به گزارش خبرنگار مهر در زنجان، موسیقی را می توان به عنوان زبان مشترک و عمل مهم در توسعه روابط جوامع بشری دانست که در این مسیر برخی موسیقی ها ریشه در فرهنگ و تارخ کهن جوامع دارد، موسیقی عاشیقلر که در گستره دیار آذربایجان رشد و نمو یافته و امروز در اقصی نقاط ایران شاهد جلوه ای باشکوه از این هنر ارزنده هستیم.
موسیقی سنتی آذربایجان بازتاب مهم ترین وجوه و جوانب زندگی مردم است. در فولکلور موزیکال آذربایجان، احوال و روحیات مردم گذشته این دیار با طرز بسیار لطیفی ترنم می شود. غم، شادی، هجران، وصال، موفقیت‌ها، شکست‌ها و قهرمانی ها همه و همه دراین گنجینه موزیکال متجلی است.
شیوه بدیهه خوانی، روش نواختن، اجرا، آراستگی های ملودیک و داشتن حالات ویژه مخصوص به خود هماهنگی و اسلوب خاص و پختگی و مطلوب بودن صداها از خواص جدایی ناپذیر موسیقی این مرز و بوم است. دستگاه ها و مقام های آذربایجان با داشتن زیر و بم‌های به خصوص و حالات لطیف هر کدام گویای دریایی از تحولات درونی مردم هستند.
ویژگی و مشخصات موسیقی سنتی و آذربایجانی در جهات و وجوه مختلفی متجلی می شود . قدیمی ترین آلت موسیقی آذربایجان "ساز" است که یکی ازآلات موسیقی کهن است که قدیمی ها به آن "قوپوز" می‌گفتند و امروز به "ساز" معروف شده است.
آذریها از دیرباز "ساز" می‌نوازند و بعدها کمانچه "دایره" (قاوال) ، "قارانی" ، (کلارینت) "طبل" ، "سرنا" و حتی بعضی سازهای ملل دیگر مانند ویلن، قانون و پیانو نیز وارد موسیقی آذربایجان شد و مورد استفاده قرار گرفت. ترانه‌های عامیانه، آوازها و افسانه‌های حماسی - عشقی و اخلاقی نماینده روح هنری ملت ها و بیانگر تمام احوال و روحیات و در حقیقت صدای درونی هر قومی است.
درباره نوازندگان و خوانندگان سازهای موسیقی منطقه آذربایجان که عاشیق نامیده می شوند، باید گفت عاشق یا عاشیق فردی خوش قریحه، شیرین بیان، هنرمند، خوش صدا و دارای ذوق شاعری است به عبارت دیگرعاشیق هم شعر می سراید، هم ساز می نوازد هم داستان نقل می کند و هم آواز می خواند.
آهنگ‌های عاشقی به گفته عاشیق‌ها 72 آهنگ است ولی بعضی ها تا 144 آهنگ نیز گفته‌اند که به دسته‌های حماسی، عشقی، اخلاقی اجتماعی، وصف حال و روایت تقسیم می شوند. در بخش حماسی، عاشق‌ها با نواختن آهنگ‌های تند و مهیج مانند جنگ کوراوغلو، دبل جنگی، شاه سئونی و دویمه کرم اشعاری را از زبان قهرمانان آذربایجان می‌خوانند و شنوندگان را به دفاع از آرمان های دینی - انسانی و وطن دوستی تشویق می کنند.
بدیهه گویی و بدیهه نوازی خصیصه بارز موسیقی آذری است
این خصیصه به مجری آهنگ اجازه می دهد که نیروی فانتزی و قوه خیال خویش را درمقیاس وسیعی به کاراندازد و درعرصه پهناوری؛ توسن خیال و تصور را به تاخت و تاز وادارد و با مهارتی خارق‌العاده ضمن رعایت کامل اصول فنی موسیقی بی درنگ و فی البداهه به مایه موسیقی در حد امکانات تغییر شکل بدهد.
بدیهه سرایی نه فقط در متن موسیقی آذری بلکه در نحوه اجرای آن نیز به طور گسترده‌ای به کار می رود که حد و میزان بدیهه سرایی و تعداد لحظات و دفعات پرداختن به بدیهه با قدرت و تصمیمات هنرمندان مجری است.
یکی از خصوصیات بدیهه سرایی آن است که چون هر بدیهه در نوع خود تک و تکرار ناشدنی است در نتیجه موجب پیدایش تازگی و حالات نوین درتغییرات ملودیک موسیقی می شود. مایه غم در همه قسمت‌های موسیقی آذربایجان حتی رینگ‌های ریتمیک و شاد نفوذ کرده است و علت آن نیز به گفته "هابیل علیف" (استاد کمانچه و از هنرمندان برجسته آذربایجان) همان مظلومیت‌های تاریخی هنر موسیقی است.
در این میان استان زنجان که دروازه ورود استانهای شرقی کشور به غرب و شمالغرب کشور است خاستگاه موسیقی عاشقلر است. موسیقی ای که امروز در جای جای استان زنجان علاقمندان زیادی را به سوی خود می کشد علاقه مندانی که همواره از موسیقی سنتی عاشیقلر استقبال می کنند.
در این بین گسترده بودن استقبال علاقمندان به موسیقی سنتی در برنامه دوشنبه شب زنجان نشانمی دهد که امروز با توجه به هجمه موسیقی های غربی و وارداتی هنوز هم موسیقی سنتی جایگاه خاص و ویژه در بین علاقمندان دارد.
بی شک آنچه امروز در کنار زندگی ماشینی می تواند آرامشی هر چند کوتاه مدت بر روح و جسم خسته مردم داشته باشد موسیقی است که امروز مردم بیش از هر زمان دیگر به آن نیاز دارند. استقبال بی نظیر مردم زنجان از بیرگزاری آئین های موسیقی بخصوص موسیقی سنتی همواره در مناسبت های مختلف وجود داشته است.
موسیقی سنتی عاشیقلر از همان نوع موسیقی های سنتی اصیل در استان زنجان و سایر مناطق آذری زبان است که همواره مردم از این نوع موسیقی ها به شکل گسترده استقبال کردند و ثابت کردند که موسیقی سنتی بهترین نوع موسیقی در ایجاد تعامل و بازسازی فرهنگی جوامع است.
نظر شما