حفاظت به معنای عدم بهره برداری از جنگل ها نیست

به گزارش خبرنگار مهر، نهمین وبینار از مجموعه وبینارهای بخشی از راه حل با موضوع جنگل‌های هیرکانی برگزار شد.

در این وبینار انوشیروان شیروانی عضو هیئت علمی گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشگاه تهران در ابتدای سخنانش ضمن اشاره به قدمت ۲ میلیون ساله جنگل‌های هیرکانی و وجود گونه‌های کهنسال درختی با ارتفاع و قطر خیلی زیاد، بیان داشت: به دلیل عدم توجه و مدیریت درست در امور جنگل داری، در طی ۴۲ سال مساحت این جنگل‌ها از ۲.۳ میلیون هکتار به ۸.۱ میلیون هکتار رسیده است و بیش از نیمی از این درختان از بین رفته‌اند.
وی در ادامه بیان داشت: ارزش‌های اکولوژیکی و زیستی و اقتصادی این جنگل‌ها به واسطه وجود گونه‌های فسیلی، تالاب‌های زیبا و متنوع و وجود گونه‌های درختی با ارتفاع بسیار زیاد و گونه‌هایی با ارزش دارویی است و همین ویژگی‌ها سبب شده است که این جنگل‌ها جز کانون‌های با ارزش تنوع زیستی محسوب بشوند.

شیروانی گفت: وجود این همه تنوع در یک منطقه قطعاً می‌تواند این منطقه را با چالش‌هایی مواجه کند که یکی از این چالش‌ها وجود انسان و دام در جنگل است که حضور این دو عامل آسیب خیلی جدی به بافت جنگل وارد می‌سازد، از جمله کاهش پوشش گیاهی به دلیل چرای بی رویه دام و افزایش تراکم خاک که منجر به کاهش کیفیت خاک برای کاشت نهال می‌شود.

وی در پایان وجود یک طرح حفاظتی درست از جنگل‌ها را الزامی دانست و بیان داشت: حفاظت به معنای عدم بهره برداری از جنگل‌ها نیست. آنچه که از جنگل‌ها در غالب طرح جنگل داری برداشت می‌شود درست و با قاعده و قانون است و طرح استراحت جنگل در حال حاضر سبب وارد شدن آسیب‌هایی به جنگل‌ها می‌شود که این آسیب‌ها در سال‌های آتی نمایان می‌شود.

در بخش دوم وبینار سید ابوالفضل میرقاسمی در خصوص نقش تشکل‌های مردم نهاد و چالش‌های موجود در خصوص عدم همکاری با ان جی اوها و همچنین مشکلات و نقاط ضعف آنها پرداخت و بیان داشت، ضعف ساختاری و رقابت ناسالم در بین ان جی اوها از عمده مشکلات این سازمان هاست.

وی در ادامه سخنانش ضمن اشاره به چالش‌های مدیریت مشارکت جنگل و عدم وجود مدیریت مشارکتی، غلبه نظام برنامه ریزی بخشی نگر و کم توجهی به رویکردهای مشارکتی بالا و پایین، ضعف هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی، ضعف قوانین و مقررات یا روی هم افتادگی قوانین، ضعف سرمایه‌های اجتماعی و تأثیر آن بر تخریب منابع طبیعی و محیط زیست، تعدد مراجع تصمیم گیری و اعمال نفوذ، مشکلات اقتصادی و کمبود درآمد و مواردی دیگر را از دلایل اصلی عدم وجود مدیریت مشارکتی دانست.

میرقاسمی در بخش آخر نقش سازمان‌های دولتی و مردم نهاد را در امر حفاظت بسیار ضروری دانست و بیان داشت فعالیت اینان جی اوها در بخش‌های خصوصی می‌تواند در بسیاری از موارد نتیجه مثبتی در جهت رفع مشکلات محیط زیستی داشته باشد.

در بخش سوم و بخش آخر وبینار حنیف رضا گلزار کنشگر محیط زیست و منابع طبیعی ضمن بیان اهمیت جنگل‌های هیرکانی، عوامل تهدید کننده در حوزه محیط زیست را در دو بخش طبیعی و غیر طبیعی دسته بندی کردند که در این بین تغییر اقلیم از عوامل بسیار مهم محسوب می‌شود. چرا که با تغییر اقلیم رویش گیاهان دچار اختلال شده و بسیاری از آفات و بیماری‌ها در جنگل شیوع پیدا می‌کند.تاثیر این عامل به قدری جدی‌ای است که آخرین رویشگاه هایی که یخبندان را پشت سر گذاشتند در اثر تغییر اقلیم نابود شده‌اند.

وی در ادامه سخنانشان به سایر عوامل تهدیدکننده از جمله، قاچاق چوب، فعالیت انسان و دام، پروژه‌های عمرانی، سدسازی، آتش سوزی اشاره کردند وبیان داشتند تک تک این موارد به زعم خود بسیار حائز اهمیت است. عدم وجود تجهیزات لازم برای مهار آتش جنگل، رفت و آمد و انسان در جنگل و چرای بیش از اندازه دام، راه اندازی پروژه‌های راه سازی با شعار توسعه برای مردم، احداث سدهای غیر مجاز، بارگذاری مازاد جمعیت، مسافرت‌های آسان و کم هزینه، همه اینها سبب نابودی پوشش گیاهی، افزایش آلودگی در جنگل‌ها و تخریب پروفیل خاک کف جنگل شده است.

وی در انتهای سخنانشان یکی از دست آوردهای تاریخی در حوزه محیط زیست و جنگل را توقف بهره برداری از جنگل‌ها دانستند و بیان داشتند در سال‌های اخیر بهره برداری نادرست از جنگل‌ها در زمینه قاچاق چوب و سایر فراورده‌های غیر چوبی نظیر انواع داروهای گیاهی و قارچ‌های مختلف که ارزش تجاری دارند منجر به نابودی اراضی جنگلی ما شده است و کلیت جنگل‌های هیرکانی به شدت کاهش یافته است. طرح استراحت جنگل تا حد زیادی می‌تواند به جبران این آسیب‌ها کمک کند.

این همایش‌ها با همکاری گروه مردمی قرار سبز، اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی محیط زیست، باشگاه دانشجویان حامی محیط زیست و منابع طبیعی، انجمن محیط زیست دانشگاه تهران و حمایت بیش از ۶۰ تشکل دانشجویی و مردم نهاد سراسر کشور در ۹ مرداد ماه برگزار شد.