مهدی سیدی در گفتگو با خبرنگار مهر در مشهد با گلایه از به فراموشی سپرده شدن سنت های اصیل ایرانی و خراسانی افزود: از جمله سنتهای و عیدهای غنی و پرمحتوای ایران در ایام نوروز، اعیاد علفه یا مردگان، مردگیران یا مزدگیران، کوسه برنشین و میر نوروزی بود.
عید علفه (مردگان)
عضو هیئت مدیره فرهنگسرای فردوسی در تشریح عید علفه (مردگان) اظهار داشت: در قرون گذشته روز اول نوروز را به نام علفه که به معنای آذوقه حیوان و انسان است، نامگذاری کرده بودند که در این زمان برای مردگان خود خوراکی های متنوعی برده و سر قبر آن ها می گذاشتند.
وی در مورد فلسفه این کار افزود: از آن جایی که در هر روستایی، افراد فقیری بودند که توانایی فراهم کردن خوراکیهای عید خود را نداشتند لذا با این رسم، آنها می توانستند از آذوقه های گذاشته شده در قبرستانها استفاده کنند که خراسانیها امروز این سنت را در نیمه شعبان به نام چراغ برات دارند اما در تهران و غرب کشور این سنت در جمعه آخر سال کماکان باقی است.
عید مردگیران (مزد گیران)، حکومت پنج روزه زنان بر مردان در نوروز باستانی
سیدی عید مردگیران را مراسم حکومت زنان بر مردان در پنج روز عنوان کرد و اذعان داشت: این کار به ازای 360 روز حکومت مردان بر زنان بود که زن ها در کوچه و بازار به شادی و پایکوبی می پرداختند.
وی افزود: در این پنج روز مردان حق حضور در کوچه و خیابان را نداشتند و اگر این اتفاق رخ می داد، زنان بر سر آ نها ریخته و کتکشان می زدند.
این محقق تاریخ و فرهنگ خراسان پیرامون فلسفه این مراسم تصریح کرد: در جامعه گذشته که بسته بود دختران و پسران رعایا از همدیگر خبر داشته با هم آشنا بودند اما دختران اعیان در محیط خانه خود بودند و کسی به درستی در مورد آنها نمی دانست لذا برای پیدا کردن خواستگار با لباس متعارف به بازار آمده و تا 13 نوروز فرصت به نمایش گذاشتن هنرها و توانایی های خود را داشتند و مردان نیز از پنجره منازل آنها را زیر نظر می گرفتند.
عید کوسه برنشین
عضو هئیت مدیره فرهنگسرای فردوسی گفت: در عید کوسه برنشین فردی به8 نام کوسه که اغلب چوپان یا حمامی بود در داخل شهر می چرخید و برای مردم بنابر نهیاز و حاجتی که داشتند دعا می کرد و مردم نیز در ازای این کار به او چیزی به نام عیدی می دادند.
عید میرنوروزی
سیدی عید میرنوروزی را از دیگر اعیاد و مراسمی که در آستانه نوروز برگزار می شد دانست و خاطرنشان کرد: در آستانه نوروز به مدت پنج روز، حکام شهر معذول شده و به جای آنها مردم، به نمایندگی از خود به صورت فرمایشی عده ای را به عنوان مسئول انتخاب می کردند و حاکمان اصلی را مورد انتقاد قرار می دادند.
وی ادامه داد: اگر حاکمان اصلی کارهای شایسته و خوبی را انجام داده بودند و مردم از آنها راضی بودند مورد تعریف و تمجید قرار می گرفتند اما در صورت نارضایتی علاوه بر انتقاد صوری آنها را کتک می زدند که این رسم فرصتی برای آزادی بیان مردم بود.
محقق تاریخ و فرهنگ خراسان، خرید های عید،آشتی کنان، برافروختن شمع و اـش بر پشت بام برای شادی روح بستگان، دید و بازدید، عیدی دادن و لباس نو پوشیدن را از دیگر رسوم اعیاد نوروز اعلام کرد.
سیدی کلیه این آداب و رسوم را خاص ایران زمین دانست و گفت: البته این مراسم در خراسان جدی تر و پررنگ تر برگزار می شد.
این محقق تاریخ و فرهنگ خراسان با اشاره به اینکه ایرانیان باید قدر فرهنگ خود را بدانند، تاکید کرد: درحالی که مردم دنیا به دنبال بهانه ای می گردند که جشن و شادی و سرور داشته باشند ما در ایران سنت هایی برای تقویت روحیه داریم که متاسفانه مورد غفلت و بی مهری قرار گرفته است.
انتخاب نوروز در ابتدای بهار نشانه ذوق ایرانیان است
استاد تاریخ و مردم شناسی با اشاره به آئین مراسم نوروز، انتخاب نوروز در ابتدای بهار و اولین روز فروردین را نشانه ذوق و سلیقه ایرانیان دانست.
رضا مشرف افزود: در پیدایش نوروز نقل قولهای بسیاری وجود دارد نظیر محاسبه فصول با گردش ماه، که آن زمان در ایران دو فصل وجود داشت که ده ماه آن زمستان و دو ماه تابستان بود.
وی خاطرنشان کرد: همچنین در نقل قول های دیگر نوروز را پادشاهی جمشید می دانند که در این روز که مصادف با اول فروردین ماه بوده است، تخت جمشید شاه را به آسمان می بردند که با توجه به جواهراتی که در این تخت کار شده بود در آسمان می درخشید و مردم این روز را جشن می گرفتند.
مشرف با اشاره به اینکه در متون اسلامی نیز اشاراتی به نوروز شده است ، اظهارداشت: بر این اساس نوروز در متون اسلامی روزی است که پیامبر، حضرت علی را برای امامت انتخا ب کرده است .
استاد تاریخ و مردم شناسی در بیان آداب نوروز گفت: در نوروز پنج روز آخر سال را روز خمسه می نامیدند که در این پنج روز به کارهایی نظیر خانه تکانی، خرید لباس ، پخت شیرینی می پرداختند.
وی با اشاره به پخت غذاهای خاص در ایام نوروز خاطرنشان کرد: در نوروز غذاهایی نظیر سبزی پلو و ماهی پخت م یکردند، همچنین در کاشمر اولین سبزی هایی که در کنار جویبار می روئیده مانند پونه و نعناع نوعی غداغ اماده می کردند که به اعتقاد آنها پخت غذا با سبزی های تازه رویش کرده نوعی سرزندگی به آنها در طول زندگی می بخشیده است.
استاد تاریخ و مردم شناسی 7 سلام را از دیگر آئین های استان خراسان عنوان کرد و افزود: در این آئین سنتی که بیشتر در شهر نیشابور برگزار می شود، هفت آیه از قرآن را که با سلام آغاز می شود را بر روی یک کاسه چینی با آب زعفران می نوشتند و پس از شستن کاسه آب آن را برای سلامتی و دوری از بیماری می نوشیدند.
نظر شما