محققان پشتوانه قانونی ندارند/ پول پژوهشی دانشگاهها به محققان نمی‌رسد!

دکتر هاشم رفیعی تبار در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه میان سازمانهای بودجه گذار و پژوهشگران ارتباط مستقیم و روشنی برقرار نیست، گفت: مراکزی که متصدی امر بودجه گذاری هستند ممکن است سخاوتمندانه به مقوله پژوهشگر نگاه کنند ولی زمانی که قرار است بودجه ها از مسیر دانشگاه عبور کند مشکلاتی برای پژوهشگر ایجاد می شود چرا که در این صورت پژوهشگر باید دائما پیگیر امکانات باشد. 

وی افزود: در برخی موارد تعدادی پژوهشگر پروژه ای را پیشنهاد می دهند. شاید این طرح مورد استقبال قرار گیرد و بسیاری از مراکز خصوصی تمایلی برای حمایت از آن پروژه از خود نشان دهند ولی مکانیزمی که بتواند روابط را مشخص کند وجود ندارد.

قراردادها نقشی در اجرای پروژه های پژوهشی ندارند

وقتی اعتبارات به دانشگاهها می رسند یا به دست محققان نمی رسند و یا در هیاهوی تغییر مدیریت به فراموشی سپرده می شوند از این رو محققان دائما نگران ادامه کارهای تحقیقاتی هستند

رفیعی با تاکید بر اینکه در زمینه انجام پروژه های تحقیقاتی قراردادها نقشی ندارند، اظهار داشت: وقتی بودجه ها به دانشگاهها می رسند یا به دست محققان نمی رسند و یا در هیاهوی تغییر مدیریت ارائه این بودجه ها به فراموشی سپرده می شود از این رو محققان دائما نگران ادامه کارهای تحقیقاتی هستند.

بسیاری از پروژه های تحقیقاتی به دلیل تغییر مدیریتها نیمه کاره رها می شوند

وی زمان بر بودن برخی پروژه ها و تغییر مدیریت را از دیگر عوامل کاهش ریسک نام برد و ادامه داد: برخی پروژه ها بیش از 5 سال به طول می انجامد که در این میان با تغییر مدیریت سرنوشت نامعلومی در انتظار  محقق و پروژه تحقیقاتی است. مواردی وجود دارد که 30 درصد پروژه انجام شده است و 60 درصد باقی مانده به دلیل تغییر مدیریت و عدم حمایت رها شده است.

بودجه های پژوهشی به قراردادهای محکم و غیرقابل نقض و فسق نیاز دارند

رئیس پژوهشکده نانو پژوهشگاه دانشهای بنیادی بر لزوم تدوین قوانین و قراردادهای محکم قانونی در زمینه ارائه امکانات به پژوهشگران تاکید کرد و افزود: همانطور که قراردادهای بانکی را به هیچ وجه نمی توان فسخ و یا نقض کرد باید در زمینه بودجه های پژوهشی نیز چنین قراردادهایی تنظیم شود که امکان نقض و فسخ آن غیرممکن باشد.

رفیعی ارائه بودجه های پژوهشی به خود پژوهشگر را یکی از راهکارهای موثر در این زمینه ذکر کرد و گفت: اگر این امکان وجود ندارد وقتی بودجه ها به دانشگاهها داده می شود، سهم دانشگاه کسر و بقیه آن به محققان داده شود. البته در برخی از دانشگاهها این اقدام انجام می شود ولی عمومیت ندارد.

وی حمایت از تجاری سازی طرحهای پژوهشی را از دیگر راهکارها نام برد و به مهر گفت: بهتر است کلیه دانشگاهها دفاتر فعالی در خصوص تجاری سازی پروژه‌های تحقیقاتی داشته باشند تا با بررسی و رفع مشکلات راه تجاری سازی طرحهای تحقیقاتی را هموار کنند.

عوامل کاهش ریسک پذیری محققان و پژوهشگران

در برخی موارد فاز اول طرح  پژوهشی اجرا می شود و وقتی به اجرای فاز اصلی می رسیم با کمبود بودجه و امکانات مواجه می شویم این عامل باعث می شود ریسک پذیری محققان و پژوهشگران کم شود

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان این مطلب که در برخی موارد فاز اول طرح اجرا می شود و وقتی به اجرای فاز اصلی می رسیم با کمبود بودجه و امکانات مواجه می شویم، گفت: این عامل باعث می شود ریسک پذیری محققان و پژوهشگران کم شود که در این زمینه ایجاد نهادهای رسیدگی کننده ضروری به نظر می رسد چرا که وجود چنین نهادهایی به محققان این امید را می دهد که در میانه راه رها نشوند.

محققان پشتوانه قانونی می خواهند

رئیس پژوهشکده نانو پژوهشگاه دانشهای بنیادی تاکید کرد: محققان در مواجهه با کم لطفی ها و نقض قوانین نمی دانند که مرجع رسیدگی کننده چه کسی است از این رو پشتوانه های قانونی می تواند روحیه ریسک پذیری را در میان پژوهشگران افزایش دهد. 

رفیعی با بیان اینکه در این زمینه باید اولویت گذاری شود، ادامه داد: در این زمینه ستاد توسعه فناوری نانو اقدام به اولویت گذاری کرده ایم. این اقدام سبب شده برخی مراکز اولویت گذاری کنند تا طرحهایی که به نتیجه نهایی می رسند برای تجاری سازی حمایت شوند. البته لازم است این حرکتها تقویت شود.

رهبر معظم انقلاب در سیاستهای کلی برنامه پنجم توسعه بر رفع دغدغه خطرپذیرى مالى در مراحل پژوهشى و آزمایشى نوآوریها و کمک به تجارى سازى دستاوردهاى آنان تاکید کردند.