آن سوی معضلات گرد و خاک/عدم مدیریت صحیح در مواقع بحران

به گزارش خبرنگار مهر، استان ایلام در غربی‌ترین نقطه کشور(با 420 کیلومتر مرز مشترک با کشورعراق) قرار دارد.

این استان به ‌دلیل وجود رودهای روان فصلی و دائمی، پوشش جنگلی متعدد، کوه‌های فراوان و زیبایی به عروس زاگرس مشهور است اما در این چند سال اخیر به‌دلیل حضور گرد وغبار چهره دیگری به‌خود گرفته است.

استان ایلام درست در میانه مرز غربی باکشور عراق قرار دارد و این موضوع باعث می‌شود به محض حضور گرد و غبار در این کشور به سرعت وارد این استان شود و مشکلاتی را برای مردم این منطقه به‌وجود بیاورد.

در پی بارش های پیاپی ریزگردها در 17 استان کشور و علی الخصوص استان های غرب و جنوب غرب کشور و تبدیل شدن این میهمان ناخوانده به میزبانی برای دستگاه تنفسی شهروندان و علی رغم نبود جزمی ملی و فراملی برای برخورد با این پدیده فرسایشی، استان ایلام به عنوان یکی از این استان های درگیر با این پدیده شوم و بحران چند صباحی است که تصمیم گیری های مختلفی را از سوی مدیران استان به خود می بیند.

از تاخیر 2 ساعته و  تعطیلی مدارس نوبت ابتدایی گرفته تا تعطیلی ادارات و اخیرا نیز بی خیالی مدیران در برخورد با آن را شاهدیم.

البته باید اذعان کرد تعطیل نمودن ادارات و ... مد نظر نگارنده نیست بلکه نوع مدیریت این بحران است و اینکه مدیریت بحران استان و دستگاه های عضو این مدیریت در برخورد با آن چگونه برنامه ریزی و مدیریت می کنند .

باید توجه کرد که مدیریت فقط و فقط تعطیل نمودن، تاخیر انداختن و یا بی خیالی محض نیست بلکه آگاهی دادن و اطلاع رسانی درست و به موقع نیز خود نوعی مدیریت است که می تواند آسیب های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت این پدیده شوم را بر سلامتی مردم ، مدیریت نموده و کاهش دهد.

با این حال مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام بعد از به اتمام رسیدن تیرماه در یک خبر جالب اینگونه بیان داشت که  هوای این استان در تیرماه گذشته در مجموع 11 روز در وضعیت بحران، اضطرار و هشدار ناشی از توده های گرد و غبار به استان قرار داشته است.

غلامحسین کاظمی فارغ از اینکه باید شرایط بحرانی و هشدار را در همان موقع بارش گرد و غبار بر سر شهروندان اعلام می کرد، در ادامه خبر خود می افزاید: مابقی هوای استان در تیرماه در وضعیت عادی قرار داشته است.

وی همچنین با اذعان بر اینکه کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست استان ایلام وضعیت آلاینده های هوا را از طریق ایستگاه های سنجش آلودگی به صورت آنلاین کنترل می کنند، دلیل این همه تاخیر در بیان این خبر را ذکر نکرده است

با این اوصاف متاسفانه نوع نگاهی که در برخی مدیران استان وجود دارد اینگونه است که همه چیز را سیاسی می پندارند، فارغ از اینکه سلامت مردم را باید در اولویت قرار داد تا با داشتن نیروی کار سالم بتوان فرامین مقام معظم رهبری که یکی از این فرامین و راهنمایی های پدرگونه  نامگذاری امسال به نام سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی است را سرلوحه امور قرار داد.

مدیران استان و مدیریت بحران باید بدانند که آگاهی دادن به مردم در خصوص راه کارهای پیشگیری از آسیب های جدی این بحران نه تنها سیاسی نیست بلکه اعتماد مردم را به مسئولان در خصوص خدمتگزاری هر چه بیشتر آن ها بیشتر نمایان می کند.

مدیریت بحران استان باید توجه داشته باشد که همانگونه که قبلا اشاره شد مدیریت فقط و فقط تاخیر و تعطیلی نیست بلکه بیان میزان غلظت آلودگی هوا و شدت شرایط بحران را برای مردم تبیین نمودن خود نوعی مدیریت کارآمد خواهد بود و مطمئنا اطلاع رسانی به موقع نه تنها هزینه بردار نیست بلکه بسیاری از هزینه های درمانی شهروندان را نیز کاهش می دهد.

 باید توجه داشت که بیان شدت آلودگی و نحوه برخورد شهروندان با آن از جمله استفاده از ماسک و ... می تواند خیلی از نگاه های منتقدانه بر مدیریت بحران را کاهش دهد چراکه در زمان تاخیر و یا تعطیلی ها هم مشاهده می شود که به دلیل اینکه آن قدر اطلاعیه تعطیلی  دیر به گوش شهروندان و کارمندان می رسد که بعضا به ادارات مراجعه نموده و آنوقت از تعطیلی اداره و .. مطلع می شوند و این خود نوعی دیگر از بی مدیریتی در این حوزه و یا بهتر است بگویم بی برنامگی  را عیان می کند.

البته نیک می دانیم که برخورد با این میهمان ناخوانده خارج از دستان مدیریت بحران استان است اما انتظاری که از مدیریت بحران می رود آن است که به شعور شهروندان احترام گذاشته و در اطلاع رسانی های دقیق و به موقع از طریق رسانه های محلی و استانی زمینه های آمادگی هرچه بیشتر و بهتر شهروندان را در برخورد با آن فراهم آورد تا شاید از این طریق شهروندان بتوانند با آسمان خاکی استان راحت تر کنار آیند.

در ایران سرچشمهٔ اصلی ریزگرد باد شمال است این باد که از خرداد تا شهریور فعال است، در شمال خاورمیانه شکل می‌گیرد و با گذر از کوه های ترکیه و شمال عراق، مانند قیفی به بیابان‌های عراق و سوریه سرازیر می‌شود و تا خلیج فارس و رسیدن به آب‌های آزاد پیش می‌رود.

جریان‌های خشک هوای عربستان و عدم توجه به محیط زیست و بیابان‌زدایی در عراق باعث خشک‌شدن بسیاری از باتلاق‌های عراق و ایجاد نواحی غبارساز شده‌ است.

در گذشته سه کشور ایران، عراق، و عربستان به ‌صورت مشترک هزینه‌های مالچ‌پاشی این زمین‌ها را تأمین می‌کردند و تمام زمین‌ها در فصل خاصی از سال مالچ‌پاشی می‌شدند.

مالچ نوعی فرآورده چسبنده نفتی است که برای تثبیت شن‌های روان در بیابان‌ها استفاده می‌شود.

جنگ عراق و تغییر رویه این دولت‌ها در دهه ۲۰۰۰ میلادی سبب فراموشی این کار و در نتیجه افزایش ریزگرد در خوزستان، غرب ایران، و سرانجام تقریباً در سراسر ایران شد.

-----

حمزه عبداللهی پور