به گزارش خبرنگار مهر، در این نشست که با حضور اساتید داخلی و دکتر کینگ متخصص هنرهای اسلامی دانشگاه SOAS و مارک اسموژنسکی استاد ادبیات فارسی دانشگاه ورشو لهستان برگزار شد، دکتر صفوی به ایراد سخنرانی درباره نظریه تاویلی درخصوص مثنوی معنوی پرداخت.
سلمان صفوی مدیر فرهنگستان زبان فارسی لندن گفت: نگاهی که من به مثنوی دارم یک نگاه فلسفی است نه ادبی. این نگاه مبنی بر این پیش فرض است که متن دارای یک ظاهر و یک باطن است. در نگاه فلسفی بدنه اصلی تنها متن مکتوب پیش روی ما نیست.
وی ادامه داد: نگاه فلسفی بر این اساس قرار دارد که برای فهم متن اصلی باید از ظاهر و سطح به باطن و درون متن پی برد. برای این کار ابتدا باید زبان متن را مشخص کنیم؛ مثلا اینکه مثنوی معنوی کتابی است فلسفی، تاریخی و یا عرفانی و ابتدا باید مشخص کرد که متن در مبانی نظری و معرفتی کدام حوزه قرار دارد.
صفوی ادامه داد: پس از مشخص کردن نوع متن باید وارد شرح، تفسیر و تاویل شویم. بحث تاویل همان ارجاع دادن ظاهر کلام به آن نکته و نظریه اصل است که مولف خواهان آن بوده و این خطیرترین وظیفه است.
سردبیر مجله انگلیسی فلسفه متعالی خاطرنشان کرد: پس از مشخص کردن زبان متن باید مشخص کرد که نوع نگاه ما به آن متن چگونه است. آیا نگاه متوالی به متن داریم؟ یعنی مطابق نگاه رایج متن شناسان و مفسران به متون کلاسیک که همان نگاه بیت به بیت است و یا نگاه جامع و کلی داریم که ما را به درون و پیام متن رهنمون می سازد؟
دکتر صفوی افزود: این نکته را باید درنظر داشت که برای فهم همه جانبه یک متن نیاز داریم به هر دو شیوه به متن نظر بیندازیم. اگر معنای ابیات خوب بیان نشود و خواننده را به مفهوم کلی متن رهنمون نسازد مثل این است که هیچ کاری انجام نداده ایم و پیام اصلی را به مخاطب نرسانده ایم.
این مدرس فلسفه اضافه کرد: نگاه متوالی به متن ما را در درک بیت ها به توفیق می رساند اما برای یافتن یک دید کلی از متن یا شعر باید مهارت نگاه کلی و جامع را تقویت کنیم.
وی با اشاره به اینکه شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی منظومه ای است که بهترین ظرفیت را برای تحقیقات تاویلی دارد، گفت: پیش از کار در ادبیات فارسی دو مورد از این تحقیق های تاویلی را روی "گاتا"های زرتشت و همچنین آثار نظامی گنجوی بوده داشته ایم.
صفوی همچنین یادآور شد: نظریه ای را که من ارائه کرده ام قابل استفاده برای کلیه متون پارسی کهنی است که خود پدیدآورنده چینش آن را انجام داده باشد.
استاد دانشگاه SOAS لندن در پایان گفت: این امر آغاز یک راه است و باید این روش را بسط داد و به دیگران هم آموخت تا روزی برسد که از این روش برای تاویل کلیه متون کهن استفاده شود.
نظر شما