به گزارش خبرنگار مهر، پیش از تولد شعر به مفهوم امروزین آن در ترکیه، تلاش‌هایی برای مردمی کردن زبان شعر صورت گرفته بود اما این تلاش‌ها به دلیل زبان مغلق و پیچیده عصر عثمانی و الفبای آن بی‌ثمر ماند. برنارد لوئیس که آثار بسیار معروفی درباره خاورمیانه و به ویژه ترکیه دارد، نوشته است: «درست است که ترکی شامل لغات اتخاذ شده بسیاری از فارسی و عربی است، ولی ساختار آن با هر دو زبان کاملا تفاوت دارد و دامنه اشکال و صداهای آن چنان وسیع است که رسم‌الخط عربی قادر به رساندن مفهوم آن نیست. پیش از دوران جمهوریت، زبان ترکی ثقیل شده و ترکی عثمانی به زبانی سرشار از عبارات طولانی، ترکیبات و حرافی‌های پیچیده مبدل شده بود که در آن آب باریکی از معنا در جنگل بی‌نشانی از کلمات گم می‌شد و به این ترتیب در دوران جمهوریت، خط و زبان عثمانی به عنوان رسانه‌ای برای اشاعه فرهنگ نو یا وسیله‌ای برای توسعه دانش و افکار جدید ناتوان شناخته شد. از این رو تغییر الفبا و تصفیه زبان ترکی از عناصر فارسی و عربی ـ و نه اروپایی ـ در دستور کار بانیان جمهوری ترکیه مدرن قرار گرفت.»
شاید بتوان گفت دو دهه اول قرن بیستم، دو جمهوری، آینده سیاسی ترکیه و نیز شعر آن را ساخت. یکی تاسیس جمهوری ترکیه در سال 1923 توسط مصطفی کمال پاشا و دیگری ایجاد جمهوریت شعری ناظم حکمت در سال 1929 و طرفه این که بانیان هر دو جمهوری متولد سالونیکای یونان بودند. درست در زمانی که ناظم حکمت سرگرم آفرینش آثار خود بود و جهان درگیر بزرگترین جنگ تاریخ بود، سه شاعر جوان اورهان ولی، اکتای رفعت و ملیح جودت آندای که از آن‌ها به عنوان «مثلث آتش» شعر ترک یاد می‌شود، با چاپ کتابی مشترک به نام «غریب» در سال 1941 یکی از مهمترین جریان‌های شعر ترکیه را رقم زدند.
از سال 1955 شاعران جوان ترک جریانی را با عنوان شعر نو دوم در مقایسه با جریان غریب که بعد از آن، شعر نو اول نام گرفت، آغاز کرده و با شعارهایی چون «مفهوم در شعر ضروری نیست» و «مفهوم در شعر تصادفی است» راه خود را پیش بردند. بعد از خارج شدن شعر نو دوم از بستر شعری ترکیه، جریانات کوچک دیگری نیز به وجود آمدند که بیشتر به پرتاب تیر در تاریکی مانند بودند.
کتاب «برای عاشق شدن دیر است، برای مردن زود» مجموعه‌ای از اشعار شاعران جدید ترکیه است. کتاب اشعار 55 شاعر ترک را شامل می‌شود که اسامی آن‌ها به ترتیب عبارت است از:
اورهون مراد آری بورنو، اوزدمیر آصف، صباح‌الدین قدرت آکسال، گلتن آکین، یوسف آلپ ار، ص - آلدانیر، اردال آلووا، ملیح جودت آندای، اجه آیحان، بولنت اجویت، جیدر ارگولن، احمد ارهان، متین ال اوغلو، علی اورال، کمال اؤزر، امید یاشا اوغوزجان، رشدی اونور، اسماعیل اویاراغلو، اوزدمیر اینجه، جاهد ایرگات، آتیلا ایلحان، ثریا برفه، ایلحان برک، چنگیز بکتاش، کمال بورکای، آتااول بهرام اغلو، صلاح بیرسل، سعاد تاشر، احمد تللی، گوون توران، جمال ثریا، ادیب جان سئور، نجاتی جومالی، آصف حالت چلبی، نوزات چلیک، علی چنگیز کان، ایلحان دمیر اصلان، عارف دامار، فاضل حسنو داغلارجا، اوکتای رفعت، سننور سئزر، احمد عارف، محمدکمال قورشون لو اغلو، آ- قادیر، سئزایی کارا کوچ، احمد کوکسال، ملیسا گورپینار، انور گوکچه، محمد گوون، بجان ماتور، صالح مرجان اوغلو، بهجت نجاتی گیل، جلال واردیر، نشئه یاشین و جان یوجل.
برای هرکدام از شاعرانی که اشعارشان در کتاب درج شده، یک معرفی اجمالی پیش از شعرهایشان چاپ شده است.
شعر «تمام شد عشق» از احمد تللی را از این کتاب می‌خوانیم:
همان‌طور که یک عشق تمام می‌شود
این عشق هم تمام شد
مانند یک بیماری طولانی
همانند ترانه‌ای که بی‌وقفه به آن گوش می‌سپارم
همانند فراموشی خیره‌شدن به آسمان
نامه نوشتن به دوستان
آب دادن به گل‌ها
تمام شد.
همان‌طور که یک عشق تمام می‌شود
این عشق هم تمام شد
چونان کودکی افلیجی که از نو راه‌رفتن می‌آموزد
باید به کوچه بزنم
آدرس جدیدی را برای دوستان بفرستم
باید پنجره‌ها را باز
کتاب‌ها را مرتب کنم
شاید نزدیک غروب بارانی بزند
شعرهای نیمه‌کاره را تمام کنم
شاعری بود که می‌گفت عشق تمام شد
و اینک تمام شد عشق
و درست همان‌طور تمام شد.
این کتاب با 216 صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت 8 هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما