خبرگزاری مهر، گروه استانها: اواخر سال ۱۳۵۹ در ماه‌های ابتدایی آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، رژیم بعثی با هجوم همه جانبه به غرب کشور توانست ارتفاعات مهم و حساس «بازی‌دراز» در استان کرمانشاه را به اشغال خود درآورد و با استقرار امکانات و تجهیزات جنگی پیشرفته خود در آنجا علاوه بر داشتن دست برتر در جنگ، یک کمربند دفاعی برای دشت بغداد ایجاد کند.
ارتفاعات بازی‌دراز واقع در غرب شهرستان سرپل ذهاب منطقه‌ای صعب‌العبور و صخره‌ای با قله‌های بلند، شیب‌های تند و بریدگی‌های ممتد است که در زمان جنگ تحمیلی به عنوان محور دسترسی به پایتخت کشور پس از عبور از مناطق قصرشیرین، سرپل ذهاب، کرمانشاه و نهایتاً قزوین و تهران محسوب می‌شد. این ارتفاعات نقطه مشترک شهرستان‌های هم مرز با کشور عراق یعنی قصرشیرین، گیلانغرب و سرپل ذهاب بود.
دشمن در آغازین روزهای جنگ از ارتفاعات بازی‌دراز به دلیل اهمیت و نقش استراتژیک این منطقه در برتری و تسلط بر منطقه غرب کشور برای دیده بانی استفاده می‌کرد. اهمیت این ارتفاعات به حدی بود که صدام تمام امکاناتش را برای حفظ سلطه خود بر این منطقه به میدان آورد.
ارتفاعات بازی‌دراز مهمترین منطقه‌ای بود که دشمن در جبهه غربی ایران در اختیار داشت، زیرا از یک سو بر دشت و شهر سرپل ذهاب، پادگان ابوذر (مهمترین پادگان مرزی در جبهه غرب کشور) و راه‌های ارتباطی آن مسلط بود و از سوی دیگر یک مانع طبیعی عالی برای حفظ شهرهای اشغال شده قصرشیرین و خانقین محسوب می‌شد. بنابراین دلایل رژیم بعثی با جاده سازی بر روی این ارتفاعات امکان دسترسی سریع و راحت تر یگان‌ها و نیروهای پشتیبانی خود را به منطقه بازی‌دراز فراهم کرده بود.
این اقدام دشمن علاوه بر اینکه گستره دید و سلطه خود را خود بر شهرستان‌های قصرشیرین و سرپل ذهاب افزایش داده بود، موجب غیر ممکن شدن بازپس‌گیری این منطقه برای نیروهای ایرانی نیز شده بود.
اما آزادسازی ارتفاعات بازی‌دراز نقش مهمی در بازدارندگی نقشه‌ها و حملات گسترده دشمن به قصد سیطره کامل بر ایران محسوب می‌شد. بنابراین در تاریخ یکم اردیبهشت سال ۱۳۶۰ پس از سه ماه برنامه‌ریزی و کار شناسایی، نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران در یک اقدام مشترک عملیات نیمه گسترده‌ای را با نام بازی‌دراز برای آزادسازی ارتفاعات استراتژیک این منطقه آغاز کردند.
نخستین تجربه مشترک همکاری نیروهای سپاه و ارتش جمهوری اسلامی
عملیات بازی‌دراز نخستین تجربه مشترک همکاری نیروهای سپاه و ارتش در سایه بی اعتمادی به بنی‌صدر رئیس‌جمهور وقت بود که با پشتیبانی تیزپروازان رشید و جان بر کف هوانیروز کرمانشاه در رأس آنها خلبان شهید علی اکبر شیرودی یکی از سخت‌ترین نبردها را با رژیم بعث آغاز کردند. در این عملیات ۲ گردان از نیروهای سپاه و ۲ گردان از نیروهای ارتش حضور داشتند.
در ابتدا نیروهای رژیم بعث در منطقه حدود سه هزار نفر تخمین زده شده بود، اما در واقع آنها بیش از ۱۰ هزار نفر بودند.
نبرد در جبهه غرب کشور به دلیل ماهیت کوهستانی بودن متفاوت است. همین ویژگی در عملیات بازی‌دراز که هشت شبانه روز به طول انجامید، منجر به شکل‌گیری تک با پاتک‌های متقابل زیادی بین نیروهای ایرانی و دشمنان بعثی شد.
در ابتدای این عملیات نیروهای مشترک سپاه و ارتش از سمت شمال و جنوب دشت ذهاب به طرف ارتفاعات بازی‌دراز حمله کردند و عکس العمل نیروهای بعثی با بهره‌گیری و حمایت یگان‌های زمینی و پشتیبانی هوایی موجب نبرد شدیدی در منطقه شد.
آغاز عملیات غرور آفرین بازی دراز با آزادسازی ۲ قله ارتفاعات بازی دراز
مرحله نخست این عملیات با حرکت رزمندگان اسلام به سمت قله‌های ۱۰۵۰ و سپس ۱۱۰۰ آغاز و در نتیجه آن، این ۲ قله جنوبی آزادسازی شد. در سوی دیگر، قله ۱۱۰۰ و ۱۱۵۰ شمالی قرار دارد که منطقه دشت مانندی ما بین این دو قله قرار گرفته است. در آن زمان نیروهای بعثی از ترس حمله نیروهای ایرانی در تاریکی شب، سراسر این دشت را مین گذاری کرده بودند.
قوای دشمن به دلیل توپولوژی خاص منطقه بازی‌دراز، این منطقه را با دقت زیر نظر گرفته بود و با نزدیک شدن نیروهای ایرانی، از سه طرف با آر. پی. جی هفت، تانک و تک تیرانداز سربازان ایرانی را زیر آتش رگبار گلوله خود قرار می‌داد. این امر پیروزی عملیات و آزادسازی این ارتفاعات را با سختی مواجهه کرده بود، اما با کار شناسایی دقیق، مجاهدت‌ها و رشادت‌های رزمندگان اسلام بالاخره بعد از سه شبانه روز نبرد شدید آخرین و مهمترین قله ارتفاعات بازی‌دراز از اشغال دشمن بعثی درآمد.
ارتش عراق جاده شیار مانندی را بر روی بلندترین قله ارتفاعات بازی‌دراز با هدف حفظ این ارتفاعات و سهولت بیشتر در تصرف شهرهای منطقه غرب ایجاد کرده بود. این جاده شیار مانند به سه جاده تدارکاتی در پایین قله منتهی می‌شد.
آزادسازی ارتفاعات استراتژیک و صعب‌العبور بازی‌دراز نقش مهم و کلیدی در تأمین امنیت مرزهای غربی کشور و نیز در موفقیت سایر عملیات‌ها طی دوران دفاع مقدس از جمله نجات شهر آبادان داشت، به این دلیل که طبق اطلاعات دریافتی نیروهای ایرانی، ارتش عراق ۲ لشکر را آماده تصرف آبادان کرده بود اما عملیات بازی‌دراز باعث شد صدام با تمام قدرت نیروهای خود را از سمت جنوب به غرب بکشاند و در نهایت رشادت‌ها و جانفشانی‌های رزمندگان اسلام در این عملیات غرور آفرین موجب تار و مار شدن نیروهای بعثی در منطقه و از بین رفتن سازمان این ۲ لشکر شد.
چه بسا اگر عملیات بازی‌دراز در آن برهه زمانی انجام نمی‌گرفت ممکن بود آبادان به طور کامل به اشغال عراق در می‌آمد. از همه مهم‌تر، صدام آرزوی تصرف تهران و اشغال کامل کشور را در سر داشت و محور عملیاتی غرب ایران مناسب‌ترین راه برای تهاجم و اشغال پایتخت ایران بود که با شکست بعثیون در این عملیات تهاجم و حرکت به سمت تهران برای همیشه از ذهن صدام خارج شد.
این عملیات نهم اردیبهشت سال ۱۳۶۰ با شکست کامل نیروهای بعثی و پیروزی مقتدرانه رزمندگان اسلام در منطقه بازی‌دراز به پایان رسید. سربازان ایرانی در این عملیات با اقتدار، عزت، ایثار و از خودگذشتگی سه فروند هواپیما، ۲ فروند بالگرد، ۵۴ دستگاه تانک نفربر، ۲ دستگاه ادوات مهندسی جنگی دشمن را منهدم و تجهیزات نظامی بسیاری را به غنیمت گرفتند. در عملیات بازی‌دراز بیش از یک هزار و ۵۰۰ نیروی بعثی کشته و زخمی و ۷۰۰ نفر نیز به اسارت گرفته شد.
عرفان واقعی، خانقاهش در بازی‌دراز است
عرفان و معنویت شهدای عملیات غرورآفرین بازی‌دراز به اندازه‌ای بود که شهید بهشتی جمله معروف «عرفان واقعی، خانقاهش در بازی‌دراز است» را در توصیف دلاورمردی‌های رزمندگان این عملیات بیان کرد.
سردار سعید قاسمی یکی از فرماندهان هشت سال دفاع مقدس و از رزمندگان حاضر در عملیات غرورآفرین بازی دراز در گفتگو با خبرنگار مهر به مناسبت سالروز این عملیات، گفت: منطقه غرب کشور چه در زمان جنگ تحمیلی و چه در دوران بعد از آن به عنوان یک نماد و محور مهم ترویج ایستادگی و مقاومت مردم شناخته میشود.
وی با بیان اینکه یکی از نقاطی که در اوایل جنگ تحمیلی شاهد نبردهای سنگین نظامی سازماندهی شده بود، ارتفاعات بازی‌دراز است، اظهار کرد: اهمیت این ارتفاعات برای صدام به اندازه‌ای بود که شخصاً دستور جاده سازی و آسفالت شدن آن و حفاظت توسط نیروهای زبده ارتش رژیم بعث را داد.
قاسمی با اشاره به موقعیت استراتژیک این ارتفاعات در جبهه غربی کشور، بیان کرد: در آن زمان صدام مغرورانه گفته بود که اگر ایرانی‌ها این ارتفاعات را پس بگیرند، کلید بغداد را به آنها می‌دهم.
بازی دراز جبهه غریب غرب کشور
این فرمانده هشت سال دفاع مقدس به طرح‌ریزی یک عملیات مشترک توسط فرماندهان سپاه و ارتش برای آزادسازی ارتفاعات بازی‌دراز از دست دشمن بعثی اشاره کرد و افزود: عملیات بازی‌دراز در تاریخ دوم اردیبهشت سال ۱۳۶۰ آغاز شد و مدت هشت روز طول کشید.
وی با بیان اینکه ۲ عملیات مهم بازی‌دراز و مرصاد طی هشت سال جنگ تحمیلی در این منطقه رخ داده است، گفت: در هر دو عملیات رزمندگان اسلام با شجاعت و دلاورمردی توانستند نیروهای دشمن را شکست دهند و از منطقه با حقارت فراری دهند.
قاسمی با تاکید بر اینکه در این عملیات‌ها رزمندگانی غریبانه در منطقه بازی‌دراز شهید شدند و پیکر مطهر برخی از آنها هرگز از این ارتفاعات بازنگشت، خاطر نشان کرد: بعد از پایان جنگ، غربت منطقه غرب در دیده شدن نقش آن طی هشت سال دفاع مقدس همیشه بیشتر از جنوب کشور بوده است.
۲۳:۲۹ - ۱۴۰۰/۰۲/۰۳
نظر شما