صنایع جانبی حلقه مفقوده صنعت ابریشم در گیلان

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، پرورش کرم ابریشم از فعالیتهای خاص استان گیلان است، نقشی که استان گیلان به تنهایی در تولید این محصول ایفا می کند از مجموع توان بالفعل تولیدی بقیه نواحی کشور غنی تر و پر بارتر است.

با توجه به اینکه تولید در این استان هنوز به روش سنتی انجام می گیرد اما این استان از مراکز عمده نوغانداری و تولید ابریشم در کشور است.

استان گیلان یکی از کم وسعت ترین استانهای کشور است اما به دلیل مجاورت با دریای خزر و بهره مندی از باران و رطوبت کافی با وجود کمبود خاک زراعی و زراعت متراکم، ‌دارای اقتصادی پویا بوده و حدود 3.8 درصد از جمعیت کل کشور را در خود جای داده است.

همچنین به دلیل داشتن رودخانه های فراوان و خاکهای حاصلخیز آبرفتی یکی از مناطق مهم کشاورزی است که در تولید محصولات کشاورزی کشور نقش مهمی ایفا ‌می کند و طیف وسیعی از صنایع تبدیلی استان گیلان را از نظر تأمین مواد اولیه تحت پوشش خود دارد.

بسیاری از محصولات کشاورزی استان در جریان یک فرآیند صنعتی دارای ارزش افزوده زیادی می گردند و قابلیت حضور در بازارهای داخلی و خارجی را کسب می کنند.

صنعت ابریشم نیازمند اجرای برنامه های منسجم اقتصادی است

استعداد های کشـاورزی منطقه گیلان به ویژه صنعت ابریشم در صـورت اجرای برنامه های منسجم اقتصادی می تواند گامهای موثری در جهت کاهش وابستگی به بازار های خارجی و استقلال اقتصادی بردارد بنابراین باید زمینه بهره گیری از منابع بالقوه استان فراهم شود.

در این رابطه مدیرعامل شرکت ابریشم ایران ضمن تاکید بر توسعه صنایع جانبی صنعت ابریشم از اختصاص 10 میلیارد ریال اعتبار برای رونق صنعت ابریشم در گیلان خبر داد و گفت: به منظور ایجاد اشتغال و استفاده بهینه از ابریشم، صنایع جانبی و تبدیلی ابریشم، کارخانه پارچه بافی در شهرهای فومن، شفت و صومعه سرا ساخته می شود.

فرزام پوررمضان، فراگیر شدن بیمه پرورش کرم ابریشم، افزایش 30 درصدی خرید تضمینی پیله، جلوگیری از ورود ابریشم قاچاق به کشور و فعال کردن کارخانه شرکت ابریشم ایران در صومعه سرا را از جمله برنامه های شرکت ابریشم ایران برای حمایت نوغانداران عنوان کرد.

وی همچنین از تهیه طرح جامع نوغانداری و صنایع جانبی ابریشم کشور اشاره کرد و گفت: در این طرح راهکارهای مناسب در زمینه تولید، بازرگانی، تجارت و صنعت مربوط به رونق پرورش کرم ابریشم ایران با نگاه تقویت بخش خصوصی ارائه شده است.

مدیر عامل شرکت سهامی ابریشم ایران در ادامه بر لزوم تقویت صنایع جانبی در بخش کشاورزی تاکید کرد و عنوان کرد: در طرح جامع و آئین نامه مربوطه برنامه پنج ساله پنجم توسعه به بحث صنایع جانبی پرداخته شده است که مستلزم سرمایه گذاری کلان است.

 صنعت نوغانداری باید حفظ شود

وی با اشاره به اینکه هم اکنون خروجی اصلی صنعت نوغانداری تنها " فرش " است، افزود: اگر تعریف خاصی در صنایع جانبی نوغانداری انجام شود، صنعت نوغانداری از تک محصولی نجات می یابد و همینطور جوانان که عمده ترین کشاورزان آینده کشور هستند برای آنان شرایط ترغیبی و تشویقی به عنوان صنایع جانبی ایجاد می شود.

پور رمضان نداشتن صنایع فرآوری و بالا دستی را از دیگر مشکلات صنعت نوغانداری کشور اعلام کرد و اظهار داشت: سه کارخانه ابریشم کشی صنعتی در استان گیلان و یک کارخانه در استان خراسان رضوی فعال است و همچنین یک هزار و 200 کارگاه سنتی در بخش بایگ در شهرستان تربت حیدریه وجود دارند که نخ کشی ابریشم را به صورت سنتی انجام می دهند که بیشتر در امر بافت قالی مصرف دارد.

وی عنوان کرد: در حال حاضر 30 درصد کل تولید نخ ایران را چهار کارخانه و 70 درصد را کارگاههای ابریشم کشی سنتی بایگ انجام می دهند.

مدیر عامل شرکت ابریشم ایران در پاسخ به سئوالی مبنی براینکه چه نوع فعالیتهای می تواند در مقوله ابریشم در واحدهای صنعتی شکل بگیرد، افزود: در حال حاضر خروجی اصلی نوغانداری تولید فرش است، فرش نیز در رکود صادرات یکی از معضلات نوغانداری به عنوان صنایع بالادستی بوده و تاثیر خاصی بر روی محصول پیله گذاشته است.

وی با اشاره به اینکه تولید پیله در کشورمنوط به این شده که چقدر فرش صادرمی شود و در این سالها رکود فرش داشتیم، اظهارداشت: در برنامه پنج ساله توسعه و آئین نامه ساماندهی بر لزوم خارج ساختن صنعت نوغانداری از تولیدات تک محصولی تاکید فراوان شده است.

پور رمضان ادامه داد: تولید فرش که خروجی اصلی نوغانداری در کشور است باید به سمت منسوجات ابریشمی مانند چادر شب بافی، روسری، رومیزی و سایر فرآورده ها سوق یابد که این مهم در گیلان بصورت ویژه دنبال می شود.

ابریشم در صنایع دارویی و نظامی استفاده می شود

به هر حال توسعه صنعت نوغانداری با توجه به وجود نیروهای انسانی ماهر و کارآمد، برخورداری از نعمت آب و خاک مناسب و انرژی ارزان در استان گیلان یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.

صنعت نوغانداری تنها یک فعالیت اقتصادی وکشاورزی نیست بلکه میراثی گرانقدر از نیاکان ماست که در آداب، رسوم و سنن گیلانی ها ریشه دارد و حفظ و توسعه این صنعت از ضروریات و اولویتهای کاری در استان است.

صنعت نوغانداری حرفه ای قدیمی با قدمتی طولانی در کشور به ویژه در استان گیلان است و همچنان در بین کشاورزان تداوم دارد.

تولید فرآورده های ابریشمی از فعالیتهایی است که کشاورزان و روستائیان می توانند در کنار کار کشاورزی به انجام آن بپردازند.

استاندار گیلان نیز با اعلام اینکه با بهره گیری از پیشینه تاریخی تولید نوغان در گیلان می توان به موفقیت های زیادی در بخش صنعت نوغانداری و ابریشم دست یافت، گفت: حفظ و توسعه صنعت نوغانداری وابریشم با توجه به مرکزیت پرورش کرم ابریشم در استان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

پرورش کرم ابریشم با سرمایه گذاری اندک اما زودبازده

روح الله قهرمانی چابک افزود: پرورش کرم ابریشم با سرمایه گذاری اندک اما زودبازده توسط خانوارهای روستایی ضمن ایجاد انگیزه اقتصادی و بکار گیری بخشی از نیروی مستعد کار، درآمد بسیار خوبی برای خانواده های روستایی به همراه خواهد داشت.

وی ادامه داد: با توجه به گسترش نیاز جهان به فرآورده های ابریشمی و کاهش فعالیت نوغانداری در بسیاری از کشورها به دلیل محدودیت در احداث توتستان، آب و انرژی در ایران شرایط مناسبی برای گسترش و توسعه نوغانداری فراهم شده است.

استاندار گیلان گفت: با برخورداری از مواهب طبیعی خدادادی و شرایط بسیار مناسب جغرافیایی جهت دسترسی آسان به مراکز کشور و داشتن مرز خاکی و آبی با کشورهای همجوار بسیار مطلوب برای حضور و سرمایه گذاری بخش خصوصی است.

وی بیان داشت: فراهم کردن بسترهای مورد نظر برای جذب سرمایه گذاران از مهمترین امور است زیرا با حضور در این بخش با سرمایه های مردمی می توان در توسعه و سازندگی استان گامهای موثری برداشت.

قهرمانی همچنین بر لزوم ایجاد صنایع جانبی صنعت ابریشم در استان، تاکید کرد: ایجاد صنایع جانبی به منظور اقتصادی کردن هزینه تولیدات در استانی که قطب کشاورزی کشوری است، امری ضروری است.

وی ادامه داد: تولیدات کشاورزی و حفظ و احیای محصولات استراتژیک استان نظیر برنج، چای، ابریشم ، پرورش ماهیان خاویاری گرمایی و سردآبی و احداث صنایع تبدیلی وابسته به دانه های روغنی و... باید توجهی ویژه شود.

امروزه توسعه از طریق ابداع خوشه ای نقش محوری و بارزی در سیاستهای اقتصادی و صنعتی کشورهای توسعه یافته ایفا می کند، دو دهه است که توسعه صنعتی مبتنی بر خوشه ها، بعنوان یک استراتژی نوین مورد توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران در کشورهای صنعتی و در حال توسعه قرار گرفته است.

خوشه های صنعتی یکی از الگوهای موفق سازماندهی صنایع کوچک و متوسط هستند

خوشه های صنعتی یکی از الگوهای موفق سازماندهی صنایع کوچک و متوسط هستند که کاستی های صنایع کوچک و متوسط را رفع و مزیتهای مختلف صنایع کوچک، چون انعطاف پذیری و تنوع را تقویت می بخشند. خوشه صنعتی مجموعه ای از بنگاه های تولیدی و خدماتی در یک رشته صنعتی است که با تکیه بر سرمایه های قوام یافته اجتماعی در مناطق مختلف جغرافیایی در کنار نهادهای پشتیبان و از طریق روابط متراکم میان بنگاهی شکل می گیرد.

با این وجود ایجاد خوشه صنعتی ابریشم با توجه به افزایش بهره وری، ایجاد اشتغال، خودکفایی و عدم وابستگی به کشورهای خارجی امری حیاتی است که مسئولان باید توجهی ویژه به این مهم داشته باشند.

فرماندار شهرستان صومعه سرا در این باره از ایجاد خوشه صنعتی ابریشم و کارخانه پارچه بافی در این شهرستان خبر داد و گفت: هم اکنون یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال اعتبار برای فعال شدن صنایع تبدیلی ابریشم در این شهرستان اختصاص یافته است.

کریم شعبانی افزود: صومعه سرا در دهه گذشته قطب ابریشم گیلان بود اما بدلیل ورود ابریشم قاچاق، کاهش قیمت ابریشم و حمایت کم از نوغانداران، تعداد خانوارهای نوغاندار صومعه سرای از دو هزار به ۹۲۰ خانوار کاهش یافته است.

صومعه سرا خاستگاه ابریشم ایران است

شعبانی با اعلام اینکه صومعه سرا خاستگاه ابریشم ایران است، افزود: ابریشم مهمترین و شاخص ترین صنعت و سوغات صومعه سراست و در کل کشور ایران بی همتاست.

وی گفت: هرچند گیلان از نظر تعداد کارخانه ‌های مربوط به صنعت ابریشم محدود است ولی صومعه سرا از این نظر بسیار غنی است والبته جای پیشرفت فراوان نیز دارد.

فرماندار صومعه سرا یاد آور شد: صنعت ابریشم صومعه سرا در استان و کشور مطرح است و باید به آن توجه بیشتری کرد زیرا این صنعت و صنایع تکمیلی آن مورد توجه سایر استانهاست به صورتی که مواد خام و اولیه از صومعه سرا دریافت و پس از تهیه و تولید آن را به بازار توزیع و از نظر اقتصادی بهره زیادی دارد.

نماینده مردم لنگرود در مجلس ضمن هشدار نسبت به احتمال نابودی نوغانداری در کشور، گفت: نوغانداری و صنعت ابریشم یکی از صنایع خوب کشور بود که به دلیل واردات بی رویه ابریشم و پیله در سالهای اخیر در حال نابودی است.

مهرداد لاهوتی اظهار داشت: هم اکنون وضعیت ابریشم در کشور به جای رسیده که از صادر کننده این محصول به وارد کننده آن تبدیل شده است.

وی ادامه داد: میزان تولید پیله ابریشم در کشور از هفت هزار تن در سال در گذشته، به کمتر از یک هزار تن کاهش یافته است.

نماینده لنگرود با اعلام اینکه 90 درصد پیله ابریشم کشور در استان گیلان و 10 درصد آن در استان خراسان و تربت حیدریه تولید می شد، گفت: به دلیل بی توجهی و واردات بی رویه پیله و ابریشم از کشورهای چین و اوکراین صنعت ابریشم در حال نابودی است.

میزان تولید پیله ابریشم کشور به زیر هزار تن رسیده است

وی افزود: در حال حاضر میزان تولید پیله ابریشم کشور به زیر هزار تن رسیده و این بی توجهی به هیچ وجه قابل جبران نیست و ضررسنگینی به کشور و کشاورزان فقیر و تنگدست گیلان وارد کرده است.

لاهوتی بیان داشت: نوغانداری برای کشاورزان فقیر و تنگدست گیلان، کمک خرج زندگی محسوب می شود و این درحالیست که بسیاری از نوغانداران باغات توت خود را نابود کرده اند.

وی با بیان اینکه در سفر اول هیئت دولت به استان گیلان طرح جامع نوغانداری به عنوان راه حل این مشکل تهیه شده است، افزود: ایجاد توتستانها، اصلاح نهالهای توت، توسعه باغات توت، پرداخت تسهیلات به نوغانداران و جلوگیری از واردات بی رویه پیله ابریشم به کشور پیش بینی های لازم دراین طرح انجام شده است.

نماینده لنگرود گفت: واردات بی رویه ابریشم و پیله ابریشم موجب به هم خوردن عرضه و تقاضا در کشور شده است که دولت باید با تصویب قانون از کشاورزان و صنعت ابریشم حمایت و مانع واردات ابریشم و پیله به کشور شود.

وی اظهارداشت: هم اکنون مصوبات قانونی مشخصی در این خصوص در کشور وجود ندارد و افرادی اقدام به واردات بی رویه ابریشم به کشور می کنند.

لاهوتی یاد آور شد: با تصویب آئین نامه ساماندهی نوغانداری و اجرای آن در کشور بسیاری از این مشکلات برطرف و از این صنعت حمایت می شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر چهار کارخانه ابریشم در کشور وجود دارد که سه کارخانه در استان گیلان و یک مورد در خراسان قرار دارد.

پیله ابریشم سومین محصول گیلان است

امام جمعه رشت نیز توجه به پیله ابریشم را امری ضروری دانست و تاکید کرد: پیله ابریشم سومین محصول استان گیلان و بسیار درآمد زاست که توجه ویژه ای را می طلبد.

آیت الله زین العابدین قربانی افزود: مسئولان اجرایی باید با استفاده از نظرات کارشناسی ومشورت با اهل فن رونق دوباره پیله ابریشم را در دستور کار قرار دهند.

نماینده ولی فقیه در گیلان با اشاره به اینکه برنامه ریزی درست در افزایش صادرات محصولات کشاورزی موثر است، ادامه داد: گیلان توانمندیهای بسیاری برای تولید انواع محصولات کشاورزی دارد که باید به این مهم توجهی ویژه شود.

وی همچنین تلاشهای نمایندگان مردم گیلان و مسئولان استان برای احیای دوباره جایگاه کرم ابریشم قدردانی کرد و بیان داشت: متاسفانه کم توجهی به بخش محصولات کشاورزی از قبیل پیله ابریشم در سالهای گذشته به تعطیلی برخی کارخانجات مرتبط با صنعت ابریشم انجامید.

آیت الله قربانی با افزایش بهره وری در تولید پیله ابریشم، یاد آورشد: کوتاه بودن مدت پرورش کرم ابریشم از دلایل مقرون به صرفه بودن پرورش این محصول و افزیش درآمد خانوارهاست.

به هر حال توجه به صنعت نوغانداری، افزایش بهره وری، ایجاد اشتغال، خودکفایی و نیز توسعه و گسترش صنایع جانبی را به دنبال دارد که مسئولان باید به این مهم توجهی ویژه داشته باشند.