهد. جدال بر سر حق استفاده از منابع محدود آبی که گاه می‌تواند به تنش‌های بسیار عمیق سیاسی و یا حتی جنگ‌ها و درگیری‌های منطقه‌ای نیز تبدیل شود اما موضوع به دخالت و نقش رژیم صهیونیستی در این زمینه مربوط می شود.
نقش صهیونیست‌ها در پشت پرده ساخت سد النهضه
اطلاعات زیادی در دست است که اسرائیل در پشت پرده ساخت سد نهضت قرار دارد. هدف اصلی اسرائیل از این کارتضعیف مصر از راه ایجاد محدودیت در منابع آبی آن کشور به عنوان دشمن قدیمی و رقیب کنونی خود می‌باشد. هم اکنون نفوذ نظامی رژیم صهیونیستی در حوزه نیل به شدت گسترش یافته و صدها مستشار نظامی آن کشور بویژه در اتیوپی مشغول تقویت ارتش آن کشور می‌باشند. در این زمینه می‌توان به همکاری اتیوپی و رژیم صهیونیستی در تجزیه جنوب سودان اشاره کرد.
سامانه موشکی که روابط میان قاهره و تل آویو را بحرانی کرد
در جدیدترین تحول در این زمینه رسانه‌ها از تنش میان تل آویو و قاهره پس ازاستقرار سامانه موشکی رژیم صهیونیستی در اطراف سد النهضه در اتیوپی، خبر داده اند.
وبگای صهیونیستی دبکا اعلام کرد: «دفتر عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهوری مصر در حال رایزنی در خصوص نحوه متقاعد کردن تل‌آویو درباره توقف استقرار سامانه‌های موشکی خود در اتیوپی است. تل‌آویو درخواست‌های مستقیم و غیرمستقیم السیسی به دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل را در اینباره رد کرده است. پس از اینکه اتیوپی عملکرد سامانه‌های موشکی اسرائیل را طی درگیری‌های نظامی میان هند و پاکستان بررسی کرد که پنج ماه پیش در کشمیر رخ داد، تصمیم گرفت پدافند هوایی اسرائیل را خریداری کند، این رژیم نیز استقرار سامانه‌های دفاع موشکی خود را اطراف سد النهضه اوایل ماه مه آغاز کرد و این پروژه را پس از دو ماه و نیم به پایان رساند. این در حالی است که مصر با احداث سد النهضه در اتیوپی مخالف است زیرا ۸۵ درصد آب رود نیل؛ شریان آبی مصر از اتیوپی می‌گذرد اما آدیس آبابا مدت‌هاست که وعده‌هایی در مورد کاهش نگرانی‌های مصر نسبت به کم شدن میزان آب رود نیل از سمت قاهره می‌دهد».
رأی الیوم در مطلبی در این باره با اشاره به تنش میان قاهره و تل آویو آورده است: «به دنبال انتشار گزارشی در پایگاه اطلاعاتی دبکای اسرائیل مبنی بر وقوع تنش شدید میان قاهره و تل آویو به سبب مخالفت اسرائیل با درخواست عبدالفتاح السیسی (رئیس جمهور مصر) از بنیامین نتانیاهو برای مستقر نکردن سامانه موشکی اطراف سد النهضه, مصر هیچ واکنش مثبت یا منفی (در برابر این گزارش) از خود نشان نداده است.
این به معنای آن است که پشت پرده این خبر که عمداً از یک پایگاه بسیار نزدیک به نهادهای اطلاعاتی اسرائیل درز پیدا کرده، آتشی برپاست. وجود رابطه سرمایه گذاری و فناوری قوی میان اسرائیل و سد النهضه اتیوپی, مسئله‌ای قطعی است و نیازی به اثبات ندارد چرا که در وهله نخست، سد النهضه پیشنهاد آمریکا و اسرائیل بود و خبرهای موثق نشان می‌دهد نقشه‌های مهندسی و پژوهش‌های مربوط به سد النهضه نیز در شرکت‌های اسرائیلی تهیه شده است چرا که اتیوپی همچنان نوک پیکان تجاوز سیاسی, اقتصادی و نظامی اسرائیل به قاره آفریقا علیه نفوذ رو به افول مصر بوده است سد النهضه پیشنهاد آمریکا و اسرائیل بود و خبرهای موثق نشان می‌دهد نقشه‌های مهندسی و پژوهش‌های مربوط به سد النهضه نیز در شرکت‌های اسرائیلی تهیه شده است چرا که اتیوپی همچنان نوک پیکان تجاوز سیاسی, اقتصادی و نظامی اسرائیل به قاره آفریقا علیه نفوذ رو به افول مصر بوده است.
جدیدترین اسناد که نشان می‌دهد اسرائیل در ساخت سد النهضه دخالت فراوانی دارد، این است که یک شرکت اسرائیلی قراردادهایی برای توزیع برق این سد که کنیا و سودان جنوبی آن را تولید خواهند کرد، امضا کرده و در همین حال تماس‌ها برای رسیدن به توافق‌های مشابه با دیگر کشورهای حوزه رود نیل در جریان است. در شرایطی که مصر مشغول مسائل داخلی خود بوده و این مسئله به ضرر منافع راهبردی این کشور در حیاط خلوت خارجی مصر در آفریقا است، اسرائیل، مصر و دریافتی این کشور را از آب‌های رود نیل تحت فشار شدید قرار داده است.
مصر بیشترین سهم را (سالانه ۵۶ میلیارد متر مکعب در برابر ۱۸ میلیارد متر مکعب برای سودان) از بخش فراوانی از آب‌های نیل که سالانه حدود هزار و ۶۶۰ میلیارد متر مکعب برآورد می‌شود, به دست می‌آورد. بقیه این آب حجم تبخیر شده در طول سال است.
اسرائیل از این رو به اتیوپی توجه کرد که این کشور از ۸۵ درصد آب رود نیل از طریق نیل آبی برخوردار است. تل آویو در تحریک برای ساخت سد النهضه دست داشت تا تحت عنوان تولید برق، بر این منابع آبی تسلط یابد. این رژیم در همین چارچوب به رواندا و کنگو پژوهش‌هایی در زمینه ساخت سه سد ارائه کرد تا تسلط خود را بر آب‌های دریاچه‌های بزرگی تحکیم کند که حدود ۱۵ درصد آب نیل را تأمین می‌کنند.
چه بسا علت سکوت رسمی در برابر این گزارش‌های خبری این است که مصر از وقوع بحران با اسرائیل دوری می‌کند زیرا نیروهای امنیتی مصر در منطقه سینا در حال جنگ هستند و قاهره در این جنگ به همکاری امنیتی و نظامی اسرائیل تکیه کرده است.
با این حال این به معنای آن نیست که اسرائیلی‌ها با وجود تمجیدهای مکرر از روابط خود با عبدالفتاح السیسی و دولت مصر، نقشه‌های خود را برای محاصره و تحت فشار قرار دادن این کشور متوقف خواهند کرد زیرا اسرائیل همچنان مصر را بزرگ‌ترین خطر وجودی و تهدید کننده برای خود می‌داند؛ به ویژه آنکه مردم مصر به شدت با هر گونه عادی سازی روابط با اسرائیل مخالفند و اسرائیل را دشمن ابدی خود می‌دانند.
سامانه‌ای که در برابر موشک‌های مقاومت شکست خورده در اتیوپی هم کارایی ندارد
سخن آخر اینکه سامانه‌های موشکی اسرائیل در محافظت از تل آویو در برابر موشک‌های مقاومت شکست خورده است. کارشناسان معتقدند بعید است که در صورت تشدید تنش میان اتیوپی و مصر و وقوع درگیری نظامی، این سامانه‌ها در محافظت از سد النهضه اتیوپی موفق عمل کنند؛ اگر چه بعید است چنین درگیری در آینده شکل بگیرد.
با این حال اسرائیل از آب گل آلود مصر ماهی می‌گیرد و با استقرار سامانه موشکی خود اطراف سد النهضه، از نیات واقعی خود در برابر مصر پرده برمیدارد. این پیامی برای السیسی و نهاد نظامی وی است و امید است که آنها به خوبی این پیام را متوجه شوند».
به هر حال قدر مسلم آن است که تل آویو دشمن سرسخت مصر و اعراب است و از هیچ تلاشی برای ضربه زدن و نابودی آنها دریغ نمی‌کند و از اینکه عامل محرومیت مصری‌ها از شریان آبی مهم یعنی نیل شود، ابایی ندارد. تقویت روابط میان رژیم صهیونیستی و اتیوپی با هدف محاصره مصر و سودان از نظر منابع آبی و به عبارت دیگر گلوی آنها را در زمینه منابع آبی فشردن است.
نظر شما