نشست "شرم الشیخ" و موقعیت فرساینده شیعیان در "زخم کهنه" عراق

"به گزارش مهر، برگزاری نشست شرم الشیخ که قرار است هفته آینده با حضور نمایندگان همسایگان عراق و کشورهای غربی برای بررسی مشکلات عراق، تشکیل شود ازهم اینک به یکی از سوژه های اصلی صاحبنظران امورعراق تبدیل شده است. 

 اجلاس شرم الشیخ در تداوم رویکرد جدید آمریکا در عراق که مبتنی بر تلاش برای شریک کردن کشورهای منطقه در بازی "سهام معادله عراق" ، انجام می شود.  این نشست که بعد از اجلاس ریاض (که بیشتر به چالش فلسطین و درگیری حماس-فتح  نظر داشت) دومین اجلاس از این دست است که با حضور گسترده کشورهای منطقه و دولتهای غربی برای حل مسائل خاورمیانه تشکیل می شود.

اما در این میان چند نکته حائز اهمیت و توجه است :

1-دولت نوری مالکی، نماینده عراق در این کنفرانس، دولتی است با کمترین اختیارات نظامی -امنیتی در برابر بزرگترین چالش های امنیتی. این دولت درحقیقت نماینده شیعیان در اولین و جدی ترین تجربه حضورآنها در ساخت قدرت عراق محسوب می شود.

2- مهمترین بازنده ادامه خشونت های فرقه ای و موج تروریسم درصحنه داخلی عراق، دولت مالکی است، این امربه طور حتم به القای ناکارآمدی دولت مالکی منجرمی شود که این پیامد نیزبه دنبال خود بی تردید کاهش وتزلزل و تضعیف نقش شیعیان دردولت را به همراه می آورد، نباید فراموش کرد که با وجود اکثریت نسبی شیعیان در عراق، رقبای شیعیان درعراق و کشورهای منطقه بسیارقوی و نافذ هستند وازهرفرصتی برای بازگردادندن شیعیان به موقعیت نامطلوب قبل، استفاده واستقبال می کنند، درصورتی که اهل سنت عراق، جایگاه و موقعیت و سابقه  تثبیت شده تری در بین کشورهای عربی دارند.

ضمن اینکه گفتمان های برخی بخش های تندروی شیعی نیزکه اخیرا به حوزه رقابت با دولت مالکی وارد شده اند و جدایی چند تن از وزرای حامی مقتدی صدرازدولت، این بیم را تقویت می کند که درصورت سقوط دولت فعلی، جریانات رادیکال میاندار صحنه عراق شوند، اتفاقی که اگر بیفتد، فرایند حذف اولین دولت برخاسته از آرای مردم عراق را سرعت خواهد داد. 

3- اگر فرایند حذف وتقلیل نقش شیعیان در شطرنج عراق آغاز شود، آنها مجبور خواهند بود برای حفظ حداقل موقعیت خویش، با سرخوردگی ازنقش آفرینی در"سطح ملی" به مطالبات و درخواست های "فدرال گرایانه" وحداقلی روی آورند و در این حالت ،  نیروهای جایگزین به سرعت خود را مطرح خواهند کرد، ضمن اینکه آمریکا هم بخاطر تلاش برای قطع نفوذ ایران درعراق، از بی اعتبار شدن دولت مالکی نه تنها ناخشنود نمی شود، بلکه خرسند نیز خواهد شد، می توان موقعیت فعلی را "موقعیت در حال فرسایش شیعیان عراقی" توصیف کرد.

4-مشکلات عراق در حال تبدیل شدن به  "زخم کهنه" و سرازیر شدن پیامدهای متنوع سیاسی -فرهنگی و مذهبی آن از مرزهای جغرافیایی این کشور فاجعه زده به سایر کشورهای منطقه  است، این نکته ای است که باید در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها در مورد عراق مورد توجه قرار گیرد، درست است که تداوم وضعیت فعلی ، وجهه آمریکا را تخریب می کند ولی در نهایت این جهان اسلام و عراق و کشورهای منطقه خواهند بود که ضرر و زیان اصلی این زخم کهنه را در میان مدت و بلند مدت متحمل خواهند شد.

5-همواره یکی از نقاط ضعف دستگاه سیاست خارجی ما بر سر حضور در معادلات چند جانبه منطقه ای -بین المللی و شرکت در "بازی تقسیم سهام " بوده است، تجربه شرایط بعد از فروپاشی اتحاد شوروی در آغاز دهه نود میلادی و ایجاد اشتیاق در بین جمهوری های  تازه اسقلال یافته شوروی -که علائق و هویت مشترکی با ایران داشتند- ولی متاسفانه خیلی زود روند همگرایی آنان با ایران قطع شد و بعضا تبدیل به متحدان قطب های مخالف ایران در منطقه شدند، باید مد نظر تصمیم گیران دستگاه سیاست خارجی باشند.

6-آمریکایی ها با دانستن  وجود حساسیت های فراوان در طرف ایرانی برای حضور و دیدار مشترک با آنها، سعی می کنند با دامن زدن به این حساسیت و  این روحیه محافظه کاری ، فرصت های حضور و بروز ایران در عرصه منطقه ای و بین المللی را از کشورمان سلب کنند.

7-انتشاربرخی اخبار مبنی بر بروز برخی اختلافات میان جمهوری اسلامی ایران ودولت نوری مالکی ازیک سو واحتمال غیبت  ایران درکنفرانس "شرم الشیخ"، چشم اندازچندان روشنی را ترسیم نمی کند، درواقع نشست شرم الشیخ فرصت برای دیپلماتهای ایرانی است که اولا توانمندی و قابلیت های واقعی خود را به عنوان یک بازیگر قدرت منطقه ای به رخ رقبا و به خصوص آمریکایی ها بکشد و ثانیا با ارائه یک فرمول حساب شده و ظریف در حمایت از دولت مالکی، موقعیت شیعیان را هم تثبیت و تقویت کند.