امروز چهارشنبه تهران میزبان وزیر خارجه یک کشور اروپایی است. طبق اعلام منابع خبری و برنامه ریزی های از پیش انجام شده قرار است ساعاتی دیگر فرانکو فراتینی وزیر امور خارجه ایتالیا جهت دیدارو گفتگو با برخی مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شود.
وزیر امور خارجه ایتالیا که کشورش هم اکنون ریاست دوره ای گروه 8 را برعهده دارد با ارائه پیشنهاد مشارکت ایران در موضوع افغانستان تلاش می کند تا نماینده ای از ایران در نشست وزیران امور خارجه این گروه که از 4 تا 6 تیر ماه در شهر تریسته ایتالیا برگزار می شود ، شرکت نماید.
هرچند سفر فراتینی به تهران به دلیل عهده داری ریاست گروه 8 می باشد اما توجه به موارد و نکات ذیل در ارزیابی و تحلیل اهداف و دستاوردهای احتمالی آن ضروری است :
ایتالیا طی سه دهه اخیر از جمله کشورهایی اروپایی است که دارای روابط دوجانبه نسبتا رضایت بخشی با جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با سایر دول اروپایی بوده و از نوعی تعامل مثبت و اعتدال در رفتار خود در قبال تهران تبعیت نموده است.
ایران و ایتالیا ازجمله کشورهایی هستند که از یک قدمت تمدنی کهن برخورداراند و به نظر می رسد که این مسئله خود در قالب یک نیروی محرک مثبت در مناسبات دو کشور جلوه گر می باشد. در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ایتالیا اولین شریک تجاری ایران قلمداد می گردد و حجم مبادلات بالای تجاری فیمابین تهران و رم حاکی از روابط نسبتا" مطلوب و خوب در ابعاد سیاسی و فرهنگی است.
از این رو طی سالیان اخیر ایتالیا همواره کوشیده است که در تعاملات غرب با جمهوری اسلامی ایران نقش و جایگاهی بعنوان یک پل ارتباطی برای خود بیابد. هرچند که روابط دوجانبه از ظرفیت های مناسب تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی برای همکاری جهت تغییر شرایط و حرکت به سمت وضعیت و موقعیت های مناسب تر جهت تامین این هدف برخوردار بوده لیکن از یکسو برخی تحفظات و ملاحظات دول غربی مانع پررنگ تر شدن این نقش گردیده و از سوی دیگر بعضی رویکردها، مواضع و اقدامات ایتالیا نیز که برخاسته از عدم ظرفیت و توان دستگاه دیپلماسی این کشورمی باشد و به موازات آن پیروی کورکورانه دولتهای راستگرای این کشور از سیاست های واشنگتن مانع ایجاد چنین نقشی شده است.
نه فقط وزیر خارجه ایتالیا بلکه کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا به خوبی بر نقش و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در منطقه و تحولات آن وقوف کامل دارند. اعتراف آنان به نیاز و ضرورت حضور ایران در نشست های مرتبط با افغانستان دال بر تصدیق این نقش از یکسو و نیاز آنان به مشارکت کشورمان درتصمیم سازیهای مرتبط با مسئله افغانستان و استفاده از نفوذ و قدرت تاثیر گذاری کشورمان در روند تحولات منطقه ای می باشد. این واقعیت هم از سوی وزیرخارجه آمریکا و هم سایر مقامات اروپایی طی ماههای اخیر صراحتا و رسما اعلام گردیده است.
اما در همین ابتدای سفر، ضروری است فراتینی و شرکای غربی ایشان بپذیرند که هرگونه تعامل و همکاری باید متضمن منافع مشترک برای طرفین بوده و از برخوردهای گزینشی و دوگانه با ایران پرهیز گردد. اگر این پیش فرض را بپذیرند (که البته پذیرفته اند) که جمهوری اسلامی ایران دارای جایگاه و ابزارهای مناسب و موثر جهت تاثیر گذاری و بازیگری فعال در سطح معادلات و تحولات منطقه ای و حوزه های پیرامونی خود همچون افغانستان می باشد ، نباید صرفا" به نقش کشورمان بعنوان یک کاتالیزور در روند حل بحران ها و چالش های منطقه ای بویژه افغانستان نگریسته شود بلکه در سایر موضوعات نیز باید ملاحظات و نقطه نظرات و خواسته های ایران در نظر گرفته شود .
قرار نیست که غرب و مجموعه آن از این نقش استفاده ابزاری و موردی بنمایند. اگر جمهوری اسلامی ایران در منطقه دارای نقش و اعتبار و قدرت تاثیر گذاری است باید این نقش و جایگاه به سایر مسایل نیز تسری یابد. موضوع افغانستان باید در یک مجموعه ای از فعل و انفعالات و مبادلات سیاسی منطقه ای و بین المللی متنوع من جمله بحث هسته ای ، ترورییسم ، خاورمیانه و ..... مورد بررسی و مذاکره قرار گیرد. به عبارتی اگر موضوع افغانستان برای غرب مهم است سایر مسائل نیز برای ایران از اهمیت برخوردارند.
لذا فراتینی و سایر شرکای غربی وی مناسب است این نکته را مدنظر قرار دهد همانگونه که غرب خواهان حل مشکل خود در افغانستان و همکاری ایران و استفاده از ظرفیت های کشورمان در این مسیر می باشند، می باید این آمادگی را داشته باشند که در یک مسیر و جاده دوطرفه گام بنهند که دربرگیرنده منافع مشترک و مساوی برای طرفین باشد و این تعامل و بازی دارای نتیجه برد- برد باشد.اگر ایشان با چنین رویکردی سفر خود را تنظیم و مذاکرات با مقامات ارشد کشورمان را پیگیری نمایند مسلما" ظرفیت و فضای جدیدی از تعامل سازنده و مثبت پیش روی طرفین گشوده خواهد شد و با دست پر تهران را ترک خواهند کرد . در غیر اینصورت اگرهمچنان خواستار طرح مطالبات خود و شرکای غربی اش بدون توجه به مطالبات و توقعات طرف ایرانی باشد نباید به دستاورد و نتایج سفر خوش بین باشند.
نظر شما