آيت الله مصطفوي : مباحث شهيد مطهري در باب حركت و زمان ، اهميت فراواني دارد

به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه خبرگزاري "مهر" وي در آغاز سخنان خود گفت: حركت و زمان از موضوعات گسترده اي است كه از جهت نتايجي كه بر آن مترتب است از دير باز مورد بحث و كنكاش برخي از حكما و فلاسفه قرار گرفته است.
ايت الله مصطفوي افزود:  از آن جايي كه "حركت و زمان" با يكديگر پيوستگي وجودي دارند و جدايي آنها از يكديگر ممكن نيست، در تحول و تكامل موجودات مادي اثري انكار پذير دارند و چون زمان در تحقق و وجودش مترتب بر حركت است در ادامه سخنان خود ابتدا "حركت" را مورد بحث و تحقيق قرار مي دهم .
وي اضافه كرد: حكما حركت را در چهار جهت مورد بحث قرار داده اند:
1- ماهيت و چيستي حركت ، 2- اقسام حركت از جهت مقولاتي كه در آن حركت واقع مي شود، 3- از جهت محركي كه حركت را ايجاد مي كند، 4- كيفيت و چگونگي رابطه حركت بين متغيرات و واجب الوجود كه در ادامه به شرح اجمالي اين موارد مي پردازم.
آيت الله مصطفوي درباره "ماهيت و چيتي حركت " گفت: حكماي سه نحله فلسفه اسلامي (ابن سينا ، سهروردي ، و صدراي شيرازي) سه نظريه مختلف درباره حركت به لحاظ حقيقت و چيستي آن بيان كرده اند.
ابن سينا احتمال "مقولاتي كه در آنها حركت واقع مي شود" را چنين توضيح داد: به عقيده دكتر فيلسوفان مشايي و پيروان ارسطو ، حركت فقط در چهار مقوله "اين" ، "  كم " ، "حركت در وضع" و "حركت در كيف"  واقع مي شود. برخي از حكماي متقدم مشائي حركت را در جوهر و اصل صورت جسميه و نوعيه دانسته اند. صدراي شيرازي  و حكماي متاخر نيز اين نظر را پذيرفته و بر اثبات  درستي آن اقامه برهان نموده و شكوك و اشكالات وارده را به طور مبسوط و گسترده طرح و دفع كرده اند.
رييس  گروه فلسفه دانشگاه امام صادق در باره "محركي كه حركت را ايجاد مي كند" گفت: همان گونه كه حكما و فلاسفه براي حركت ، موضوع و متحرك را امر لازم تلقي مي كنند، محرك را نيز ضروري مي دانند . متفكر شهيد استاد مطهري در اين باب بحث جالبي با متفكران غربي كه منكر ضرورت محرك هستند دارد. وي دليل آنها را ابتدا نقل و سپس ابطال مي كند.
وي از اقسام پنج گانه حركت در بحث " كيفيت و چگونگي رابطه حركت بين متغيرات و واجب الوجود" فقط حركت وصفي دوريه و حركت جوهريه را به رابطيت حركت وصفيه رابط دانسته و درباره حركت جوهريه صدر المتالهين گفت: برخي از حكماي متقدم "زمان" را جوهري سيال و ازلي و حتي واجب الوجود دانسته و برخي ديگر ، آن را مرهوم و غير واقعي تلقي كرده اند. متكلمين ، "زمان" را امري نسبي و محققين حكماي اسلامي آن را مقدار حركت  وصفيه و يا جوهريه مي دانند.
آيت الله مصطفوي در پايان سخنان خود، نظرات استاد مطهري در باب "حركت و زمان" را داراي اهميت فراوان دانسته و علاقمندان به اين مباحث را به متن كامل مقاله خود ارجاع داد.