به گزارش خبرگزاری مهر، چهل و سومین جلسه گروه علمی فلسفه اخلاق مجمع عالی حکمت اسلامی با موضوع پاسخی جدید به مسئله شر با استفاده از آموزه های قرآنی با ارائه بحث توسط حجت الاسلام والمسلمین مبینی و با حضور اعضاء گروه در مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد که خلاصه ای از آن ارائه می شود.
این بحث بر اساس این مبنا پیش می رود که ارزش یک مفهوم پایه است و قابل فروکاهش به اموری مانند لذت نیست[1] و آنچه دارای ارزش بنیادین است و همۀ ارزشها به آن برمی گردد تناسب و هماهنگی وجودی میان موجودات است که مطابق جهان بینی توحیدی، محور اساسی این تناسب، تناسب میان خدا و مخلوقات اوست.[2]
انسان به جهت امتیازات معرفتی که دارد می تواند در ایجاد این هماهنگی نقش فعال داشته باشد و از این جهت هماهنگی میان انسان و خدا از ارزش خاصی برخوردار است. خداوند در ابتدا از جانب خود هماهنگی لازم را نشان داد و انسان را در بهشت قرار داد. اما آدم با وجود داشتن علم جامع به خدا به جهت برخی نقائص معرفتی در سازگاری و هماهنگی با خدا ناکام ماند.
زمین فرصتی است که خداوند از سر رحمت نه عقوبت به انسان داد تا نقائص معرفتی اش برطرف گردد و به هماهنگی لازم برسد. ویژگی مهم زمین آن است که به مثابه یک آزمایشگاه عمل می کند و انسانها در طول تاریخ انواع روابط با خدا را می آزمایند و نتایجش را مشاهده می کنند. معرفتی که در زمین نصیب انسان می شود معرفتی تجربی است که خدا نمی تواند جز از راه آزمایش و تجربه خود بشر به او عطا کند.
بنابراین لازمه کسب چنین معرفتی وجود چنین آزمایشگاه زمینی است. معرفت تجربی اثر خاصی بر انسان دارد که می تواند کمک بزرگی برای هماهنگ شدن او با خدا باشد و انسان با عصیان اولیه اش در برابر خدا نشان داد که برای رسیدن به هماهنگی با خدا به چنین معرفتی نیاز دارد.[3]
[1]. ر. ک: مبینی، «تأملاتی معناشناختی در حقیقت ارزش اخلاقی»، نقد و نظر، شماره 64، زمستان 1390، ص 2-26.
[2]. ر. ک: مبینی، «تناسب و سازگاری وجودی به منزلۀ ارزش بنیادین»، نقد و نظر، شماره 69، بهار 1392، ص 2-33.
[3]. ر. ک:
Mobini, (2013), “ Earth’s Epistemic Fruits for Harmony with God: An Islamic Theodicy” in The Blackwell Companion to The Problem of Evil, eds. Justin McBrayer and Daniel Howard-Snyder, pp. 296-308.
