به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله جوادی آملی در تفسیر آیه 104 سوره بقره که ناظر بر ادب گفتگو با پیامبر(ص) است، این کلام الهی را نمونه ای برای هشیاری مسلمانان نسبت به سوء استفاده دشمنان خوانده و تأکید می کند: در این کریمه فرمود: ﴿یا أیّها الذین ٰامنوا لاتقولوا راعنا و قولوا انظرنا﴾، ادب محاوره با رسول خدا(ص) را قرآن آموخت.
یک سلسله آداب مربوط به فرهنگ خود مسلمین است، یک سلسله آداب برای آن است که بیگانه سوء استفاده نکند، اما آن سلسله آدابی که مربوط به فرهنگ خود مسلمین است، میفرماید: وقتی حضور پیغمبر رفتید، این یک فرد عادی نیست، مواظب باشید آهسته حرف بزنید، صدایتان را بلندتر از صدای پیغمبر نکنید، در حضور پیغمبر با صدای بلند حرف نزنید، مشاجره نکنید، نه با یکدیگر بحث و مشاجرهتان دربگیرد که صدای بلند داشته باشید، نه در هنگام سؤال و جواب صدای خود را بلندتر از صدای پیغمبر بکنید.
اینها یک سلسله آدابی است که در سوره مبارکه حجرات بیان فرمود؛ آیه دوم سوره حجرات این است که ﴿یا أیّها الذین ٰامنوا لاترفعوا أصواتکم فوق صوت النبی و لاتجهروا له بالقول کجهر بعضکم لبعض أن تحبط أعمالکم و أنتم لاتشعرون﴾؛ مواظب باشید وجود مبارکش یک انسان عادی نیست صدایتان بلندتر از صدای پیغمبر نباشد، در حضور او هم که نشستهاید صدای بلند نداشته باشید.
الآن هم که کسی وارد حرم مطهر حضرت شد، خواست زیارت نامهای بخواند عرض ادب کند، شایسته است آهسته عرض ادب کند نه با صدای بلند: ﴿لاتجهروا له بالقول کجهر بعضکم لبعضٍ﴾ برای اینکه مبادا اعمالتان با این جسارت و رعایت نکردن ادب محضر آن حضرت حبط بشود و از بین برود.
آنگاه فضیلتی برای کسانی که رعایت ادب محضر حضرت میکردند ذکر فرمود که ﴿إنّ الذین یغضون اصواتهم عند رسول الله أولئک الذین امتحن الله قلوبهم للتقویٰ لهم مغفرةٌ و أجرٌ عظیم﴾ ؛ بعد هم فرمود: ﴿إنّ الذین ینادونک من وراء الحجرات أکثرهم لایعقلون﴾ ؛ آنها از دور صدا میزنند صحیح نیست، صبر کنند شما کارتان تمام بشود از منزل که بیرون رفتید مشکلاتشان را با شما در میان بگذارند. این راجع به آدابی است که مربوط به خود مسلمین است.
تبیین معنای ﴿راعنا﴾ و ﴿انظرنا﴾
این ﴿انظرنا﴾ همان معنای ﴿راعنا﴾ را میفهماند، شما میخواهید بگویید که مراعات حال ما را بکنید، یعنی آهسته تر بگویید که ما بفهمیم، یا با تأنّی سخن بگویید که کلمات شما را ما یادداشت کنیم یا بفهمیم، در تفهیم و تعلیم حال ما را مراعات بفرمایید. منظور شما این است این منظور را به لفظ ﴿راعنا﴾ نگویید، به لفظ ﴿انظرنا﴾ بگویید. ﴿انظرنا﴾؛ یعنی منتظر ما باشید که ما هم به دنبال بیان شما بفهمیم. فهم ما، لنگان لنگان به دنبال بیان شما بیاید شما بیانتان تند باشد ما هم فهممان کند، به هم نمیرسیم. منتظر ما باشید: ﴿انظرنا﴾ یعنی «وانتظرنا» منتظر باش تا ما برسیم یا ﴿انظرنا﴾ یعنی نظر لطف و محبّت نسبت به ما روا بدار که ما بهتر بفهمیم؛ علی ایّ حال شما که میخواهید با پیغمبر این سخن را در میان بگذارید که حضرتش مراعات حال شما را بکند بگویید: ﴿انظرنا﴾، نگویید ﴿راعنا﴾ چرا؟
چون ﴿راعنا﴾ در لغت عبری به اصطلاح اهل کتاب و عبری زبانها یک سبّ و شتم است. آنها «راع» را بر انسان شَرور حمل میکردند، انسان خبیث و پلید را میگفتند «راع»، آن متکلّم مع الغیر هم که کنارش اضافه بشود یعنی تو در بین ما (معاذالله) خبیث و شریری. به کسی که میخواستند اهانت کنند میگفتند: راعنا یعنی تو شریر مایی.
دهن کجی و طعن در دین
این ﴿لیاً بألسنتهم و طعناً فی الدین﴾ بود، خواستند آن بیادبی را دهن پیچی کنند، دهن کجی کنند؛ یک پارچه پیچیده را میگویند «لو» است و ملْویّ، ﴿لیّاً بألسنتهم﴾ ، میخواهند دهن کجی و دهن پیچی کنند به پیغمبر، میگویند: ﴿راعنا﴾ آن تعبیرات را هم دارند ﴿لیّاً بألسنتهم﴾ ، همان ﴿یلوون ألسنتهم﴾ ایست که در بعضی از قسمتهای دیگر قرآن کریم آمده ﴿و طعناً فی الدین﴾ پس یهود از گفتن ﴿راعنا﴾، مثل آن گفتن ﴿سمعنا و عصینا﴾، مثل گفتن ﴿واسمع غیر مسمع﴾ نظری جز لیّ به لسان و طعن در دین نداشت.
نظر شما