شهر سرابهای پرآب قربانی چاههای غیرمجاز/ دشت نهاوند کمتر از چندسال تا بی آبی فاصله دارند

به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان نهاوند به علت دارا بودن آب و هواي مناسب، زمين هاي حاصلخيز و وجود بهره برداران فعال و سخت کوش به عنوان قطب کشاورزي، دامداري و شيلات استان همدان مطرح است.

در شهرستان نهاوند سه هزار و 929 هکتار اراضي زير کشت زراعت آبي و 16 هزار و 85 هکتار اراضي زير کشت ديم قرار دارند و نهاوند در محصولات باغي مثمر داراي 12هزار و 19 هکتار اراضي است که توليدات سالانه نهاوند در محصولات مختلف کشاورزي، باغات و لبنيات بيش از  550 هزار تن است.

در نهاوند 93هزار و 581 هکتار مرتع وجود دارد و  هر سال بيش از 59 هزار هکتار به کشت محصولات باغي و زراعي اختصاص مي يابد بطوریکه سهم شهرستان نهاوند از توليدات استان همدان حدود 10 درصد توليد است.

نهاوند با توجه به داشتن منابع آبی متعدد ازجمله چهار رودخانه گاماسیاب، رودخانه ملایر، خرچنگ‌رود و قلقل‌رود و تعداد 264 سراب، چشمه و قنات و تعداد 776 حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق از پتانسیل‌ها و توانمندی‌های بی‌شماری در زمینه کشاورزی بهره مند است.

مقدمه ذکرشده کافی است تا کارشناسان کشاورزی و مسئولین مختلف و مردم، نهاوند را قطب کشاورزی، دامداری، باغداری و شیلات استان همدان بدانند که بدون شک یکی از مهمترین ارکان این موقعیت مهم و استراتژیک وجود سراب های متعدد پرآب، چشمه ها و رودها و قناتها است به نحوی که نهاوند بعنوان پر آب ترین منابع آبی غرب کشور شناخته و معرفی شده است.

همین موضوع سبب شده عده ای سود جو در چند سال گذشته اقدام به حفر چاههای غیر مجاز در شهرستان نهاوند کنند و برای مردم، کشاورزان، باغداران و مسئولان مشکلاتی به وجود آورند.

حفر چاه هاي مجاز تهديد جدي عليه سفره هاي زيرزميني و كشاورزي نهاوند خواهد بود

این در حالی است که اگر حفر چاه هاي مجاز به همین منوال ادامه پیدا کند تهديد جدي عليه سفره هاي زيرزميني و كشاورزي نهاوند خواهد بود، تهديدي كه از يك سو بر وضعيت بحراني آب در عرصه كشاورزي دامن مي زند و از سوي ديگر نهاوند را با مشکل بی آبی در سالهای نه چندان دور روبرو می کند و این یعنی نابودی شهر سراب های خروشان ایران.

موضوع مهم و حیاتی است و کشاورزان و باغداران احساس خطر کرده اند، کمبود آبهای سطحی و زیر زمینی زنگهای هشدار را به صدا درآورده اند و سودجویان حفر چاه های غیر مجاز در ظاهر احساس می کنند کسی مانع آنها نیست اما باید کاری کرد که آن هم همتی بلند می خواهد و وحدت و همکاری مردم و اقتدارمسئولین در برخورد قانونی با روندی که نابودی کشاورزی و باغداری نهاوند را هدف قرار داده است ضروری است.

برای بررسی موضوع به اداره امور آب شهرستان نهاوند رفتیم و با رئیس این اداره از اوضاع نابسامان حفر چاه های غیر مجاز شهرستان جویا شدیم وی سخنان خود را اینگونه شروع کرد: در شهرستان نهاوند هزار و 100 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق با حجم تخلیه 280 میلیون متر مکعب آب وجود دارد که از این تعداد 450 حلقه چاه عمیق غیر مجاز شناسایی شده است.

آرش کولیوند با اشاره به اندازه گیری دبی خروجی چاه ها توسط  گروه های گشت  و بازرسی امور آب و نصب کنتور هوشمند آب و برق بر روی چاه ها برای جلوگیری از فروش و تخلف مالکان چاه های عمیق و نیمه عمیق بیان داشت:  تا کنون 100 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق غیر مجاز توسط امور آب نهاوند پر و پلمب شده است و از  350 حلقه دیگر  71 حلقه مشمول قانون تعیین تکلیف شده اند

شهرستان نهاوند دارای 46 هزار هکتار مرتع و زمین و باغات کشاورزی است

کولیوند افزود: شهرستان نهاوند دارای 46 هزار هکتار مرتع و زمین و باغات کشاورزی است و از هزار و 100 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق 800 حلقه آن اختصاص به آبیاری کشاورزی و باغات با خروجی 250  میلیون متر معکب آب دارد که 25 هزار هکتار از اراضی را تحت پوشش قرار داده است.

وی بیان داشت: 20 هزار هکتار دیگر از اراضی نهاوند توسط رودها و نهرها آبیاری می شوند

مدیر امور آب منطقه شهرستان نهاوند گفت: حفر چاههای غیرمجاز و اضافه برداشت از چاههای دارای پروانه از معضلات اصلی منابع آب زیرزمینی نهاوند  به شمار می رود که آسیب های جدی به منابع زیرزمینی وارد می کند و بهره برداری غیرمجاز از منابع آب تبعات اجتماعی و اقتصادی گسترده ای دارد و این مسئله نه تنها مشکل کشاورزی در شهرستان نهاوند  را رفع نمی کند بلکه به زودی معضلات ناشی از کشاورزی و اجتماعی منطقه نهاوند را با مشکلات زیادی روبرو می کند.

آرش کولیوند به خبرنگار مهر گفت: از سال 1375 تا کنون دوازده و هشت دهم متر مربع سطح آب زیر زمینی نهاوند پائین رفته است که علت آن میزان برداشت از سفره های زیر زمینی است که مقدار آن بیشتر از موجودی منابع زیر زمینی است و منجر به کسر مخزن 290 میلیون متر مکعبی آب در دشت نهاوند شده است.

کولیوند با اشاره به اینکه اضافه برداشت و حفر چاه های غیر مجاز تهدید جدی علیه کشاورزی و باغداری نهاوند به شمار می رود، گفت:  از سال 1380 دشت کشاورزی نهاوند برای حفر چاه ممنوعه اعلام شده است و از سال 80 تا کنون نیز اجازه حفر چاه کشاورزی به هیچ فردی داده نشده است.

وی گفت: تنها در حوزه آب شرب و صنعت به چاه هایی که در 24 ساعت دبی خروجی آنها 25 متر مکعب باشد بعد از بررسی مکان و کارشناسی مجوز حفر چاه داده می شود.

مدیر امور آب منطقه شهرستان نهاوند تأکید کرد: فروش آب چاه های عمیق و نیمه عمیق خلاق قانون است وهر چاه فقط مجاز به مشروب نمودن اراضی است که برای آنها پروانه صادر شده است.

کولیوند گفت: در صورت مشاهده هر گونه آب فروشی از سوی مالکین چاه های عمیق و نیمه عمیق برابر قانون توزیع عادلانه اب مصوب مجلس شورای اسلامی با متخلفان برخورد و چاه مذکور هم پلمب خواهد شد.

10 طرح تعادل بخشی آب در نهاوند در دست اجرا است

وی گفت: در این راستا 10 طرح تعادل بخشی در دست اجرا است که مهمترین آن استقرار گروههای گشت و بازرسی برای جلوگیری از حفر چاههای غیر مجاز و نصب کنتور هوشمند  و آب فروشی می باشد..

با توجه به اهمیت موضوع به جهاد کشاورزی شهرستان نهاوند رفتیم و نظر احد ظفری را در مورد وجود چاه های غیر مجاز و تهدید آنها برای کشاورزی نهاوند را پرسیدیم.

وی گفت: چاه های غیر مجاز توسط کارشناسان مورد بازدید قرار گرفته و در صورت رعایت حریم چاهها و منابع آبی مجاور و عدم داشتن اضرار برای مصالح عمومی، پس از طرح موضوع در کمیسیونی مرکب ازسه نفر شامل نماینده شرکت آب منطقه ای، نماینده جهاد کشاورزی و یک نفر قاضی دادگستری، نسبت به صدور پروانه بهره برداری آنها اقدام می شود.

ظفری ادامه داد: تا سال 75 به علت برابر بودن میزان بارش و تغذیه منابع آب با سطح برداشت از آبهای زیر زمینی در نهاوند هیچ افتی وجود نداشته اما از این سال به بعد به علت کاهش بارندگیهای سالانه و همچنین حفر چاههای غیر مجاز ، سالانه بطور متوسط 70 سانتی متر پایین رفته است.

 وی اظهار داشت: اگر وضعیت به همین منوال پیش رود طولی نخواهد کشید که وضعیت دشت نهاوند نیز بصورت دشتهای بحرانی در آمده و باید شاهد نشست زمین و یا پدیده فروچاله باشیم.

رئیس اداره جهاد کشاورزی نهاوند ادامه داد: با توجه به تقاضای روزافزون جهت استفاده از منابع آب زیرزمینی و کم بودن بارش‌ها  در سالهای گذشته و همچنین میزان بالای تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی و تبدیل اکثر دشت‌ نهاوند به دشت‌ ممنوعه، لزوم تجهیز و برقراری اکیپ‌های گشت و بازرسی به منظور صیانت از انفال و حفظ و حراست از منابع آب‌های زیرزمینی در صدر اولویت‌های دستگاه های مربوطه قرار دارد.

ظفری افزود: نگرانی از آن جهت است كه با حفر چاه های غيرمجاز، سطح آب باز هم پايين تر برود و در نتيجه آن زمین های کشاورزی مريض تر شوند و سرانجام سفره آب زيرزميني خالي شود.

محمد رسول زمانیان یکی از کشاورزان روستاهای بخش مرکزی شهرستان نهاوند هم در مورد حفر چاه های غیر مجاز به خبرنگار مهر گفت: حفر چاه هاي غیر مجاز به تهديدي جدي براي سفره هاي زيرزميني و كشاورزي درنهاوند تبديل شده است و در نهایت  غارت اين منابع آبي را به دنبال دارد.

زمانیان افزود: علل پائين آمدن سطح آب حفر غيرمجاز و متعدد چاه ها و برداشت بي رويه از آب هاي زيرزميني است که اين روند نهاوند را تا آستانه بحران پيش برده است.

وی خشك شدن قنات ها را از ديگر تبعات حفرغيرقانوني چاه هاي عميق ذكر مي كند و مي گويد: حفر اينگونه چاه ها موجب خشك شدن قنات دشت ها شده است كه اگر اين روند به همين صورت ادامه يابد در 20 سال آينده ديگر قناتي باقي نخواهد ماند و به آثار باستاني تبديل مي شوند. بنابراين مي توان گفت كه چاه آفت قنات است.

نشست زمين در نتيجه پائين آمدن سطح آب خطر بزرگی است

محمد رسول زمانیان عنوان کرد: نشست زمين در نتيجه پائين آمدن سطح آب خطر بزرگی است چون با فرونشيني زمين، سفره هاي زير زميني قابليت آبگيري ندارند، زيرا منافذ آن گرفته شده و اگر در اين مناطق بارندگي زياد هم صورت گيرد سفره ها ديگر نمي توانند آب را در خود ذخيره كنند.

آنچه مسلم است ديگر فرصتي باقي نمانده،به هر حال تمامي کشورهاي جهان حتي کشورهاي همسايه نظير افغانستان نيز در چند دهه گذشته ذخاير آب هاي زيرزميني خود را براي نسل آينده حفظ کرده اند؛ پس چرا ما نبايد از تجربه ديگر کشورها استفاده کنيم؟