حجت الاسلام بهمن شریف زاده، مدرس حوزه در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد شیوه مقابله مأمون با امام رضا(ع) گفت: مقابله با اهل بیت(ع) به شکل های مختلفی در طول تاریخ انجام گرفته است؛ گاه با حضرات به صورت مستقیم جنگیدند آن گونه که با أباعبدالله امام حسین(ع) جنگیدند و گاه امام را به زندان انداختند مثل کاری که امام موسی بن جعفر(ع) انجام دادند. گاه امام را تبعید کردند مثل کاری که با امام هادی (ع) و امام عسکری(ع) انجام شد.
وی افزود: یکی از شیوه های مقابله با حضرات معصوم که می توان آنرا زیرکانه ترین شیوه نامید شیوه ای است که مأمون عباسی پیشه کرد، مأمون با تأسیس مرکزی به ترجمه کتب گوناگون از زبان های مختلف به زبان عربی همت گماشت. در "بیت الحکمة" مترجمان متبحری که اغلب از راهبان مسیحی بودند و در دیرها با زبان های گوناگون آشنا شده بودند به استخدام درآورد و علوم گوناگون را از زبان یونانی، عبری، سریانی و ... در این مرکز در اختیار این مترجمان قرار داد که آنها هم این کتاب ها را به زبان عربی ترجمه کردند و بنابراین مأمون در طول تاریخ معروف و مشهور به خلیفه دانش دوست شد.
سردبیر سابق فصلنامه کتاب نقد در یادآور شد: همچنین مأمون از بزرگان ادیان دیگر افرادی را دعوت و جلسات مناظره و بحث برپا می کرد؛ اینها همه به ظاهر برای ترویج علم و دانش بود اما آنچه در ذهن مأمون می گذشت حرکتی بود که در ادامه نقشه دعوت امام رضا(ع) و مسئله ولایتعهدی ایشان و آوردن امام(ع) از مدینه به خراسان انجام می داد گویای واقعیت دیگری است که ظاهرا این همه را بعنوان تدبیری برای پراکندن مردم از گرد وجود مقدس امام رضا(ع) انجام می داد.
این محقق و کارشناس علوم اسلامی تصریح کرد: امام رضا بعنوان عالم آل محمد(ص) مورد توجه بودند حتی در طول تاریخ و گزارش های تاریخی خواندیم که وقتی امام(ع) از مدینه به سمت طوس در حال حرکت بودند چون به نیشابور رسیدند صدها دانشمند و قلم به دست در انتظار امام بودند؛ این دانشمندان که عددشان بسیار بود حتی واجد مذهب شیعه نبودند اما امام(ع) را به عنوان عالم و دانشمندی باور داشتند که می توان از او بهره فراوان برد. قلم و کاغذ به دست ایستاده بودند که در گذری که امام از شهرشان دارد از ایشان استفاده علمی کنند. این اقدام نشان دهنده توجه مسلمانان به امام رضا در علم و دانش است و همین دستگاه بنی عباس را به وحشت انداخت.
مؤلف کتاب "عرض ذاتی و جایگاه موضوع در علوم" افزود: طبیعی است که مأمون با آوردن و ترجمه کتب گوناگون سعی داشت از توجه مردم به خانه اهل بیت(ع) بکاهد و مردم را از گرداگرد علی بن موسی الرضا پراکنده کند، ولی "عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد"؛ تمام تلاشی که مأمون عباسی در آوردن دانشمندان مختلف و انجام مباحثه و مناظره بین آنها و علی بن موسی(ع) انجام داد نه فقط به کم رونق شدن مکتب امام نینجامید که مکتب امام را نزد مردم شفاف تر کرد و استقبال از امام بیشتر شد.
وی با بیان اینکه با این کار اقبال به امام فزونی گرفت و توجه مردم بیشتر به علی بن موسی (ع)جلب شد، اظهار داشت: در مقایسه هایی که مردم انجام می دادند، امام را واجد علم بی اندازه دیدند و این در حقیقت تدبیر مأمون را برای کاستن اقبال مردم به امام نابود کرد. اینها نشان دهنده این است که مکتب آل البیت(ع) واجد برترین دانش هاست که انسان با تدبر در کلمات حضرات معصوم می تواند به دانش های گوناگون دست یابد.
شریف زاده در پایان گفت: این ترفند مأمون بعد از شهادت امام رضا(ع) ادامه یافت چون مأمون تصور می کند می تواند همین کار را به ثمر برساند چون امام جواد(ع) در سنین کودکی هستند و توان مقابله با این تدبیر را ندارد اما همین روند در زمان امام جواد(ع) وقتی ادامه پیدا می کند با شکست مواجه می شود و ایشان در برابر مجالس مناظره پیروز میدان است و تدبیر ترویج دانش برای کم ساختن توجه مردم به اهل بیت را نابود می کند و به این صورت دانش واقعی توسط ائمه رواج می یابد.
نظر شما