به گزارش خبرنگار مهر، نشست بازخوانی میراث سیاسی تمدنی آیت الله محمد مهدی آصفی، به همت پژوهشکده علوم سیاسی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی امروز برگزار شد. در این نشست، حجت الاسلام حبیب الله بابایی گزارشی از کتاب الاعماق الحضاریه للثوره الاسلامیه المعاصره ارائه کرد که خلاصه‌ای از آن در ادامه می‌آید:
رویکرد تمدنی آیت الله آصفی به انقلاب اسلامی ایران (در کتاب الاعماق الحضاریه للثوره الاسلامیه المعاصره) نه رویکردی شعاری بلکه رویکرد واقعی و تحلیلی و مبتنی بر شواهد مختلف عینی از انقلاب است. تحلیل تمدنیِ آیت‌الله آصفی از انقلاب اسلامی در چندین سطح و به چندین شکل رخ داده است:
الف) انقلاب اسلامی در ایران برخوردار و برخاسته از عامل تمدنی بوده است. عامل تمدنی در انقلاب را می‌توان در حرکت فراقومیتی (اینکه در انقلاب همه اقوام ایرانی حضور داشتند) و حرکت فراملیتیِ انقلاب (با تأکید بر پیوند عمیق ایرانیان با اسلام، و تأکید بر اسلام به مثابه عامل پایداری تمدنی در انقلاب اسلامی ایران) مشاهده کرد.
ب) عمق واقعی انقلاب نه در تحول صِرف نظام و حکومت، بلکه در تحولِ ارزش‌ها و تغییرات بنیادین مفاهیم و قواعد سیاسی بوده است. پیامدهای انقلاب هم نه صرفاً در ایران، بلکه فراتر از ایران و در رشد و ترقی مستضعفان در منطقه و بلکه در جهان و از بین بردن دیوار ترس (حاجز الخوف) در میان امت اسلام بوده است.
از سوی دیگر، عمق تمدنی یک جامعه را، نه در سطح ظاهر (که علوم اجتماعی آن را مطالعه می‌کند) بلکه در باطن باید جستجو کرد. سطح باطن و یا همان سطح تمدنی را ایشان در تربیت و ظهور نسل متفاوتی همچون شهید فهمیده و یا مادرانی همچون مادران شهید در ایران دنبال می‌کند. بدین‌سان آیت الله آصفی می‌گوید هرچند ممکن است در جوامع اسلامی فسادی در سطوح ظاهری به چشم آید، ولی برای رصد لایه‌های تمدنی جوامع اسلامی باید سطح باطنی و گنجهای اخلاقی، انسانی، فطری و تمدنی پنهان در این جوامع را پی گرفت. از این نظر، بحث یأس و امید در کشورهای اسلامی دقیقاً ناشی از این دو گونه نگاه (نگاه ظاهری و نگاه باطنی) به مقوله انقلاب و امت اسلامی است.
ج) خط امام از نظر آیت الله آصفی خط انقلاب است. روح انقلاب و بلکه عمق تمدنی انقلاب نیز ریشه در خط امام دارد. خط امام از نظر ایشان همان خط پیوسته و امتدادیافته پیامبران در طول تاریخ بوده است. در این میان آیت الله آصفی به مفردات خط امام پرداخته و آن را در استقلال، خودکفایی، اصالت اسلام، ولایت فقیه، مقابله با تمدن سکولار، تضاد با آمریکا، شهادت، اقامه شعائر دین، مسئله فلسطین و غیره دانسته است. از این منظر، خط امام خطی فراملی، فرامنطقه‌ای، جهانی و انسانی است که آن را به آستانه‌های تمدن و امت اسلام نزدیک می‌کند.
د) رسالت انقلاب از نظر آیت الله آصفی، هم بعد سلبی دارد و هم بعد ایجابی. در ابعاد سلبی، رهایی از استخفاف و استضعاف، رهایی از ترس، و رهایی از اصر و اغلال (همچون یأس، جهل، خوف، کسالت، دنیاگرایی، و تقلید جاهلی) را مورد تأکید قرار می‌دهد. در بعد ایجابی هم به آگاهی و بیداری امت اسلام اشاره می‌کند.
ه) در روابط انقلاب ایران با جنبش‌های اسلامی در دنیا ایشان بر مسئولیت متقابل انقلاب و جنبش‌های اسلامی تأکید می‌کند. از یک سو، انقلاب اسلامی ارزش‌های انسانی و اخلاقی در سطح جهان و جهان اسلام را می‌پراکند، و اگر صدور انقلاب نباشد، انقلاب می‌میرد. از سوی دیگر جنبش‌های اسلامی نقش پل ارتباطی مهمی را برای امتداد انقلاب به سطح جهان ایفا می‌کند. از این منظر، پیوند انقلاب به امت اسلام از مصادر اقتدار انقلاب اسلامی است. اعتماد زیاد به امت اسلام هم از خصایص رهبری امام خمینی ره بود.
در انتها آیت الله آصفی بر نقش بی‌بدیل نسل اُمّی در شکل‌بندی انقلاب و توسعه انقلاب تأکید کرده و سهم آنها را در شکل‌بندی تظاهرات عبادی سیاسی، در نمازهای جماعت و جمعه، در احیای شعائر اسلامی که در حرکت انقلاب سهم آشکار داشت، تعیین‌کننده می‌داند. از سوی دیگر ایشان تمایز (و شاید اعجاز) انقلاب از سایر حرکت‌های تمدنی را نیز در پرورش انسان‌های بزرگ تمدنی از میان عامه مردم می‌بیند.
نظر شما