خبرگزاری مهر- فرهنگ و اندیشه- علی پژوهش: 423نشست تخصصی کارشناسی جبهۀ انقلاب اسلامی در فضای مجازی و اندیشکدۀ فضای مجازی مرکز مطالعات راهبردی ژرفا با مشارکت خبرگزاری مهر باحضور «صادق پناهی نسب» با موضوع «تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر شکاف بین نسلی» برگزار شد، در ابتدای این نشست عنوان کرد: اگر بخواهیم تعریفی جامع و کاملی از شکاف بین نسلی ارائه دهیم باید تفاوت بین والدین و فرزندان را مورد توجه بگیرد به طور معمول والدین برای تربیت فرزندان خود یکی از 3 روش پیش رو را انجام می‌دهند.شیوۀ اول برای تربیت فرزندان «سهل گیری» است به این معنا که والدین هیچ کنترلی بر روی رفتار فرزند خود اعمال نمی‌کنند. روش دوم والدین به صورت استبدادی با فرزند خود روبرو می‌شوند به این معنا که اجازۀ هیچ کنش‌گری به فرزند خود نمی‌دهند و فرزندان باید به طور کامل مطابق میل والدین رفتار کنند. اغلب این کودکان گوشه‌گیر هستند به همین جهت ناخودآگاه اعتماد به نفس خود را هم در طول مدت از دست می‌دهند و توانایی ابراز وجود اجتماعی ندارند و آخرین گروه از والدین با شیوۀ اقتدارگرایانه با فرزند خود برخورد می‌کنند به این معنا که گاهی اجازۀ ابراز وجود به کودک می‌دهند اما اگر مخالف رفتاری از وی باشند با اقتدار با وی مواجه می‌شوند.
خانواده باید اصلی‌ترین نهاد مؤثر بر تربیت فرزندان باشد
پناهی نسب افزود: هیچ یک از این 3 شیوه به طور کامل اقتضائات تربیت کودک را برآورده نمی‌کنند، شیوۀ درست اتخاذ رویکردی ترکیبی از سخت‌گیری و آزادی عمل در کنش‌گری اجتماعی برای فرزندان است. خانوادۀ اسلامی در روش تربیتی فرزندان مقابل تمام رفتارهای وی ایستادگی نمی‌کند تا مانع رشد و پیشرفت وی نباشد از طرفی به طور کامل وی را رها نمی‌کند که متضرر شود؛ چرا که آزادی مفرط در تربیت موجب خواهد شد که نوجوان به سمت پرتگاه حرکت کند و با آسیب‌های جدی در جامعه روبه‌رو شود. حال باید با توجه به شرایط جامعه باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا در اجتماع کنونی شکاف بین نسلی وجود دارد؟ برخی جامعه‌شناسان معتقدند که نهادهای مختلفی در جامعه‌پذیر کردن فرد مؤثر هستند، نخستین نهاد مؤثر خانواده است، بعد از آن فرآیند جامعه‌پذیری فرد در آموزش و پرورش، گروه همسالان و در نهایت نهاد رسانه ادامه پیدا می‌کند به عقیدۀ این گروه هر نهادی که نقش بیشتری در جامعه‌پذیر کردن انسان داشته باشد، بخش بیشتری از کنترل فرد در اجتماع را نیز برعهده خواهد داشت بنابراین اگر فرد در خانواده جامعه‌پذیر شود، این نهاد توان بیشتری درکنترل اجتماعی وی را خواهد داشت.
این شکاف نسلی محدود به روابط بین فرزندان و والدین نیست و حاکمیت هم به نوعی با نسل جدید دچار گسست شده است به این معنا که امروز مسئولان نسل اول انقلاب اسلامی همچنان مایل به ترک مسئولیت خود نیستند، در حالی که باید بپذیرند از ذائقه نسل جوان اطلاعی ندارند
والدین نباید از نقش فضای مجازی در تربیت فرزندان در دنیای امروز غافل شوند
این کارشناس مرکز ژرفا در ادامه گفت: باید بپذیر در جامعۀ ایران شکاف و گسست به این معنا که والدین درک درستی از تغییر در نگرش‌ها، افکار، عقاید و باورهای فرزندان خود ندارندکه نوجوانان و جوانان بیان جملۀ متداول “مادر و پدرم مرا درک نمی‌کنند.“ به آن واکنش نشان می‌دهند. والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که سبک تربیتی در دهه‌های مختلف تفاوت زیادی باهم دارد، برای مثال در دهه‌های گذشته ارتباط اغلب افراد جامعه به صورت ارتباط مستقیم و چهره به چهره اتفاق می‌افتاد اما امروز ساحت دیگری به نام فضای مجازی هم در زندگی انسان مؤثر است و در امتداد یکدیگر هستند بنابراین والدین نباید از نقش فضای مجازی غافل شوند.
مسئولین نسل اول با پذیرش صندلی مشورتی، عرصه را برای مدیریت جوانان انقلابی فراهم کنند
وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته این شکاف نسلی محدود به روابط بین فرزندان و والدین نیست و حاکمیت هم به نوعی با نسل جدید دچار گسست شده است به این معنا که امروز مسئولان نسل اول انقلاب اسلامی همچنان مایل به ترک مسئولیت خود نیستند، در حالی که باید بپذیرند از ذائقه نسل جوان اطلاعی ندارند بنابراین باید در کسوت مشاوره قرار بگیرند و فرصت خدمت را به نسل چهارم انقلاب اسلامی واگذار کنند، متاسفانه برخی از آن‌ها حتی حاضر نیستند که روش مدیریتی خود را نسبت به موقعیت و ذائقه جوانان امروزی بروز کنند بنابراین شیوۀ مدیریت آن‌ها تغییر نمی‌کند و جوانانی هم که اقتضائات جامعه و ذائقه نسل خود را می‌شناسند، نقشی در مدیریت کشور نقشی بر عهده نمی‌گیرند و شکاف بین نسلی حاکمیت و جوانان تقویت می‌شود.
رهاشدگی در فضای مجازی، جوانان را دچار بحران هویت می‌کند
این کارشناس فرهنگی تصریح کرد: متاسفانه در سالهای اخیر سبک تربیتی نادرست والدین و مصائب اجتماعی کشور سبب شده است تا جوانان درگیر مسائلی همچون افسردگی و پرخاشگری باشند اگر این روش تربیتی نادرست ادامه پیدا کند، دخترانی که امروز با این روش تربیت می‌شوند در یک سیکل غلط نسل آینده را هم با روشی مشابه تربیت خواهند کرد به بیان دیگر عدم پیوند و ناشناخته بودن جامعه است که سبب شده تا بخشی از جوانان در این فضا رها باشند و در این فضا دچار خلأ معنا می‌شوند، مسئله‌ای که جوانان را دچار بحران هویت می‌کند و به گسست بین نسلی دامن می‌زند. مثال‌های بارزی هم مؤید این نظر است، برای نمونه تحقیقاتی که سال‌ها پیش در شهر شیراز انجام دادم به وضوع حاکی از این واقعیت بود که گسست بین نسلی در جامعه وجود دارد، کودکان در مناطق جنوبی شهر بازی‌های دهۀ 60 یا 70 را انجام می‌دادند اما خردسالان و نوجوانان در مناطق شمالی شهر از بازی‌های دیجیتال آن مقطع استفاده می‌کردند.این پژوهش به ما نشان داد که کودکان شیرازی در یک محدودۀ جغرافیایی زندگی می‌کند اما از لحاظ تربیتی، نوع نگرش و سبک زندگی فاصلۀ زیادی از یکدیگر دارند بنابراین باید اذعان کرد که افراد در فرهنگ‌های مختلف در جهان‌های متفاوتی زندگی می‌کنند ولو این‌که افراد در داخل یک خانواده باشند چون فرهنگ ها متفاوت است، نوع جهان‌بینی و نگرش متفاوتی به مسائل و مشکلات داشتند، در هرصورت والدین باید تغییرات جهان امروز را بپذیرند و به جای تلاش برای حذف آن به فراگیری راهکارهای مدیریتش بپردازند.
شبکه‌های اجتماعی امروز همان نقش تلویزیون در عصر صنعتی شدن فرهنگ را ایفا می‌کنند
پناهی نسب در ادامه خاطرنشان کرد: کنترل و هدایت انسان از طریق نهادی انجام می‌شود که فرآیند جامعه‌پذیری انسان را مدیریت کرده است. اکنون که بخش عمده‌ای از جامعه‌پذیر کردن افراد در شبکه‌های اجتماعی اتفاق می‌افتد، هدایت خانواده‌ها نیز از همین طریق انجام می‌شود سابق بر این مرسوم بود که در نظام سرمایه داری حاکمان بر این اعتقاد بودند که برای کنترل کارگران ناراضی از مشکلات اقتصادی قیام همیشه نمی‌توان از شیوۀ سرکوب استفاده کرد بنابراین بهترین راه حل برای جلوگیری از بروز این مشکلات منحرف کردن ذهن کارگران از مسئله است به همین جهت ایدۀ فراگیر کردن تلویزیون اجرا شد و به دنبال آن، کارخانه های تولیدکنندۀ محصولات، کالاهای تولیدی خود را در تلویزیون تبلیغ می‌کردند، راهبردی که سبب شده تا کارگران برای ارضای این نیازهای کاذب ساعت‌های بیشتری کار کنند و جامعۀ مصرفی متولد شود. شبکه‌های اجتماعی در عصر حاضر نقش تلویزیون در آن دوره را ایفا می‌کند تا احساس نیاز کاذب در مردم ایجاد شود و آن‌ها را دچار انحراف ذهنی کند، پدیده‌ای که «تحقر فرهنگی» نام دارد مواجه هستیم به این معنا که زمانی افراد جامعه یک کالایی را خریداری می‌کنند اما هنوز فرهنگ استفاده از آن را نمی‌دانند، برای مثال استفاده نادرست از فضای مجازی و محدود کردن تمام ارتباطات دنبیای واقعی به این فضا تا جایی که اگر در مقطعی صفحۀ فرد مسدود شود، ارتباط فرد با دنیای واقعی قطع خواهد شد و افراد انگشت‌شماری به دنبال آگاهی از احوال فرد در دنیای واقعی هستند.
زمان عنصر اصلی فضای مجازی برای ایجاد ارتباط است
وی در ادامه بیان کرد: وجود شبکه های اجتماعی و استفاده نادرست از آن‌ها باعث خدشه دارشدن آداب و رسوم جامعه می‌شود؛ چرا که افراد جامعه به غرب‌گرایی دچار می‌شوند. مردم ایران در گذشتۀ دارای خصلت‌هایی همچون از خودگذشتگی، ایثار و جوانمردی بودند اما در حال حاضر استفادۀ افراطی از شبکه‌های اجتماعی سبب شده تا برخی از ایرانیان این خصلت‌ها را نداشته باشند، معضلی که می‌توان آن را جزوء بارزترین پیامدهای منفی فراگیری افراطی شبکه‌های اجتماعی دانست به همین خاطر است که متفکران مدعی هستند تمام مردم دنیا به سمت دهکده جهانی در حال حرکت هستند. عنصر اصلی در فضای مجازی زمان است و مکان اهمیت چندانی ندارد یه این معنا که مهم نیست افراد در چه مکانی قرار دارند، فقط مهم است در یک محدودۀ زمانی حضور داشته باشند، برای مثال در ساعتی مشخص برای حضور در کلاس دانشگاهی به اینترنت متصل شود، فارغ از این که در چه مکانی حضور دارد.
کنترل و هدایت انسان از طریق نهادی انجام می‌شود که فرآیند جامعه‌پذیری انسان را مدیریت کرده است. اکنون که بخش عمده‌ای از جامعه‌پذیر کردن افراد در شبکه‌های اجتماعی اتفاق می‌افتد، هدایت خانواده‌ها نیز از همین طریق انجام می‌شود
هر فرد بر اساس منظومۀ فکری خود به دنبال محتوا می‌رود
این کارشناس در ادامه عنوان کرد: هرفردی در جامعه محتوایی متناسب با ساختار ذهنی خود را دنبال می‌کند، پست‌ها و کامنت‌های می گذارد. کشور ما با نوعی از جنگ رسانه‌ای و شناختی مواجه است که برگرفته از بافت‌های ذهنی و ساختارهای ایدئولوژی می‌باشد بنابراین کسانی که مخاطب زیادی دارند با کنش‌های صحیح خود می‌تواند کشور را در کاهش این شکاف‌های نسلی یاری کند، فعالیت‌های عقل گرایانه‌ای که اقناع کردن مخاطب، عقلانیت و استدلال در پس آن وجود دارد و می‌تواند بین افراد با نظرات متفاوت تعادل برقرار کند.
اگر نهادهای جامعه‌پذیری درست عمل کنند، شکاف نسلی از بین خواهد رفت
پناهی‌نسب در خاتمه گفت: به زعم بنده رسانه های اجتماعی فارغ از اهداف و نیاتی که برای تحقق آن متولد شده‌اند اگر به درستی مدیریت شوند، علیرغم نابرابری موجود می‌توان در این فضای رسانه‌ای اثرگذار بود. هرفردی که قصد استفاده از تلفن همراه را دارد، باید ابتدا فرهنگ استفاده از آن را فرابگیرد بنابراین بهترین موضوعی که می‌تواند در استفاده صحیح از تلفن همراه و فضای مجازی کمک کند، آموزش درست از طریق نهاد های تربیتی است که خانواده‌ها در این بیشترین نقش مؤثر را دارند، بعد از آن‌ها رسانه‌ها این باید فرآیند تربیت فرد را دنبال کنند اگر فرآیند درستی در تربیت نسل‌ها اجرا شود، این شکاف بین نسلی کاهش پیدا می‌کند و تهدیدهای فضای مجازی به فرصتی برای ایجاد ارتباط بین مردم بدل می‌شود.
نظر شما