خبرگزاری مهر، گروه استانها- کورش دیباج: بودجه ریزی همواره یکی از چالش‌های نظام‌های اقتصادی بوده و هست که این مقوله در ایران نیز تاریخچه‌ای صد ساله دارد. تاریخ حکایت از آن دارد که طی دوران مختلف دولت‌های حاکم تا حدود زیادی تکیه بر کارشناسان بین المللی را مبنای تحولات ساختاری در بودجه قرار داده‌اند و تحولات بسیاری در این وادی صورت پذیرفته است تا بودجه به جایگاه امروزی خود رسیده است.
شهرداری‌ها نیز به عنوان مؤثرترین نهاد شهری که وظایف و خدمات گسترده‌ای را به عهده دارند و در عرف جهانی مظهری از دولت‌های محلی شناخته می‌شوند برای رفع نیازهای نامحدود و منابع محدودی که در دسترس آنها است، ناگزیر به مدیریت منابع مالی بوده و این مسئله وجود بودجه را اجتناب ناپذیر کرده است.
بنابراین بودجه ضرورتی است که محدودیت منابع آن را ایجاد کرده است. نخستین پیام هر سند بودجه این است که سازمانی درصدد است تا منابع محدود خود را بین نیازهای نامحدود به شکلی مناسب توزیع کند. از دیدگاه صاحب‌نظران بودجه برنامه‌ای مصوب در قالب اعداد و ارقام است که وسیله اجرای طرح‌ها و فعالیت‌های سازمان را در زمان تعیین شده فراهم می‌سازد.
براساس ماده ۲۳ آئین نامه مالی شهرداری‌ها، مصوب تیر ماه ۱۳۴۶ بودجه شهرداری، عبارت است از یک برنامه جامع مالی که در آن تمامی خدمات و فعالیت‌ها و اقداماتی که باید در طی سال مالی انجام شود، همراه با برآورد منابع مخارج و درآمدهای لازم برای تأمین هزینه آنها پیش بینی می‌شود و پس از تصویب انجمن شهر قابل اجرا است.
همانطور که اشاره شد بودجه بندی را به نوعی می‌توان «فرآیند تخصیص منابع محدود به نیازهای نامحدود» دانست و منظور از تنظیم بودجه «حداکثر استفاده» از منابع موجود است که معمولاً در حد کفایت نیست. بنابراین لازم است که به نحوی از منابع محدود استفاده کرد که با حداقل هزینه بیشترین نتیجه را به دست آورد. از این رو خبرگزاری مهر در راستای رسالت اجتماعی خود و با توجه به تصویب بودجه ۱۴۰۰ شهرداری اراک اقدام به برگزاری میزگرد «آسیب شناسی نظام برنامه ریزی بودجه در کلانشهر اراک» با حضور سعید بیاتیان، شهردار کلانشهر اراک، ایرج رضایی، دبیر شورای اسلامی شهر اراک، حمید رضا خان‌محمدی معاون اسبق برنامه ریزی و توسعه منابع انسانی شهرداری اراک، عباس خسروانی، کارشناس اقتصاد سیاسی و پیمان عین‌القضاتی، جامعه شناس کرد که در ادامه مشروح این میزگرد را می‌خوانید.
قوانین حاکم بر کشور اجازه آزادی بازار را نمی‌دهد
خان‌محمدی با اشاره به استانداردهای نظام برنامه ریزی بودجه در جهان، گفت: اگر از روش مدیریت کلاسیک عبور کرده و به روش مدیریت نوین کشورها ورود پیدا کنیم، امروزه زمان مدیریت دولت‌های محلی است که در کشورهای توسعه یافته و یا فدرال این اتفاق چند دهه به وقوع پیوسته است.
وی ادامه داد: در این کشورها اقتصاد از حالت حکومت‌داری و نیمه دولتی به دست‌های آزاد بازار تبدیل شده است که خوشبختانه این دست‌های آزاد بازار در قوانین اسلامی آمده است و منعی در اجرای آن وجود ندارد ولی قوانین حاکم بر کشور اجازه این آزادی بازار را نمی‌دهد.
معاون اسبق برنامه ریزی و توسعه منابع انسانی شهرداری اراک تصریح کرد: یکی از چالش‌های قانون گذاری و پیگیری‌هایی که در کلانشهرها و مدیریت دولتی در حال وقوع است واگذاری مدیریت شهری به حوزه شهرداری است، یعنی طرحی با عنوان «طرح یکپارچه مدیریت شهری» در کشور وجود دارد که الگوی این طرح مانند الگوهای کشورهای پیشرفته است در این الگو شهردار است که برای سایر نهادها تصمیم می‌گیرد و نهادها به صورت همراه و نه موازی و چند متولی برای یک موضوع تصمیم می‌گیرند.
این کارشناس شهری عنوان کرد: کاهش هزینه‌ها، توسعه بیشتر رفع موانع امور و تسهیل برای شهروندان از پیامدهای مثبت همراهی نهادها با شهرداری است که شهرداری تهران روی این موضوع به‌طور ویژه کار کرده است و احتمال دارد به صورت قانون تدوین و به شهرهای دیگر هم ابلاغ شود.
خان‌محمدی با بیان اینکه بسیاری بر این عقیده هستند که توسعه شهر فقط وظیفه شهرداری است و شورای شهر نقش حامی و پشتیبان را دارد، گفت: به صورت کلان در موضوعی که شهرداری‌ها با عنوان بخشنامه بودجه شهرداری‌ها ابلاغ می‌کند، راهبردها و سیاست‌های عمده را بیان و یک سری جداول براساس استانداردسازی کل بودجه تبیین می‌شود، اگر راهبردها بررسی شود درخواهیم یافت در بندهای پنج و ۶ و هفت مسائلی هست که دقیقاً به رفع مشکلات زیست محیطی شهری مثل توسعه سرانه‌های شهری و غیره می‌پردازد.
شهرداری به تنهایی نمی‌تواند در بخش سرمایه گذاری ورود پیدا کند
وی گفت: متأسفانه بازوی اصلی توسعه شهر که بر می‌گردد به اقتصاد شهری در محیط‌های سرانه‌های شهر گرفتار است و در این چارچوب و سیکل دائم در حال چرخش است و با محدودیت‌های جدی روبرو است. محدودیت‌ها این است که شهرداری به تنهایی نمی‌تواند در بخش سرمایه گذاری ورود پیدا کند، زیرا هر کجا شهرداری سعی کند یک سرمایه گذار را با یک پیشنهاد اغوا کننده پای یک گزینه مناسب سرمایه گذاری بنشاند و به قول معروف فرش قرمز برای سرمایه‌گذار پهن کند، همین قوانین مخل سبب می‌شود که سرمایه گذار پا پس بکشد.
سازمان بازرسی یا دیوان محاسبات وقتی ورود پیدا می‌کند که کار از کار گذاشته است
معاون اسبق برنامه ریزی و توسعه منابع انسانی شهرداری اراک ادامه داد: دلیل این پا پس کشیدن بدین خاطر است که در وهله اول دوستان قانون گذار به عنوان ضابط همچون سازمان بازرسی کشور یا دیوان محاسبات وقتی ورود پیدا می‌کند که به قول معروف کار از کار گذاشته است.
این صاحب نظر برنامه ریزی و مدیریت شهری تاکید کرد: دستگاه قانون گذار و ضابط اگر واقعاً بخواهند در حوزه سرمایه گذاری ورود پیدا کنند باید به صورت موازی کنار شهرداری باشند به عنوان مثال شهردار تصمیم گرفته در یک حوزه سرمایه گذاری با حمایت‌های حوزه عمرانی و امور زیربنایی استانداری یک حرکتی انجام دهد، اگر همراهی دوستان بازرسی در جلسات باشد، همان جا نکات مورد نظرشان را که می‌تواند محل اعراب باشد مطرح می‌کنند تا طرح چکش کاری شود و با حمایت آنان طرح به سرانجام برسد.
دستگاه‌های قانون گذار و ضابط در رفع موانع تحقق اقتصاد شهری مساعدت کنند
خان‌محمدی عنوان کرد: متأسفانه این همراهی مستمر و اثرگذار توسط دستگاه‌های قانون گذار و ضابط با شهرداری در کلانشهر اراک وجود ندارد، منظور از عدم همراهی این نیست که این نهادهای نظارتی و قانون گذار در جلسات حضور ندارند، بلکه حضور دارند ولی در جلسه برای بررسی طرح سرمایه گذاری نه چیزی را امضا می‌کنند و نه نظری مکتوب بیان می‌کنند.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم به طور مصداقی عنوان کنم دو سرمایه گذاری در شهر اراک مثل سرمایه گذار برای شهرک خودرو وجود داشت ولی چون این شهرک با چالش‌های زیادی روبرو است و هیچ مدیری حاضر نیست برای رفع این چالش‌ها اقدامی کند باعث شد این سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در اراک منصرف شوند.
معاون اسبق برنامه ریزی و توسعه منابع انسانی شهرداری اراک اظهار کرد: متأسفانه این خط کش گذاری ها و این موانع که مقام معظم رهبری به درستی به آن اشاره کرده‌اند موجب می‌شود توسعه را در کلانشهر اراک از دست بدهیم. اگر این موانع کنار گذاشته شود و سازمان بازرسی مساعدت بیشتری داشته باشد بسیاری از امور تسهیل می‌شود.
بودجه شهرداری اراک در گذشته علمی و تخصصی نبوده است
به گزارش مهر، در ادامه این میزگرد بیاتیان با اشاره به اینکه بودجه ۱۴۰۰ شهرداری اراک در سامانه شفاف سازی عیان به نشانی ayan.arak.ir برای اطلاع عموم شهروندان بارگذاری شده است، گفت: موردی که در بحث بودجه مطرح است دقت در تهیه و تنظیم آن است و این دقت در تنظیم باید براساس داده‌ها و اطلاعاتی که شهرداری از شهر دارد صورت بگیرد.
وی ادامه داد: بودجه شهرداری اراک در گذشته علمی و تخصصی نبود و به نوعی بودجه که در شهرداری برنامه ریزی می‌شد برنامه محور نبود و از یک برنامه مدون مالی تبعیت نمی‌کرد که خوشبختانه در بودجه ۱۴۰۰ این محورها و موارد لحاظ شده و از یک بودجه سلیقه محور و خارج از چهارچوب‌های علمی و تخصصی، به بودجه برنامه محور تبدیل شده است.
شهردار کلانشهر اراک تصریح کرد: مهمترین شاخصه بودجه محله محور این است که یک برنامه کلی با زمان‌بندی خاص داشته باشیم یعنی مشخص باشد که اراک در حوزه مدیریت شهری قرار است در پنج یا ۱۰ سال آینده به کدام جایگاه و شاخصه‌ها دست پیدا کند و این شاخص‌ها قابل ارزیابی باشد ولی متأسفانه در سالهای گذشته این نوع نگاه و نگرش به نظام برنامه ریزی بودجه در شهرداری اراک حکم‌فرما نبود و همین امر موجب شد که این شهر با مشکلات و مسائل عدیده ای روبه‌رو باشد.
بیاتیان اظهار کرد: خوشبختانه در شورای شهر پنجم این نگاه به بودجه اراک صورت گرفت و براساس برنامه و سند چشم انداز ۲۰ ساله بودجه شهرداری اراک در سال ۱۴۰۰، محله محور برنامه ریزی و تنظیم شد.
شهردار اراک گفت: براساس بودجه محله محور شهرداری دیگر می‌داند براساس کدام شاخصه و مؤلفه خدمات شهری یکسان را در شهر اراک ارائه کند و در یک سری دیگر بر اساس شاخص‌های شهرداری و یا زیر ساخت‌های معابری که وجود دارد چه نوع خدماتی را باید به مردم آن منطقه ارائه کند.
وی اظهار کرد: موارد عمرانی در تبصره و دستورالعمل اجرایی بودجه شهرداری اراک ۱۴۰۰ آمده است ولی تا سال گذشته مباحث اعتباری عمرانی شهرداری اراک به صورت محله محور نبوده است ولیکن در رابطه با توزیع اعتبارات عمرانی که عمدتاً پروژه‌های عمرانی شاخص بوده و محل اجرای آن مشخص است، به پروژه مورد نظر اختصاص پیدا می‌کند.
بیاتیان ادامه داد: تمامی موارد و جزئیات اعتبارات عمرانی در شهرداری اراک شفاف است و در سامانه عیان بارگذاری کرده تا مردم از میزان اعتبارات عمرانی و تخصیص آن به پروژه‌های عمرانی شهرداری اراک مطلع شوند.
شهردار اراک تصریح کرد: موردی که در قسمت محله محور بودجه شهرداری اراک ۱۴۰۰ نگاه خاصی به آن شد، بحث جدول گذاری، پیاده راه سازی و آسفالت معابر است، در واقع شهرداری اراک در حوزه محله‌ها این کلانشهر را تفکیک کرده و تعداد محله‌ها در مناطق مختلف شهر اراک در نظر گرفته شده‌اند.
بیاتیان گفت: براساس این تقسیم بندی محله‌ها که صورت گرفت، شهرداری اراک در سال جاری اعتبارات هر محله را مشخص کرد تا عدالت و توسعه شهری متوازنی در محله‌های کلانشهر اراک در سال جاری اتفاق بیافتد.
وی اظهار کرد: از اواسط فروردین ماه سال جاری چاپ اولین مناقصات شهرداری در روزنامه‌های کثیر الانتشار صورت گرفته است، در واقع برای اولین بار در تاریخ شهرداری اراک امسال مناقصات بدون هیچ تأخیری انجام خواهد شد و این امر بدین خاطر است که مراحل ابلاغ مناقصات به موقع انجام شد.
شهردار اراک بیان کرد: دلیل اینکه امسال مناقصات طبق تاریخی که خود شهرداری اراک مد نظر داشت صورت نگرفت، بدین خاطر است که فهرست بهای بودجه ۱۴۰۰ توسط سازمان مدیریت و برنامه بودجه کشور ابلاغ نشده بود و شهرداری اراک ملزم است مناقصات خود را بر اساس فهرست بهای بودجه انجام دهد.
شهرداری اراک در بودجه ۱۴۰۰ شهر فروشی نکرده است
بیاتیان با تاکید بر اینکه شهرداری اراک در بودجه ۱۴۰۰ شهر فروشی نکرده است، گفت: عوارض صدور پروانه، مختص صدور پروانه است مازاد تراکمی که در بودجه ۱۴۰۰ آمده است آن چیزی نیست که به عنوان تراکم فروشی و شهر فروشی مطرح باشد شهرداری در صدور پروانه ساختمانی یک تراکم پایه دارد که اصولاً با مساحت زمین برابری می‌کند به عنوان مثال در زمینی به مساحت ۲۰۰ متر، ۲۰۰ متر از بنایی که در آن ساختمان ساخته می‌شود به عنوان تراکم پایه محسوب می‌شود. فرد می‌تواند در یک مکان ۲۰۰ متری چهار طبقه با ۵۰ درصد سطح اشغال بسازد، فرد چهار تا صد متر می‌سازد، می‌شود ۴۰۰ متر این چهار صد متر در محاسبه در واقع ۲۰۰ مترش که معادلش زمین فرد هست به عنوان تراکم پایه و آن عنوان ۲۰۰ متری بعدی به عنوان مازاد تراکم محسوب می‌شود.
شهردار اراک اظهار کرد: اصولاً در بودجه‌هایی که در شهرداری‌ها مرسوم است اختصاص ۴۰ به ۶۰ را داریم یعنی در شهرداری می آیند از صد در صد بودجه ۴۰ درصد را در قالب جاری می‌بینند و ۶۰ درصد را در قالب عمرانی را در نظر می‌گیرند. اما برخی از شهرها پا را فراتر گذاشته از هزینه‌های جاری کسر می‌کنند به عنوان مثال هزینه‌های عمرانی را ۳۵ به ۶۵ می‌رسانند که این به سلیقه شخص شهردار و مجموعه تنظیم کننده بودجه بستگی دارد که عملاً بتوانند آن را به عدد جاری برساند.
وی ادامه داد: هزینه جاری هزینه‌ای است که شهرداری تا حدی می‌تواند آن را کاهش دهد چون عمدتاً هزینه جاری، هزینه پرسنلی است، هزینه‌ای است که در واقع تعداد و ساعت کار آن مشخص است و بر این اساس عمدتاً نرمال هزینه عمرانی ۴۰ به ۶۰ است که در شهرداری کلانشهر اراک بودجه عمرانی سال جاری را با عدد ۴۰ به ۶۰ در همین بودجه یک هزار و ۱۲۳ میلیاردی رعایت کردیم و امیدواریم محقق بشود.
بیاتیان تاکید کرد: شهر فروشی اصلاً در برنامه شهرداری اراک نیست با توجه به اینکه طرح جامع جدید شهر اراک ابلاغ شده است شهرداری اراک حد امکان تراکم ویژه ای نمی‌دهد مگر در موارد خاص که مجبور باشیم ملکی را تصاحب کنیم که بر اساس سنوات اخیر بر مبنای هر یک متر مربع عقب نشینی، شهرداری اراک یک و نیم متر تراکم مازاد تشویقی می‌دهد در صورتیکه که می‌تواند این تراکم تشویقی را برای سازنده فراهم نکند.
شهردار اراک تصریح کرد: بودجه شهرداری بر اساس اصلاحیه و متممی تنظیم شده است که عملاً ۱۲۵ درصد نسبت به بودجه سال ۱۳۹۹ رشد داشته است در واقع شهرداری اراک توانسته ۲۵ درصد مازاد بر بودجه مصوب را محقق کند.
وی گفت: اراک یک شهر بسیار بکری است، پتانسیل‌های بالایی در تمامی حوزه‌ها دارد، از نظر اقتصاد شهری دارای ظرفیت است ولی متأسفانه در سالهای اخیر بحث سرمایه گذاری در شهر اراک کاملاً مغفول مانده است در صورتی که که این شهر بستر بسیار مناسبی در حوزه سرمایه گذاری دارد.
شهر اراک هیچ نیاز به فرش قرمز برای جذب سرمایه گذار ندارد
بیاتیان تاکید کرد: شهر اراک هیچ نیاز به فرش قرمز برای جذب سرمایه گذار ندارد و همین که بتواند سرمایه گذارهای موجودش را نگه دارد و بستر سرمایه گذاری در این شهر فراهم شود، این شهر هیچ نیازی به سرمایه گذاری خارج از شهرستان ندارد.
اقتصاد شهری بر مبنای شهر هوشمند محقق می‌شود
به گزارش مهر، ایرج رضایی در ادامه این میزگرد عنوان کرد: همه متخصصین شهری، شهر را یک موجود زنده می‌دانند، شهر یک موجود زنده است چرا که انسان در آن زندگی می‌کنند بنابراین یک موجود زنده مولفه‌هایی دارد. در شهر دارای مولفه‌هایی همچون کالبد شهری، تا سیاست شهری، خیابان شهر و اصلی ترین عنصر در شهر انسان است و آنچه که تمامی این عوامل را همچون چرخ دنده به درستی به حرکت در می‌آورد اقتصاد شهری است.
وی ادامه داد: نکته‌ای که وجود دارد همانطور که انسان متعالی می‌شود، رشد می‌کند، جوامع علمی هم رشد کرده و ما در قرن حاضر به تکنولوژی و فن آوری های متعددی دست پیدا کردیم و هم اکنون بحث هوشمندی مطرح می‌شود که شهر هوشمند یکی از بحث‌های بسیار مهمی است که باید در امور شهری به آن توجه شود.
دبیر شورای شهر اراک گفت: علت اینکه تاکید می‌کنم بر شهر هوشمند به این خاطر است که دنیا به این سمت در حال حرکت است اتفاقاً یکی از مؤلفه‌های شهر هوشمند اقتصاد هوشمند است شهر هوشمند به شهری گفته می‌شود که دارای یک سری مؤلفه‌ها و ابزارهایی است.
رضایی با بیان اینکه شهر هوشمند دارای شش مؤلفه است، گفت: اولین مؤلفه آن حکمرانی هوشمند است یعنی مدیران شهری باید هوشمند باشند باید عاقلانه تصمیم بگیرند باید مدیر و مدبر باشند و علاوه بر این موارد، باید شهروند هوشمند باشد و در کنار آن باید محیط هوشمندی باشد و اقتصاد هوشمند بر اساس آن شکل بگیرد.
این عضو شورای شهر ادامه داد: در اقتصاد پایداری که بر مبنای شهر هوشمند است شهرها به عنوان یک سیستم کلان در نظر گرفته می‌شوند تمامی ابزارهای مدیریتی ابزارهای انسانی ابزارهای الکترونیکی در اختیار شهر است برای مدیریت صحیح هوشمندانه است. ما نه اینکه هم اکنون به شهر هوشمند رسیده باشیم، ایران از قدیم شهرهایش بر اساس متد شهر هوشمند طراحی شده است.
وی اظهار کرد: اگر می‌خواهیم درباره شهر صحبت کنیم باید آن را به عنوان یک موجود زنده قبول کنیم، باید اول شهر را بشناسیم، باید مؤلفه‌های مدیریت شهری را خوب شناسایی کنیم بعد روی یکی از پایه‌ها که «اقتصاد شهری» است وارد شده و اقتصاد شهری را خوب شناسایی کنیم. اگر راجع به اقتصاد شهری صحبت می‌کنیم باید اقتصاد هوشمند را برای شهرها تبیین کنیم.
رضایی گفت: شهرداری از نظر اقتصادی دو کفه ترازو است در یک کفه ترازو درآمد وجود دارد و در یک کفه دیگر هزینه. درآمدهای شهرداری از مؤلفه‌های مختلفی که تشکیلی می‌شود باید در هر سال هم ترازی داشته باشد. بودجه هم مفهوماً به معنای اینکه پیش بینی درآمد و پیش بینی اینکه این درآمد کجا هزینه شود، است بنابراین شهرداری اگر بخواهد هوشمندانه عمل کند باید برای هر درآمد و هر هزینه‌ای برنامه داشته باشد.
سند چشم انداز ۲۰ ساله اراک کور سوی امید برای تحقق اقتصاد شهری
وی عنوان کرد: شورای شهر اراک بنا بر بخشنامه‌های فرا دستی و بخشنامه‌های قوانینی که تعریف شده است بحث سند چشم انداز ۲۰ ساله شهر اراک را تدوین کرد. البته تمامی شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر و شهرهای مراکز استانها موظف به تهیه این سند هستند شهر اراک جز شهرهای پیشتاز در کشور است که این طرح را پیاده کرده است.
دبیر شورای شهر اراک گفت: در بدو ورود به شورای پنجم این دغدغه وجود داشت که این سند تهیه شود و ممکن است این سوال برای دوستان پیش آید که سند چشم انداز ۲۰ ساله اراک چیست؟ که در پاسخ باید گفت این سند همان راهبرد نقطه فعلی شهر اراک برای رسیدن به نقاط تعالی است.
سند چشم انداز ۲۰ ساله اراک ارتباطی با سند ۲۰۳۰ ندارد
این عضو شورای شهر اراک اظهار کرد: سند چشم انداز ۲۰ ساله اراک سند ۲۰۳۰ نیست، این سند را به سندی که به هیچ عنوان به هم ربط ندارد ربط ندهید، این سند بر اساس بخشنامه وزارت کشور تهیه و تدوین شده است.
وی ادامه داد: مفهوم سند چشم انداز این است که شهر اراک در نقطه الف است می‌خواهیم بر اساس این سند به نقطه ب در ۲۰ سال آینده برسد، در بحث چشم انداز علمی قضایا بررسی می‌شود و بر اساس اطلاعات و داشته‌های شهر اراک همچون سرمایه انسانی، سرمایه مالی، سرمایه‌های فیزیکی و غیره در اراک از نظر آب و هوایی، مدیریت شهری، اقتصاد شهری، مدیریت صنعتی و غیره چه چیزی هست و در کجا قرار گرفته‌ایم با مدیریت صحیح و برنامه ریزی صحیح به کدام نقطه می‌خواهیم برسیم، این سند تدوین شده است.
رضایی بیان کرد: شورای شهر برای اینکه بتواند یک شهر ایده آل و موفق در بین شهرهای کشور تعریف بکند، این سند را در ۱۳ عامل و شاخصه اصلی تعریف کرد و محور برنامه ریزی های شهرداری اراک تا ۲۰ سال آینده بر اساس این ۱۳ شاخصه خواهد بود.
این عضو شورای شهر عنوان کرد: خیلی فکر می‌کنند که منشور فرهنگی شهر اراک که به تازگی توسط شهرداری تدوین شده است با سند ۲۰ ساله اراک فرق دارد که باید گفت منشور فرهنگی ذیل سند چشم انداز سند ۲۰ ساله شهر اراک تدوین شده است.
وی بیان کرد: بودجه سال ۱۴۰۰ شهرداری اراک بر مبنای اجرای سند چشم انداز ۲۰ ساله اراک تهیه شده است و شورای شهر برش پنج ساله اول از سند ۲۰ ساله را در سال جاری در حال اجرا کردن آن است و باید گفت با برنامه ترین و یکی از بهترین بودجه‌هایی که بنده فکر می‌کنم در سنوات اخیر برای شهرداری اراک نوشته شده است که خیلی منطبق بر این سند است همین بودجه ۱۴۰۰ است.
حباب‌های بودجه ۱۴۰۰ شهرداری اراک استخراج شده است
دبیر شورای شهر اراک با اشاره به حباب‌هایی که در بودجه ۱۴۰۰ شهرداری اراک در زمان شهرداری قبلی اراک وجود داشت، گفت: شورای شهر با برگرداندن بودجه این حباب‌ها را از بودجه در آورد به طور مثال در بودجه مبالغی از اموال یا املاک باید به فروش می‌رسید که این مساله مطرح بود که لزومی ندارد تا به این میزان شهرداری املاکش را به فروش برساند و مهمتر از آن شهرداری به این میزان و ارزش ریالی املاک در اختیار دارد یا خیر؟ بنده فکر می‌کنم بودجه ۱۴۰۰ شهرداری اراک بودجه قوی است و به ثمر خواهد رسید.
رضایی تاکید کرد: شهر را باید شهروند آن شهر بسازد، تعلق خاطر شهروندی اگر نباشد شهر ساخته نمی‌شود به علت اینکه اجرای سندها در تمامی دنیا زمان بر است و در سیر زمان اجرا می‌شود خوب قطعاً بالا و پایین‌هایی اتفاق می‌افتد اما اینکه شورای شهر و شهرداری اراک با برنامه حرکت می‌کند؟ یا خیر؟ بنده معتقدم شورای پنجم با برنامه حرکت کرده و متناقض حرکت نکرده است.
وی گفت: بحث تهیه سند چشم انداز ۲۰ ساله اراک قبل از شورای پنجم مطرح بوده و قراردادش منعقد شده است بنابراین شورای پنجم به درستی و بنا بر قانون عمل کرده و این سند را تهیه کرده است.
سال هاست حلقه اتصال حکمرانی شهری با اقتصاد شهری در اراک گسسته شده است
به گزارش مهر، پیمان عین القضاتی در ادامه میزگرد بیان کرد: در سالی به سر می بریم که حکمرانی و مدل حکمرانی در کشورمان به عنوان یک مبحث جدی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است، سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که حکمرانی شهری چه نوع حکمرانی است که در پاسخ به این سوال پرسشی مطرح می‌شود چه کسی شهر را می‌سازد؟، دولت می‌سازد؟، شهرداری می‌سازد؟، شورای شهر می‌سازد؟ یا مردم می‌سازند؟ اگر بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم می‌توانیم پاسخی برای این سوال پیدا کنیم که نابرابرهای اجتماعی که در شهر رخ داده است توسط چه گروه و چه کسانی در حال اتفاق است؟ چرا که در مدل حکمرانی این موارد ترسیم می‌شود؟
وی ادامه داد: برای توسعه شهرها حتماً مدیریت شهری لازم است زیرا مدیریت شهری قرار است امنیت ایجاد بکند، فرهنگ و سلامت را در نظر بگیرد و اقتصاد شهری را ساماندهی کند. بنابراین مدیریت شهری باید پاسخگویی این سوال باشد که چرا نابرابری‌های اجتماعی در شهر افزایش پیدا می‌کند و ما از یک حکمرانی خوب به حکمرانی بد می رسیم؟
این جامعه شناس بیان کرد: اگر بخواهیم جزئی‌تر نگاه کنیم، منظور از بیان قالب حکمرانی به مردم چیست؟ که در پاسخ باید گفت مردم حکمرانی شهر را در قالب برنامه و بودجه شهر ببینند یعنی برنامه و بودجه شهرهاست که نشان می‌دهند آینده این شهر چگونه خواهد بود.
این کارشناس حوزه مسائل و نظام شهری ادامه داد: در کشور معمولاً سندهای برنامه توسعه نوشته می‌شود ولی برنامه اقدام و عملیاتی وجود ندارد. بنده تاکنون برنامه اقدام و عملیاتی سند چشم انداز ۲۰ ساله اراک را مشاهده نکرده‌ام.
سند چشم انداز بیست ساله اراک فاقد برنامه اقدام و عملیاتی است
وی گفت: معمولاً سندهای چشم انداز تدوین و راهبردهای آن بیان می‌شود ولی برنامه اقدام و عملیاتی ندارد و وقتی برنامه اقدام و عملیاتی نداشته باشد اصحاب رسانه و مردم نمی‌توانند راجع به آن اظهار نظر بکنند. این پرسش که آیا حال شهر خوب است یا نه؟ به برنامه عملیاتی برمی‌گردد. ما نمی‌توانیم تشخیص بدهیم مدیریت مشکل دارد یا بودجه ضعیف است یا انحراف در جایی دیگر است. وقتی شهر را به گونه‌ای مدیریت کنیم که نفهمیم مقصر معایب و نقاط ضعف چه کسی است یعنی حال شهر خوب نیست. این مسئله با شفافیت حل می‌شود و شهرداری هم اعلام می‌کند که این شفاف سازی در حال انجام است.
عین القضاتی عنوان کرد: سامانه عیان در شهرداری راه اندازی شده است ولی ما معتقد هستیم در دوره جدید باید شهرداری شیشه‌ای راه بیفتد یعنی شهرداری باید شفافیت، صریح و قاطع باشد که اصلاً با توجه به زیر ساخت الکترونیکی برای تحقق این موضوع نیازی به این همه زمان نداریم.
ما در کشورمان سند زده‌ایم
این جامعه شناس تصریح کرد: ما در کشورمان سند زده‌ایم سندها در کشورها بیش از ۷ الی ۸ سال طول می‌کشد نوشته می‌شود و بعد از زمانی که می‌خواهد عملیاتی شود عوض می‌شود، سوالی که از اعضای شورا بالاخص کمیسیون برنامه بودجه شورای شهر اراک دارم این است که تناسب سندی که نوشته شده است با شهر اسلامی چیست؟ یعنی ما الان مدل داریم ولی تناسب آن بر مبنای شهر اسلامی و زیست اسلامی چیست؟ ما هم اکنون می‌خواهیم حکمرانی اسلامی را تبلیغ بکنیم، روح حاکم بر اسنادی که در جمهوری اسلامی در ۲۰ ساله اخیر نوشته شده است فاقد روح اسلامی است.
این کارشناس حوزه مسائل و نظام شهری ادامه داد: مگر شاهد نبودیم سند چشم انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی نتوانست موضوع اسلامی بودن را تحقق ببخشد به همین خاطر مجبور شدیم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را پیش بکشیم که مقام معظم رهبری بر آن اشاره کردند. چرا این اتفاق افتاد چون سندهای چشم اندازی که نوشته شد ثروتمندان را ثروتمندتر و فقرا را محروم‌تر کرد، بنابراین ما بر این سندها اشکال داریم چرا که خواستگاه یا هستی شناسی و معرفت شناسی در نوشتن این اسناد و برنامه‌ها خیلی مد نظر قرار نگرفته بود.
حال شهر اراک خوب نیست / برنامه‌های غلط، زیست شهری را در اراک دچار چالش کرده است
عین القضاتی اظهار کرد: اگر کلانشهر اراک را در قاب برنامه و بودجه ببینیم سوال ما این است که چرا حال شهر اراک خوب نیست؟ چرا با تمام زحماتی که دوره‌های مختلف شورای شهر و شهرداری اراک از قدیم تاکنون کشیده‌اند حال شهر خوب نمی‌شود و تبعیض، بی عدالتی، آسیب‌های اجتماعی و غیره کماکان در شهر اراک دیده می‌شود.
وی گفت: شورای شهر و شهرداری اراک برای زیر پوست شهر چه برنامه‌ای دارند؟ سطح شهر را داریم می‌بینیم برای زیر پوست شهر چه برنامه‌ای داریم ما نباید این موارد را کتمان کنیم که برنامه‌های غلط شهر اراک را به این مرحله رسانده است، زیست شهری الان دچار چالش شده است مربوط به برنامه‌های غلط ما و سوگیری‌های اشتباه در شورای شهر و شهرداری اراک بوده است.
این جامعه شناس اظهار کرد: اگر نشاط شادابی پایین است، اگر استان مرکزی و شهر اراک به عنوان شهر غمگین و بی نشاط در کشور اعلام می‌شود، این نشان می‌دهد که شورای شهر و شهرداری اراک الگوی هایی که طراحی و پیش بینی کرده است الگوهای موفقی نبوده است.
وی بیان کرد: شورای شهر و شهرداری اراک باید موضوع مدیریت شهری را جدی بگیرند ما به عنوان شهروند نابرابری‌های اجتماعی اراک را در مرحله‌ای دیدیدم که در خرداد ۱۳۷۱، اراک از جمله شهرهایی بود که شورش اجتماعی در آن اتفاق افتاد، علتش این بود که از حاشیه شهر به سمت شهر حرکت کردند و تنها جایی که به طور کامل در شورش تخریب شد شهرداری اراک بود.
عدم تحقق اقتصاد شهری عمل آشوب‌های اجتماعی در کلانشهر اراک
عین القضاتی مطرح کرد: در ۲ دولت در اراک آشوب اتفاق افتاده است یکی در دولت آقای هاشمی رفسنجانی و دیگری در دولت آقای روحانی؛ این نشان می‌دهد جهت گیری توسعه و سازندگی مناسب با خواسته و اراده مردم شهر اراک نبوده است. اگر با نگاه اجتماعی این موضوع بررسی شود نشان می‌دهد که این دولتها با برنامه‌هایشان به جای از بین بردن محرومیت و یا تعدیل آن، محرومیتی نسبی را بین مردم تقویت کرده‌اند.
بودجه محوری ترین عامل کاهش فساد در مدیریت شهری
به گزارش مهر، در ادامه این میزگرد عباس خسروانی اظهار کرد: سند بودجه مهمترین سند راهبردی یک مدیر است حال این مدیر چه در هیأت دولت و چه در شهرداری باشد. مهمترین سند مالی که یک مدیر می‌تواند بر اساس آن عمل بکند و فعالیت‌هایش را انجام بدهد سند بودجه است لذا هر گونه مشکلی در مدیریت اجرایی اتفاق بیفتد و یا در وضعیت موجود شهر به وجود بیاید یک عامل اصلی آن به بودجه بر می‌گردد.
وی ادامه داد: به همین علت است که مدت هاست بحث اصلاح ساختار بودجه را وارد ادبیات اقتصاد شهری کردیم بارها کارشناسان و صاحب نظران حوزه شهری مقاله نوشته‌اند که با این روش بودجه نویسی در شهرداری و شورا به هیچ جا نخواهیم رسید و عملاً چیزی که داریم می‌نویسیم بودجه نیست و برای مدیر اجرایی ایجاد مشکل می‌کند. بسترهای تخلف را برای مدیران اجرایی فراهم می‌کند تا بتواند آن کاری را که می‌خواهد انجام دهد. بتواند تأمین مالی و اجرایی کند و فشار مردمی از روی خودش بردارد.
این کارشناس و صاحب نظر حوزه شهری تصریح کرد: بودجه علیرغم همه پیچیدگی‌هایی که دارد خیلی ساده است یعنی در عین حال ردیف به نام درآمد و یک ردیف دارد به نام هزینه اولین کاری که باید به نظرم انجام شود ما باید شفافیت را در بودجه جدی بگیریم این حق مردم و کارشناسان است که ببینند که آن چیزی که به عنوان عوارض و مالیات به شهرداری یا هر نهاد دیگری پرداخت می‌کنند، کجا هزینه می‌شود و برای چی هزینه می‌شود؟
خسروانی گفت: چقدر شهرداری توانسته است در این زمینه شفاف سازی کند و مهمتر از آن چقدر توانسته آحاد مردم و افکار عمومی را قانع بکند که آن چیزی که شما به عنوان عوارض و مالیات می‌دهید دقیقاً جایی مصرف می‌شود که درد شماست.
بودجه شهرداری اراک شفاف نیست
وی بیان کرد: شاید یکی از دلایلی که حال مردم خوب نیست این باشد که مبلغی که به عنوان عوارض و مالیات به شهرداری و سازمان‌های تابعه آن می‌دهند، آن جایی که لازم است هزینه نمی‌شود و آن جایی که باید دردی از مردم دوا کند و مشکلی را از آنها حل کند، صرف نمی‌شود. لذا بحث اول ما شفافیت است که ما چقدر توانستیم این بودجه را برای مردم شفاف بکنیم؟ اعداد چقدر واقعی شده و مردم و کارشناسان چقدر به این بودجه اشراف دارند؟
شهر بدون اعتماد عمومی مردم قابل اداره کردن نیست
این کارشناس و صاحب نظر حوزه شهری ادامه داد: شفافیت باعث اعتماد عمومی می‌شود و اعتماد عمومی را افزایش می‌دهد و ما اعتقاد داریم شهر بدون اعتماد عمومی مردم قابل اداره کردن نیست. وقتی مردم چه به دروغ و چه بر اساس واقعیت علیه شهرداری و شورای شهر اراک حرف بزنند و ناسزا بگویند و بگویند کاری نکردند و اینکه دزدی کردند و غیره، یعنی شهرداری و شورای شهر اراک در جلب اعتماد عمومی موفق نبوده است. اگر می‌بینید این صحبت‌ها حتی بر اساس دروغ و شایعه بیان می‌شود یعنی عدم وجود اعتماد عمومی باعث شده که مردم چنین نگاهی را به موضوع داشته باشند.
خسروانی مطرح کرد: بحث نظارت پذیری بر بودجه زمانی امکان پیدا می‌کند که شفافیت وجود داشته باشد و این شفافیت در بودجه شهرداری اراک رعایت نشده است و مشخص نشده است این درآمدها دقیقاً از کجاست و چه مقدار است؟ آیا این اعداد واقعی است؟ آیا این اعداد محقق می‌شوند؟ و آیا این به حق است و حق شهر است و منافاتی با حقوق شهروندی ندارد که این درآمدها از این محل کسب شود؟ یا خیر؟ شفافیت باعث می‌شود که شهرداری و شورای شهر اراک یک پیشگیری از فساد داشته باشد، نظارت مردمی داشته باشد و وقتی شهرداری و شورای شهر اراک به مردم می‌گوید این پولی که برای شما گرفتیم قرار است برای این پروژه مشخص در مدت زمان معین هزینه شود، باعث شفافیت و نظارت می‌شود.
وی اظهار کرد: شهرداری و شورای شهر اراک زمانی می‌تواند ادعا کند که در مدیریت شهری موفق عمل کرده است که بودجه اش بر اساس اصول علمی بودجه نویسی نوشته شده باشد.
این کارشناس و صاحب نظر حوزه شهری گفت: بحث اصل تعادل درآمدها و هزینه‌ها در برنامه ریزی بودجه بسیار مهم است و باید این مسئله در نظر گرفته شود هزینه‌هایی که در شهرداری اراک تراشیده می‌شود چقدر متناسب با درآمدهای واقعی شهرداری است، آیا اول درآمدها را در شهرداری اراک و شورا احصا کردیم و بعد هزینه تراشیده‌ایم و یا اول هزینه‌ها را تراشیدیم و بعد دنبال کسب درآمد و دیدن درآمد رفته‌ایم؟ اصل این است که ما اول درآمدها را احصا بکنیم.
بودجه باید بر اساس برنامه‌های اسناد بالادستی تدوین شود
خسروانی ادامه داد: نکته بعدی این است که نوشتن بودجه باید بر اساس برنامه‌های اسناد بالادستی باشد و قانون هم می‌گوید بر اساس برش برنامه ۵ ساله شهر باشد اما نکته این است این برنامه ۲۰ سالهای که در شورای شهر اراک تدوین شده زمانی به حال شهر مفید است و زمانی می‌توان بر اساس آن بودجه ریزی کرد که این برنامه بر اساس نظام و مسائل شهر اراک طراحی شده باشد، آیا این مساله شناسی اتفاق افتاده است؟ آیا مساله شهر اراک ساخت پل بوده است؟ آیا مساله شهر اراک ساختن میدان‌هایی بوده که ما الان میلیاردها خرجش می‌کنیم، آیا مساله شهر اراک عمران بوده؟ توسعه خیابان‌ها بوده است؟ آیا مساله شهر اراک پیاده راه ساختن بوده است؟
نظر شما