الهیات اسلامی معنویت را گوهر اصلی دین می داند/ معنویت به شریعت و اخلاق خلاصه نمی شود

به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله دکتر سیدمصطفی محقق‌داماد استاد دانشگاه شهید بهشتی، صبح امروز 27 بهمن ماه در دومین روز از هفتمین دور نشست گفت وگوی سازمان فرهنگ و ارتباطات و شورای جهانی کلیساها که در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در حال برگزاری است، به ارائه سخنرانی خود با عنوان «چیستی معنی معنویت» پرداخت.

وی با طرح این سوال که آیا معنویت صرفا اعمال شریعت است و یا معنویت اخلاق است؟، گفت: مطالعات در اسلام نشان می دهد که معنویت چیزی فراتر از اعمال شریعت و اخلاق است. معنویت نهالی است که آن را می توان عنصر اصلی دینداری و بعثت انبیاء دانست. در قرآن تعبیراتی دیده شده که افراد عامل به شریعت رسما نکوهش می شوند. مثلا در سوره ماعون که می فرماید: «وای بر نمازگزارانی که از نمازشان غافلند» یعنی نماز باطنی دارد و عنصری دارد که حالت خشک نیست که آن «معنویت» است.

عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران تصریح کرد: اعمال شریعت گوهری دارد که آن گوهر اگر رعایت نشود همان اعمال حجاب می شود و نمی گذارد انسان جلو برود، ما باید دنبال آن گوهر باشیم. در تاریخ اسلام و هم در مسیحیت فجایعی داریم که به اسم دین انجام گرفته است.

وی تصریح کرد: در تاریخ اسلام با فجایعی روبرو هستیم که حتی قبل از اسلام اتفاق نیفتاده بود و افراد به اسم دین دست به این فجایع می زدند مثل فاجعه عاشورا. آنها فکر می کردند با انجام این اعمال به بهشت می روند. در مسیحیت هم جنایاتی بنام دین و پیروی از عیسی در قرون وسطی توسط کلیسا انجام گرفت. تمام اینها به دلیل این بود که معرفت دینی و آن گوهر اصلی دین را درک نکرده بودند.

آیت‌الله محقق‌داماد افزود: در قرآن آن گوهر اصلی «معنویت» است. اولین معنویت ایمان به قید است. ایمان به قید وجه تمایز جهان بینی مادی و الهی است یعنی کسی ممکن است سالها نماز بخواند و اعمال اخلاقی را انجام دهد، اما ایمان به قید نداشته باشد یعنی اخلاق بدون اتصال به قید، اخلاق است، اما معنویت نیست.

این استاد فلسفه و حقوق در پایان سخنانش تأکید کرد: معنویت در الهیات اسلامی نه خلاصه می شود در عمل به شریعت، نه خلاصه می‌شود در اخلاقیات، بلکه چیزی فراتر از این دو می باشد و آن گوهر اصلی ادیان است و اینکه انسان همواره برای جهان ورایی فراتر از عالم حس قائل باشد.