به گزارش خبرگزاری مهر، لایحه پیشنهادی اصلاح نظام خدمات درمانی آخرین بار در اوایل دوره کلینتون در سال 1994 مطرح شد اما با اتحاد جمهوریخواهان و شرکت های بیمه و دارو به تصویب نرسید. طرح دوباره این موضوع توسط اوباما نه تنها به یکی از بزرگترین چالش های داخلی دولت وی تبدیل شده بلکه باعث شده محبوبیت وی به طور فاحشی کاهش یابد. اهمیت این مسئله تا آنجاست که به اعتقاد برخی از تحلیلگران مسائل داخلی آمریکا، مباحث بر سر اصلاح نظام بیمه درمانی و چگونگی مدیریت آن توسط اوباما می تواند به معیاری برای موفقیت وی در دوره ریاست جمهوری اش تبدیل گردد.
مشکلات نظام بیمه درمانی آمریکا
از هر 6 دلار درآمد ملی آمریکا یک دلار صرف بخش بهداشت می شود و این رقم معادل دو برابر میانگین کشورهای اروپایی است با این وجود نرخ امید به زندگی در آمریکا از کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی (OECD) پایین تر است. به گزارش سازمان جهانی بهداشت، نظام خدمات درمانی در آمریکا در بین 191 کشور گران ترین سیستم در دنیاست اما با این وجود این کشور از لحاظ سطح عمومی بهداشت از بسیاری از کشورهای غربی پایین تر است. آکادمی ملی علوم در آمریکا معتقد است آمریکا تنها کشور ثروتمند و صنعتی است که از پوشش خدمات بیمه درمانی برای تمام شهروندان خود اطمینان ندارد.
انحصار حاکم بر شرکت های بیمه درمانی وهمچنین داروسازی در سال های قبل به تدریج از دامنه خدمات خود کاسته و قیمت ها را دو برابر کرده است این موضع سود هنگفتی را برای آنان به همراه آورده تا جایی به گفته کارشناسان سود سالهای گذشته این شرکت ها بیشتر از نظام سود بانکی در آمریکا بوده است، لذا این شرکت ها با طرح اوباما منافع خود را در خطر می بینند.
همچنین به دلیل گرانی هزینه ها بیمه درمانی نزدیک به 50 میلیون آمریکایی از هیچ گونه بیمه درمانی برخوردار نیستند و افراد صاحب بیمه نیز می بایست بخش قابل توجه درآمد خود را صرف بیمه کنند و در هنگام نیاز مبرم به استفاده از آن متوجه می شوند که پوشش های درمانی به طرز فاحشی ناکارآمدند در حقیقت این شرکت های بیمه هستند که در نظام مالی سلامت آمریکا بیشترین بهره را می برند. برخی از این شرکت ها ارتباط نزدیکی با اعضای کنگره داشته و توانسته اند در وضع قوانین که منافع این شرکت ها را تامین نماید موفق عمل نمایند.
بالا رفتن هزینه خدمات درمانی ونرخ بیمه به خصوص در بحران اقتصادی اخیر یکی از دغدغه های اصلی شهروندان آمریکایی است . هزینه هایی که آمریکایی ها هر سال برای درمان صرف می کنند بیش از دیگر کشروهای جهان است به طوری که سرانه درمانی در آمریکا به حدود 7 هزار و 300 دلار می رسد. طبق آخرین برآوردهای وزارت بازرگانی آمریکا هزینه های بخش کالا و خدمات درمانی به بیش از 2.1 تریلیون دلار یا به عبارتی 16 درصد GDP آمریکا رسیده و با رشد سالانه برابر با 7.2 درصد برخوردار بوده است.
رابطه نظام بیمه درمانی با اقتصاد آمریکا
دولت مسئول پرداخت تقریبا نیمی از هزینه های درمانی جمعیت آمریکا شامل کودکان، سالمندان، افراد بسیار فقیر و همچنین کارمندان دولت می باشد و بخش بزرگی از بودجه فدرال و ایالتی به این مسئله اختصاص می یابد، از سویی دیگر برنام های بیمه خصوصی برای کارفرمایان مشکل بزرگی است به عنوان مثال یکی از دلایل فشار به شرکت جنرال موتورز برای ورشکستگی همین مسئله بیمه درمانی بود. از این رو بسیاری از شرکتهای کوچک از بیمه کردن کارکنان خود به دلیل هزینه های بسیار بالای آن سر باز می زنند. اوباما در تبلیغات خود برای لایحه نظام درمان گفته است هیچ کس نباید در آمریکا به خاطر هزینه های درمانی ورشکست شود.
برنامه های پیشنهادی اوباما
استقرار نظام خدمات درمانی عمومی و رایگان برای همه آنطور که در خیلی از کشورها رایج است هدف اوباما نبوده است هدف وی خارج نمودن دولت از قید هزینه های سرسام آور درمانی و به کارگیری نظامی عمدتا خصوصی برای بخش بهداشت است. با توجه به لابی قدرتمند شرکت های مربوطه این اقدام وی تحولی بیش از آنچه اوباما از خود نشان داده را می طلبد.
در مورد اصلاحات نظام بر بهداشت و درمان دو تفکر محض در آمریکا وجود دارد که یکی طرفدار یک نظام سلامت کاملا دولتی با بالا بردن مالیات بر شهروندان و دیگری خواهان قطع کامل دخالت های دولتی و بازگذاشتن دست شرکت های خصوصی بیمه در زمینه سیاستگذاری و پیشبرد آن در زمینه بهداشت و درمان است. اوباما و معاون وی بایدن معتقدند هر دو راه فوق افراطی هستند. برنامه اوباما شرکت های بیمه خصوصی را نسبت به دولت پاسخگو می سازد در برنامه دولت قوانین بیمه درمانی باید هم در خدمت مردم و هم رونق کسب و کار باشند و تنها منافع شرکتهای بیمه خصوصی یا کمپانی های داروسازی را تامین نکنند.
خلاصه برنامه پیشنهادی اوباما برای اصلاح نظام سلامت در آمریکا
- الزام شرکت های بیمه در بیمه کردن تمام شهروندانی که توان پرداخت حق بیمه را دارند بدون توجه به وضعیت جسمانی یا سابقه پزشکی آنان.
- ایجاد اعتبار بیمه سلامت برای دارندگان مشاغل کوچک به منظور کمک به آنها جهت پرداخت حق بیمه کارکنان خود.
- باید به همه مردم اطمینان داد در صورت نیاز می توانند از اعتبار مالیاتی برای پرداخت حق بیمه خود بهره مند شوند.
پیامدهای اقدام اوباما
ارائه لایحه 1000 صحفه ای اصلاحات در نظام سلامت به کنگره آمریکا موجی از مخالفت ها از سوی جمهوریخواهان و شرکت های بیمه علیه دولت را موجب شده است. اوباما با متوسل شدن به ترفندهایی برای نزدیک نمودن دیدگاه جمهوریخواهان ابراز امیدواری نموده این لایحه تا پایان سال 2009 به تصویب برسد.
جریان مخالف اقدامات اوباما که اکنون نه تنها جمهوریخواهان بلکه برخی دمکرات ها را نیز در بر گرفته است وی را به داشتن گرایشات سوسیالیستی و در میانه رو ترین حالت او را به مخالفت با اصول سرمایه داری متهم کرده اند. مخالفین اوباما را به اتخاذ تدابیری برای سلطه دولت بر نظام درمان همانند کشورهای فرانسه و کانادا متهم نموده اند.
بحران اقتصادی باعث از دست رفتن صدها هزار شغل در آمریکا شده و این موضوع سبب برخورد محافظه کارانه شدید افکار عمومی با طرح هزینه بر اوباما شده است. میزان محبوبیت اوباما که در اواخر ژانویه به 69 درصد رسیده بود تحت تاثیر تبعات ارائه لایحه اصلاح نظام درمانی به 54 درصد رسیده که پایین ترین میزان برای اوباما از زمان ورود به کاخ سفید می باشد. در تاریخ ریاست جمهوری آمریکا این نخستین بار است که رئیس جمهوری در ماه های اولیه خدمت خود با چنین افتی در میزان محبوبیت مواجه می شود. تحلیلگران بر این باورند اوباما با طرح این مسئله دوره ریاست جمهوری خود را با خطر جدی مواجه ساخته و چنانچه نتواند موضوع اصلاح نظام درمانی را به درستی مدیریت نماید مخالفین وی بهانه مناسبی برای فشار به وی در 4 سال آینده پیدا خواهند نمود در نظر سنجی شبکه ABC تنها 20 درصد از فعالان مستقل سیاسی بر این باورند که اوباما می تواند تصمیمات درست بگیرد.
از دیگر تبعات منفی طرح اصلاحات نظام درمانی برای اوباما افزایش بی اعتمادی مالی مردم به کارآمدی سیستم دولتی در آمریکاست این موضوع که از دوره دوم بوش شدت گرفته بود اینک به نقطه ای رسیده که به قول ویلیام گالستون از موسسه بروکینگز می تواند به بالاترین میزان در تاریخ آمریکا برسد.
از دیگر مشکلات فراروی برنامه اوباما می توان به چالشهای ساختاری اشاره نمود. تنها شرکت های بیمه نیستند که درگیر برنامه اوباما خواهند شد بلکه میلیون ها آمریکایی نیز در بخش های مختلف پزشکی، درمانی و دارویی از جانب این اصلاحات تحت تاثیر قرار می گیرند. و تردیدهای موجود در مورد این برنامه محافظه کاری و مخالفت را افزایش داده است.
کسری بودجه رو به افزایش آمریکا می تواند مشکل دیگری برای تحقق برنامه اوباما باشد. کاخ سفید اعلام نموده که میزان کسری بودجه آمریکا طی ده سال آینده به حدود 9 تریلیون دلار خواهد رسید که 2 تریلیون دلار از میزان پیش بینی شده بیشتر است این کسری بودجه مانع جدید بر سر اجرای برنامه های داخلی آمریکا به خصوص اصلاح نظام درمانی خواهد بود.
دموکرات ها با توجه به تعداد بالای خود در کنگره می توانند در صورت اتفاق نظر میان خود بدون نیاز به آرای جمهوریخواهان لایحه مورد درخواست اوباما را تصویب کنند اما آنها نگران به عهده گرفتن بار سنگین مالی و پیامدهای اجتماعی لایحه در آینده می باشند از این رو تمام تلاش خود را بر تصویب دو حزبی لایحه متمرکز نموده اند.
اقدامات اوباما برای تصویب لایحه
با بروز مخالفت های جدی علیه برنامه دولت برای اصلاح نظام درمانی اوباما تلاش مضاعفی برای قانع نمودن مخالفین آغاز نموده است اوباما همچنین سخنرانی سالانه خود در کنگره را به توجیه برنامه خود برای اصلاح نظام درمان اختصاص داد و با حضور در برنامه های رادیویی و اینترنتی گوناگون مبارزه جدی با هدف زمینه سازی برای تصویب لایحه را شروع کرده است. اوباما جمهوریخواهان کنگره را متهم به بلوکه کردن طرح خود به دلایل سیاسی نموده است.
در پشت صحنه نیز دموکرات های کنگره تلاش گسترده ای را برای تصویب لایحه آغاز نموده اند اکثر جمهوریخواهان نظام درمانی فعلی را قابل قبول نمی دانند اما برنامه اوباما را نیز بسیار هزینه بر و غیر قابل اجرا خوانده اند از سوی دیگر اوباما در آخرین سخنرانی خود خطاب به مردم آمریکا اطمینان داده که طرح وی به تدریج هزینه های به مراتب کمتری را بر بودجه تحمیل نموده و قابل کنترل خواهد بود.
اوباما برای فرار از اتهامات مخالفین سعی دارد به آنها اثبات کند که وی در راستای مدیریت بحران های اقتصادی از فرمول های سوسیالیستی بهره نمی گیرد اما منتقدین بر این باورند که نحوه موضع گیری وی در خصوص لایحه بار دیگر از وی یک سوسیالیست ساخته است.
تاثیر لایحه نظام درمانی بر سیاست خارجی اوباما
نگاه افکار عمومی دنیا و به خصوص اروپا به چالش های داخلی فراروی وی و مهمتر از همه به لایحه بحث برانگیز اصلاح خدمات درمانی می باشد این موضوع از این جهت برای اروپا مهم است که به خوبی از تاثیر گذاری احتمالی عدم تصویب این لایحه بر سیاست خارجی واقفند.
بنابر پیش بینی موسسه معتبر بروکینگز اگر اوباما جنگ بر سر تصویب لایحه را به مخالفین ببازد ضریب توانایی وی در مدیریت برخی حوزه های سیاست خارجی به طرز چشمگیری کاهش می یابد در صورت شکست این لایحه فوق اوباما دوره سختی را برای ترغیب سنا جهت تصویب پیمان استراتژیک منع آزمایش های هسته ای با روسیه که برای بقای پیمان عدم اشاعه هسته ای حیاتی است خواهد داشت.
از طرف دیگر بسیاری معتقدند در حالی که افغانستان و منطقه خاورمیانه نیازمند توجه جدی اوباما می باشند وی تمرکز عمده خود را بر چالش های داخلی و به خصوص نظام درمان قرار داده است اوباما برای تصویب لایحه نظام درمانی در مقابل مخالفین و افکار عمومی آمریکا سیاست تدافعی گرفته لذا در نزد دمکرات ها و شرکای غربی آمریکا این نگرانی وجود دارد که شکست آمریکا در تحقق مهمترین مسئله داخلی اعتماد به نفس وی را در عرصه سیاست خارجی و مقابله با تهدیدات امنیتی و خارجی کاهش دهد. هر چند این موضوع از سوی هیلاری کلینتون در سخنرانی هفته گذشته وی در موسسه بروکینگز رد شد. هیلاری کلینتون به دوره ریاست جمهوری همسر خود اشاره نموده که در عین داشتن مشکلات فراوان با کنگره بر سر عدم تصویب لایحه خدمات درمانی در سال 1994 در مسائل سیاست خارجی و امنیتی توفیقات قابل توجهی به دست آورد.
نتیجه گیری
به زعم کارشناسان تقابل مشی سرمایه داری و سوسیالیستی در آمریکا آغاز شده و اوباما در شرایط فعلی با جدی ترین چالش از آغاز حیات دولت خود مواجه شده و بخش قابل توجهی از انرژی خود را برای گذر از این بحران اختصاص داده است. مخالفان با همراهی جمهوریخواهان در کنگره، شرکت های بیمه، کارخانجات داروسازی و لابی های قدرتمند آنها با تحریک افکار عمومی با بند بند لایحه هزار صفحه ای اوباما به مخالفت پرداخته اند و تصویب آن را با مشکل جدی مواجه ساخته اند. در شرایطی که آمریکا در سیاست خارجی درگیر بسیاری از مسائل مختلف شده موفقیت و یا شکست دولت اوباما در گذر از این مانع داخلی تاثیر بسزایی در توانایی آمریکا در مدیریت سیاست خارجی آن خواهد داشت و بایست دید اوباما که اکنون نتوانسته از عهده اولین مسئله جدی داخلی با موفقیت بیرون بیاید آیا می تواند به شعارهای خود مبنی بر تغییر سیاست خارجی آمریکا عمل نماید.
-------------------------------------------
"کمال امیربیک" کارشناس مسائل آمریکا
نظر شما