دماوند اولین و سرو ابر کوه سومین اثر طبیعی ثبت شده ملی است

به گزارش خبرگزاری مهر ، در این اطلاعیه تصریح شده شماره ثبت کوه دماوند در فهرست میراث طبیعی کشور شماره یک بوده و پس از آن نیز چشمه آب معدنی باد آب سورت مازندران با شماره دو و سرو کهنسال ابر کوه با شماره سه در روز 16/4/87 در این فهرست به ثبت رسیده‌اند.

در اطلاعیه معاونت میراث فرهنگی با اشاره به تبصره ماده 2 قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی آمده است که براساس این قانون، سازمان مکلف شد تا برای هماهنگی در چگونگی امکانات بهره‌گیری از میراث طبیعی کشور و اجرای تعهدات مطروحه در کنوانسیون حفاظت میراث فرهنگی و طبیعی جهان نسبت به تدوین آئین‌نامه‌ای با پیشنهاد مشترک سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری و سازمان محیط زیست اقدام کند.

بنابراین گزارش، آئین‌نامه تهیه و در روز 21/4/84 به تصویب هیأت وزیران رسید که براساس این آئین‌نامه، میراث‌های طبیعی شامل مناظر طبیعی و عوارض بدیع جغرافیایی غیر محافظت شده، بقایای دیرین شناختی انسانی و محوطه‌های حاصل از تعامل فیزیکی و فرهنگی انسان و طبیعت، مناطق مذکور در بند الف ماده 3 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست از قبیل آثار طبیعی و سایر مناطق تحت حفاظت و همچنین آثار و بقایای دیرین شناختی و جانوری می‌شود.

این گزارش می‌افزاید: برای اجرایی شدن این آیین‌نامه کارگروهی در معاونت میراث فرهنگی متشکل از استادان در حوزه‌های مختلف مربوط به طبیعت و محیط زیست و نمایندگان دستگاه‌های ذیربط تشکیل شده که این کمیته چهارچوب و مصادیق گردش کار ثبت آثار طبیعی را تدوین کرده و در نهایت در روز 25/10/86 به تصویب شورای عالی ثبت سازمان رسیده است.

در اطلاعیه معاونت میراث فرهنگی با استناد به بند ج آیین‌نامه فوق الذکر سازمان میراث فرهنگی با توجه به کلیه جوانب ارزشی در کوه دماوند، اعم از تاریخی، فرهنگی، طبیعی پوشش گیاهی جانوری و غیره کوه دماوند را مساحتی حدودا هفت میلیون متر مربع و از خطوط تراز 2200 متر به بالا با در نظر گرفتن تمامی شرایط و قابلیت‌های اثر برای حفاظت بهتر، به عنوان اولین اثر در فهرست میراث طبیعی کشور در روز 13/4/87 مصادف با جشن تیرگان به ثبت رساند و جشن مربوط به این ثبت نیز در روز 294/87 با حضور رئیس محترم سازمان برگزار شد.

اما آنچه در گذشته در خصوص دماوند اتفاق افتاده، بدین ترتیب است که سازمان حفاظت به تصویب رسانده است و این تصویب برای بسیاری دیگر از مناطق چهارگانه نیز به انجام رسیده است. آنچه مهم است تفاوت موجود در تصویب یک منطقه برای حفاظت توسط سازمان محیط زیست و ثبت یک اثر در فهرست میراث طبیعی کشور توسط سازمان میراث فرهنگی است.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، در ادامه با اشاره به احتمال ثبت یک اثر در ابعاد مختلف تاکید کرد: یک اثر طبیعی ممکن است در کنوانسیون‌ها، پروتکل‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد مختلف به ثبت برسد. حتی یک اثر می‌تواند همزمان به عنوان یک ژئوپارک و به عنوان یک ذخیره گاه زیست کره در یونسکو ثبت شود.

همچنین بالاترین رده ثبت یک اثر، ثبت در فهرست میراث بشری است و در سطح ملی نیز، ثبت در فهرست میراث ملی کشور از چنین جایگاهی برخوردار است که هر اثر، ولو اینکه بارها در بخش‌های دیگر به ثبت رسیده باشد، صرفاً آن زمان دارای بالاترین ارزش است که در کشور به ثبت ملی رسیده و در سطح جهانی نیز به ثبت جهانی برسد.

پس می‌توان اذعان داشت که در سطوح مختلف، اهرم قوی‌تری به سازمان متولی مدیریت اثر جهت حفاظت بهینه از این اثر می‌بخشد و پیش شرط ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی الزاما ثبت ملی اثر در فهرست میراث ملی کشور است. نکته دیگر اینکه ثبت میراث طبیعی علاوه بر محافظت از ارزش‌های زیست محیطی و طبیعی اقلیمی، ناظر بر تعامل فرهنگی اثر با انسان‌ها در طول زمان و تاثیرات فرهنگی آن است.

سازمان حفاظت محیط زیست براساس رسالت خویش، می‌تواند نقاط زیادی از کشور را به دلیل دارا بودن ویژگی‌هایی خاص در فهرست مناطق حفاظت شده قرار دهد، اما ثبت در فهرست میراث طبیعی کشور مستلزم کازشناسی‌ها و اثبات وجود ویژگی‌هایی است که در سطح بالایی از اولویت‌ها باشد و آن اثر در این فهرست قرار گیرد.