جریان سیال ذهن، تاثیر زمان در شخصیت و روابط انسانی، تلفیقی از گذشته و آینده و خودآگاه ذهنی و عینی، شاعرانگی، تاثیر از فلسفه و توجه به فمنیسم درکنار شیوه زندگی و حالات روحی ویرجینیا وولف از وی نویسنده ای صاحب سبک ساخته است.
وولف اگرچه امروز دیگر در زمره کلاسیک های مدرن قرار دارد اما همچنان در کنار جویس، پروست و فالکنر از قله های سبک سیال ذهن و بازی با زمان محسوب می شود. ترجمه کتاب "ساعت ها" نوشته مایکل کانینگهام در ایران و ساخت فیلمی به همین نام با بازی درخشان نیکول کیدمن، رغبت جامعه کتابخوان ایرانی را - اگرچه ترجمه "خیزاب ها" و "خانم دالوی" توسط مرحوم پرویز داریوش در حدود 30 سال پیش نتوانسته بود دنیای وولف را با توجه به زبان و تکنیک پیچیده اش برای مخاطب ایرانی، قابل فهم کند - به مطالعه آثار وولف به زبان فارسی دوچندان کرد.
ترجمه کتاب فمنیستی "اتاقی از آن خود" و "یادداشت های روزانه" وولف و اقبال خوانندگان به خصوص زنان به این دو کتاب، تعدادی از مترجمان و ناشران را بر آن داشت تا برای ترجمه مجدد آثار دشوار وولف مثل "خانم دالووی"، "موج ها"، "به سوی فانوس دریایی"، "میان پرده ها" و... آستین همت بالا زنند. پس از ترجمه "به سوی فانوس دریایی" توسط صالح حسینی، با وجود موفقیت مترجم در ترجمه های دیگر از سایر نویسندگان، خواننده فارسی زبان بازهم از درک زبان و دنیای وولف ناتوان ماند. ترجمه مجدد "خیزاب ها" با عنوان "موج ها" از سوی مهدی غبرایی و "اورلاندو" به وسیله فرزانه قوجلو لزوم بررسی چگونگی ترجمه مجدد آثار ویرجینیا وولف را در ایران قوت بخشید.
مترجمان باید توان درک آثار وولف را داشته باشند
| مهدی غبرایی: کسانی باید به سراغ آثار وولف با این تکنیک پیچیده و سیالیت ذهن بروند که نه تنها تجربه کاری داشته باشند بلکه توان درک آثار او را هم دارا باشند و بتوانند ابهامات ترجمه های گذشته را رفع کنند |
وی با قدرشناسی از پرویز داریوش نخستین مترجم آثار وولف در ایران افزود: در برخی قسمت های خانم دالوی و خیزاب ها که البته به نظر من موج ها صحیح است، مرحوم داریوش نه تنها کاملا درست بلکه به صورتی درخشان کتاب را ترجمه کرده است.
غبرایی البته از ناقص بودن خیزاب ها و ترجمه نشدن فصل آخر آن که طولانی ترین فصل کتاب هم هست سخن گفت و ادامه داد: فصل 9 کتاب که برآیند صحبت های وولف است نه تنها ترجمه نشده بلکه به همان ترتیب، کتاب تجدیدچاپ هم شده است.
وی گذشت 30 سال از نخستین ترجمه "موج ها"، ناقص بودن کتاب و ایرادهای جدی وارده را از دلایل انتخاب مجدد "خیزاب ها" برای ترجمه دانست و اضافه کرد: کسانی باید به سراغ آثار وولف با این تکنیک پیچیده و سیالیت ذهن بروند که نه تنها تجربه کاری داشته باشند بلکه توان درک آثار او را هم دارا باشند و بتوانند ابهامات ترجمه های گذشته را رفع کنند؛ چه آثار وولف به صبر و کار تمام وقت نیاز دارد و کار یک نفر هم نیست بلکه به یک گروه کارشناسی احتیاج دارد.
وولف هنوز هم مهم است
خجسته کیهان که ترجمه "خانم دالوی" را توسط انتشارات نگاه برای کسب مجوز به ارشاد فرستاده نیز درباره دلایل خود برای ترجمه مجدد این کتاب گفت: 30 سال از ترجمه قبلی این کتاب می گذرد، 30 صفحه از کتاب ترجمه نشده و کل ترجمه هم اساسا نامفهوم است.
کیهان با تاکید بر اهمیت آثار وولف درهمه دنیا علی رغم کلاسیک شدن افزود: وولف در نثر و سبک، نوآوری کرده است و زبان پیچیده او موجب طولانی تر شدن زمان ترجمه "خانم دالوی" از سایر ترجمه های من شد. مفهوم کتاب بسیار سخت و نثر آن بسیار دشوار بود و امیدوارم که توانسته باشم ابهامات را رفع کنم.
سبک وولف در ترجمه های فارسی از میان رفته است
فرزانه قوجلو نیز که یک ماه پیش ترجمه "اورلاندو" را از سوی نشر قطره به بازار فرستاده است، از انتشار ترجمه 22 داستان کوتاه از این نویسنده انگلیسی توسط نشر نگاه خبر داد.
وی افزود: 20 سال پیش اورلاندو را ترجمه کرده بودم ولی چون انتشارات امیرکبیر کتاب را با ترجمه مترجم دیگری منتشر کرد، دست نگه داشتم و از انتشار کتاب منصرف شدم.
قوجلو نحوه ترجمه و برداشت مترجم از اثر، نثر مترج ، بازی های زبانی و انتخاب واژه ها از سوی مترجم را مهم دانست و ادامه داد: همیشه از شهرت وولف در غرب و مهجور بودن او در ایران تعجب می کردم اما پس از خواندن متن انگلیسی "اورلاندو" متوجه شدم که این اثر بد ترجمه شده است.
وی در ادامه اظهار داشت: آقای داریوش سلیقه های خودشان را داشتند که در استقلال ترجمه تاثیر می گذاشت و موجب می شد نه تنها حرف نویسنده فهمیده نشود بلکه سبک وی نیز از میان برود. در نتیجه به خاطر غیرقابل درک بودن داستان، مخاطب از دست می رفت.
قوجلو ابراز امیدواری کرد با ترجمه های مناسب، ناروایی صورت گرفته در حق آثار وولف جبران شود و خوانندگان فارسی زبان هم در لذت آثار وولف شریک شوند.
زبان ذهنی، دشوارترین زبان است
| فرزانه طاهری: اجازه بدهیم ترجمه های مختلفی از وولف چاپ شود تا شاید با ظرفیت های زبان فارسی، بتوانیم او و آثارش را بشناسیم |
وی "خانم دالوی" و "خیزاب ها" را به خاطر زبان ذهنی به کار رفته در اثر از دشوارترین آثار وولف دانست و گفت: آثار وولف به خاطر زبان ذهنی و دشوار، بازار داغی ندارند. کتاب های وولف دشوارخوان هستند. اگرهم علاقه ای به آثار وی بوده، بیشتر علاقه ای از سر عجله بوده است.
طاهری تصریح کرد: اجازه بدهیم ترجمه های مختلفی از وولف چاپ شود تا شاید با ظرفیت های زبان فارسی، بتوانیم او و آثارش را بشناسیم. آثار وولف درخشان است و خواننده علاقه مند هم باید دشواری های خواندن آنها را به جان بخرد.
به نظر می رسد مترجمان موج نو ترجمه آثار وولف در ایران در شناسایی آثار این نویسنده صاحب سبک به علاقه مندان فارسی زبان راه دشواری در پیش دارند. گسترش ظرفیت های زبان فارسی، آشنایی بسیاری از خوانندگان و علاقه مندان به وولف با زبان انگلیسی و وجود ترجمه های قبلی علاوه بر خصیصه های سبک و نثر وولف بر دشواری ترجمه آثار وی در ایران افزوده است. شاید بهتر باشد گروهی از مترجمان با همکاری با یکدیگر و سایر متخصصانی که استفاده از توانایی هایشان وولف را برای خواننده قابل فهم تر می کند در یک کار گروهی به ترجمه آثار وولف مبادرت ورزند.
۱۴:۳۲ - ۱۴۰۱/۰۱/۰۲
نظر شما