حضور ۳۵ دانشگاه از ایران در نظام رتبه بندی جهان اسلام

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: رهبر معظم انقلاب در دیدار ماه رمضان سال جاری با دانشگاهیان بر ضرورت «ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها» صحبت فرموده و بر تعیین معیارها، شاخص ها و نیز مزیت های لازم برای رتبه بندی به منظور ارتقای کیفی دانشگاه ها و ایجاد رقابت مثبت تاکید کردند.

دهقانی افزود: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از چند سال پیش با ابلاغ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تشکیل گروه پژوهشی رتبه بندی، عملاً ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی کشور را با شاخص ها و معیارهای مصوب انجام داده و بعد از گذشت چندین سال متوالی عملاً در سطح ملی به یک مرجع در این حوزه تبدیل شده است.

وی افزود: هر ساله گزارش رتبه بندی دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی کشور از طریق وبگاه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، رسانه های گروهی و نیز در قالب یک کتابچه رسمی به رؤسا و مدیران دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور و جامعه علمی کشور، اطلاع رسانی می شود.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) اظهار داشت: با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر رصد و پایش کشورهایی که نیت ما پیشی گرفتن علمی از آنهاست و نیز به منظور مقایسه حرکت علمی و عملکرد دانشگاه های کشور در سطح بین المللی و با توجه به تجارب ارزشمند گروه رتبه بندی ISC در رتبه بندی دانشگاه ها در سطح ملی، از سال گذشته رتبه بندی جدید بین المللی تحت عنوان رتبه بندی جهانی ISC (ISC World University Rankings) با تصویب شورای راهبری ISC و تاکید وزیر علوم به عنوان رئیس شورا، در دستور کار قرار گرفت.

وی گفت: یکی از مهم ترین دستاوردهای ورود به رتبه بندی جهانی ایجاد یک پایگاه داده از جزئیات کامل اطلاعات علمی و پژوهشی کشورها و دانشگاه های تراز اول دنیا و امکان برنامه ریزی و تهیه نقشه راه به منظور دستیابی به اهداف و چشم انداز کشور و نیز دانشگاه های کشور در سطح بین المللی است.

دهقانی گفت: یکی از اولویت ها و توصیه های برنامه ۱۰ ساله کشورهای اسلامی مصوب (اجلاس آستانه- قزاقستان در سال ۲۰۱۷) حضور ۵۰ دانشگاه کشورهای اسلامی در رتبه های زیر ۵۰۰ در نظام های رتبه بندی بین المللی است، برهمین اساس و نیز با توجه به مأموریت ISC مبنی بر پایش و رصد جایگاه دانشگاه های جهان اسلام، برنامه «رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام» (ISC Islamic World University Rankings) پس از تعیین معیارها و شاخص ها در دستور کار قرار گرفته و عملیاتی شد.

سرپرست ISC گفت: رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام ISC می‌تواند با نشان دادن نقاط ضعف و قوت دانشگاه‌ها براساس هر معیار، جایگاه هر دانشگاه را در بین کشورهای اسلامی نشان دهد و اساس هدف گذاری و سیاست‌گذاری دانشگاه‌ها قرار گیرد.

وی افزود: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان اسلام در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش( با وزن ۶۰ درصد)، نوآوری (با وزن ۱۵ درصد)، آموزش (با وزن ۱۰ درصد) و فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن ۱۵ درصد) در نظر گرفته و بر این اساس دانشگاه‌های کشورهای اسلامی را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد.

دهقانی خاطرنشان کرد: در «رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام ISC» دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل ۸۰۰ مدرک در سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۴ در پایگاه وب آو ساینس (WOS) به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های اطلاعاتی بین المللی USPTO ،WOS ، Incite گردآوری شده است.

معیارها و شاخص های رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام ISC  در  ۲۰۱۸

وی خاطرنشان کرد: معیار پژوهش شامل ۵ شاخص حجم پژوهش، تعداد استناد به مقالات و تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان و تعداد مقالاتی است که در نشریات برتر به چاپ رسیده اند. بازه زمانی سه ساله ۲۰۱۶-۲۰۱۴ در  این شاخص ها از جمله تعداد کل انتشارات هر دانشگاه در بازه زمانی سه ساله، تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده ، تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان، تعداد مقالات با کیفیت دانشگاه (نشریات Q۱، مجلات نیچر، ساینس و فهرست نشریات نیچر ایندکس) است.

سرپرست ISC گفت: از میان دانشگاه های ۵۷ کشور اسلامی، در مجموع ۱۸۷ دانشگاه از ۲۲ کشور در این نظام رتبه بندی حضور دارند و ۱۰ دانشگاه برتر حاضر در این رتبه بندی از کشورهای عربستان، ترکیه، ایران و مصر بوده و کشور عربستان با ۴ دانشگاه، ترکیه با ۳ دانشگاه، ایران، مالزی، مصر هرکدام با یک دانشگاه در میان ۱۰ دانشگاه برتر جهان اسلام قرار گرفته اند.  

دهقانی افزود: بیشترین تعداد حضور دانشگاه ها متعلق به کشورهای ترکیه، ایران و مالزی است که به ترتیب ۶۵، ۳۵ و ۱۸ دانشگاه در این رتبه‌بندی دارند. وضعیت سایر کشورهای اسلامی به لحاظ تعداد دانشگاه های حاضر در رتبه بندی به ترتیب تعداد دانشگاه بدین صورت است: مصر ( ۱۶ دانشگاه)، پاکستان ( ۱۱ دانشگاه)، عربستان سعودی (۱۰ دانشگاه)، تونس( ۵ دانشگاه)، اندونزی و نیجریه ( ۴ دانشگاه)، لبنان، قطر، امارات، اردن، بنگلادش، قزاقستان (هر کدام ۲ دانشگاه)، اوگاندا، عمان، کویت، مراکش، کامرون، الجزایر و عراق (یک دانشگاه).

وی گفت: همانطور که ملاحظه می شود تعداد ۱۶ دانشگاه جامع کشور در این رتبه بندی مشاهده می شود که دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، شهید بهشتی، اصفهان، بوعلی سینا، مازندران،گیلان،  سمنان، کاشان، رازی کرمانشاه، باهنر کرمان، یزد، و ارومیه به ترتیب قرار دارند.

دهقانی یادآور شد: از دانشگاههای علوم پزشکی نیز ۱۲ دانشگاه و به ترتیب دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، ایران، مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز، مازندران، کرمان، بقیة الله، کرمانشاه و جندی شاپور اهواز قرار دارند. از دانشگاه های صنعتی نیز ۷ دانشگاه و به ترتیب دانشگاه های صنعتی شریف، اصفهان، امیر کبیر، علم و صنعت ایران، خواجه نصیر الدین طوسی، نوشیروانی بابل و سهند در این نظام رتبه بندی قرار دارند.

جایگاه دانشگاه های ایران در جهان اسلام و نیز در کشور در جدول زیر نشان داده شده است:

تعداد و رتبه دانشگاه های ایران در نظام رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام  ISC در ۲۰۱۸