بحران مديريت هنري در استانها سبب بي رونقي تئاتر شده است!

از "صادق عاشور پور" تحقيق در زمينه "بازيهاي محلي غرب ايران" و "پيدايش تاريخ تئاتر درايران" و مقالاتي بطور پراكنده در فصلنامه و مجله هاي هنري ديده بوديم. او علاوه بر تحقيق تاكنون 40 نمايشنامه نوشته كه آخرين نوشته او"كلاغ" نام دارد كه به زندگي "گوآماتاي مغ" يا "وردپاي غاصب" مي پردازد. در حال حاضر هم مشغول تدوين تحقيقي با عنوان "نماد ايثار و شهادت در نمايشهاي ايراني" براي جشنواره عاشورائيان است . خبرنگار تئاتر "مهر" با عاشورپور گفت وگويي انجام داده است كه مي خوانيد: 

 

 
صادق عاشور پور

 خبرگزاري مهر : ابتدا از فعاليتهايتان درحوزه تحقيق وپژوهش تئاتر بگوييد.
صادق عاشور پور :  ازچندين سال پيش كه معلم روستاهاي همدان بودم كارتهيه وتنظيم " بازيهاي محلي غرب ايران " كه شامل نواحي ايلام ، همدان ، زنجان ، تبريز، كردستان ، كرمانشاه وآذربايجان غربي است . ( يعني اززاگرس مرطوب تا ابتداي زاگرس خشك ) را آغازكرده بودم والان تكميل آماده چاپ مي باشد . تا بحال 1800مورد  بازي محلي را جمع  كرده وبراساس حروف الفبا تنظيم كرده ام . بعد ازآن مشغول تدوين تاريخ نمايش ايراني هستم كه بخشي ازآن بطورپراكنده درفصلنامه ها ومجله هاي نمايشي چاپ شده است . اين تاريخ ازپيدايش مذهبي به نام " زروان " درايران آغازوتا بحال ادامه پيدا كرده است . اين تحقيق مراحل پاياني خود را مي گذراند وآماده است تا زيرچاپ برود . گذشته ازهمه اينها كارنوشتن نمايشنامه اي با عنوان " كلاغ " را به پايان برده ام كه همان زندگي " گوآما تاي مغ " يا " ورد ياي غاصب " است كه دوستان به اشتباه با نمايش " مغ كشي " مقايسه كرده اند كه هيچ ربطي به هم ندارد .آخرين اثري كه ازمن توسط انجمن نمايش استان همدان چاپ شده دومتن نمايشي است كه با عنوان " طاووس " كه دريك مجلد  دردسترس است . درحال حاضرهم خود را براي جشنواره عاشوراييان آماده مي كنم كه مطلبي دارم با عنوان " نماد ايثاروشهادت درنمايشهاي ايراني " .

خبرگزاتري "مهر": شما تئاتر را از چه سالي آغاز كرديد ؟ كمي از حال وهواي آن موقع بگوييد.
صادق عاشور پور :  من ازسن 14سالگي تئاتررا آغازكردم والان 52سال دارم .ابتدا ازبازيگري شروع كردم ودرهمين زمان علاقه به نوشتن وخواندن درمن زياد شد وبعد ازآن هم مي نوشتم وهم بازي مي كردم . تا سن 24سالگي اين روال ادامه داشت تا اينكه ديگرمجذوب نوشتن شدم وفقط نمايشنامه نوشتم وكارگرداني كردم كه ثمره اين سالها  40  اثرنمايشي است كه بعضي ازآن چاپ شده .

خبرگزاتري "مهر": سياستها واهداف تئاتر درآن دوره را با تئاتر امروز چگونه مقايسه و ارزيابي مي كنيد؟
صادق عاشور پور :  آن موقع تئاترجنبه تبليغي وتشريفاتي داشت . مثل جشنواره فرهنگ وهنرشيراز ولي درهمان موقع هم كارشناساني كه درمراكز استانها وجود داشتند دائم درحال تغييربودند واين جابجايي ها باعث رونق وفعال شدن تئاتراستانها شده بود . ولي وقتي اين كارشناس تا پايان سال خدمتش دراستاني باقي مي ماند درآنصورت خلاقيت ورونق هم ازبين مي رود . اين معضلي است كه تئاتراستان ها با  آن روبروهستند .

 

*مهمترين معضلي كه تئاتراستانها با آن روبروهستند ، عدم جابجايي و باقي ماندن كارشناسان تئاتراستان تا پايان دوره خدمتشان دراداره تئاتراست اين امرسبب شده تا كارشناسان درحد يك كارمند تنزل كنند و ديگر دنبال مطالعه نروند كه آسيب مستقيم آن بر تهي شدن استانها ازتئاتراست.

اين متمركزشدن وماندن كارشناسان تئاتردراستانها باعث مي شود كه كارشناس ديگردنبال مطالعه وتحقيق وبه روزكردن خود نرود وتبديل به يك كارمند ساده شود . اولين نكته اي كه اگربخواهم ارزيابي كنم به آن اشاره مي كنم همين مساله است .اين تهي شدن كارشناسان باعث شده كه ما امروزديگرتئاتراستاني نداريم واين مساله مهمي است كه بايد به آن توجه شود . مساله ديگررابطه اي بودن فعاليت در تئاتراست . اين امرسبب دلسردي وخانه نشيني هنرمندان دراستانها شده وقتي من به عنوان كسي كه عمرم را دراين راه گذاشته ام خانه نشين شوم ، حق دارم كه گله مند شوم . مولا علي ( ع ) مي فرمايد : " تورا برگردن من حقي است ومرا به گردن توحقي " وقتي دراين چند سال بارها به شهرستانها به عنوان داورسفركرده ام ، اهالي تئاترهمگي ازاين كارشناسان تنبل وبي سواد شكايت كردند وعدم رونق تئاتردرشهرستانشان راهمين افراد كارشناس مي دانند .

خبرگزاتري "مهر": وظيفه كارشناس دراستان چيست؟
صادق عاشور پور :  وظيفه كارشناس هدايت ورهبري اهالي تئاتربه سمت تئاتردرست است. يعني تئاتري كه نياز كشور و مردم و مورد تائيد دولت است. ولي اينها آنقدربي سواد هستند كه خيلي بي تفاوت ازاين مسائل مي گذرند . من خبردارم كه اين آقاي كارشناس سالي يكبارهم به مركز شهرستانها براي رسيدگي سرنمي زند فقط بدنبال آماروجشنواره هاي باري به هرجهت هستند كه به مراكزاستانها گرازش بدهند ودرشغلشان ابقاء شوند . من به عنوان شهرستاني ونماينده آنها ازهمه اين مسئولين گله مندم . درحاليكه وقتي امروزرا با ديروزتئاترمقايسه مي كنم مي بينم امروزدرشهرستانها امكانات خوبي وجود دارد ولي بي استفاده ومعطل باقي مانده اند. من رفتم " سردشت " مرزايران وعراق سالني ديدم كه به خودم افتخاركردم ولي چه فايده كه بي استفاده مانده بود .اين به بحران مديريت هنري دراستانها برمي گردد.

خبرگزاتري "مهر": چرا اين نوسازي و جابجايي در زمينه كارشناسان تئاتر نمي شود؟
صادق عاشور پور : منظورم اين نيست كه كارشناسان كنوني كنارگذاشته شوند بلكه بايد نيروي جوان را با تجربه گذشتگان بياميزند . اين نيازبه فرهنگ سازي دارد . كارشناس تئاتربايد حافظ منافع اهالي تئاتردروزارت ارشاد وحافظ ارشاد درميان اهالي تئاترباشد . ولي اين قضيه برعكس است واوبه خودش فكرمي كند چون كسي ازاوچنين چيزي نمي خواهد نيازبه بازرس دراين زمينه است .

خبرگزاتري "مهر": ترتيب توالي بخش هنري به لحاظ مديريتي درشهرستانها چگونه است؟
صادق عاشور پور :  درهمه شهرستانها يك اداره ارشاد است ويك معاونت هنري. معاونت هنري شعبات مختلفي دارد . ازجمله اين شعبه،بخش امورهنري است.  دراين اداره امورهنري  خبردارم مثلا شخصي با ليسانس جغرافي مسئوليت اين مركزرا برعهده گرفته ويا درجاي ديگرليسانس اقتصاد. خوب شما ازاين افراد چه انتظاراتي مي توانيد داشته باشيد ؟ بعد كارشناسي كه درآنجا هست وقتي مي بيند مساله تئاتريا هنربراي اين شخص علي السويه است اوهم كارنمي كند . چون مي داند كه اين آدم با چيزي نمي داند آنوقت شما يكسري جوان فعال ، پرانرژي ، تحصيلكرده دراين زمينه را مي بينيد كه بيكاربراي خودشان مي گردند .

خبرگزاتري "مهر": شما وضعيت تئاترهمدان را چگونه مي بينيد؟
صادق عاشور پور : همدان ديگرتئاتري ندارد . جوانهاي همداني كه تحصيلكرده وبا سواد بودند به تهران آمدند كه آنجا هم فرصت كاركردن ندارند .

خبرگزاتري "مهر": با اين شرايط ، ديگر چه احتياجي به معاونت هنري درشهرستانها است؟ وقتي هيچگونه فعاليت تئاتري وهنري در شهرستاني مثل همدان انجام نمي شود پس اين دفتر و دستك براي چيست؟
صادق عاشور پور :  دليلش ساده است . وقتي تئاتر ما فقط  "آمارگرا" است، ديگرچه اميدي به نو شدن و پويايي تئاتر مي توان داشت؟ اين اداره ها براي اين است تا به مركز آمار بدهند. در اين كارهم خوب عمل مي كنند. وقتي شما به من زنگ مي زنيد و اين موضوع را پيش مي كشيد، نشان ازدلسوزي و علاقه شما نسبت به فرهنگ وهنر كشورتان  دارد.  برايتان اين مساله مهم است ودنبال راه چاره مي گرديد .ولي اين دوستاني كه اينجا هستند اصلا تئاتر متوجه نيستند . تنها كارشان آمار دادن است . متاسفانه كسي نيست كه به درد دل بچه هاي شهرستان گوش دهد . اگركسي هم به عنوان بازرس به شهرستاني مي آيد، قبل ازاينكه دست بچه هاي تئاتري به اوبرسد ،آقايان دراداره تئاترسر و ته قضيه را هم مي آورند .

خبرگزاتري "مهر": درهمدان سالن تئاتر بالقوه اي وجود دارد؟
صادق عاشور پور : درهمدان يك سالني ساختند درهمين چند سال پيش كه شايد درغرب نمونه باشد. ولي بدليل عدم هماهنگي ونقص مديريت هنري تبديل به انباري شده است يا سالن ابن سينا بدليل جاي بدي كه دارد مردم ازآن استقبال نمي كنند ولي با همه اين حرفها اگرما برنامه ريزي درستي داشته باشيم وتئاتري كه مردم طالب آن هستند را درآنجا نمايش بگذاريم مطمئن باشيد كه دوباره رونق مي گيرد .

خبرگزاتري "مهر": تئاتري كه مردم طالب آن هستند چه نوع تئاتري است؟
صادق عاشور پور :  مردم يكسري مطالبات فرهنگي دارند كه بايد به آنها پاسخ داده شود . يك وقت مي آييم وتئاتري با اصطلاح روشنفكري كارمي كنيم كه بيشترادا درآوردن است وازآنطرف بام مي افتيم . مردم ما مذهبي وفرهنگي هستند واين نوع تئاتربايد ازدل مردم برآمده باشد وحرف آنها را بزند . هنرمندان ما چيزي كه مردم مي خواهند را به نمايش نمي گذارند ومدعي هستند كه كاردلي انجام داده اند ولي نمي دانند كه دل خودشان دل مردم نيست . به هرجهت ديدگاهها متفاوت است وسليقه ها بي شماربايد به همه اين عوامل توجه شود . يكي ازاركان اصلي تئاترتماشاگراست . چرا همدان تئاترندارد؟ چون تئاتري كارمي شود كه به مردم توجه نداشت وخواست دل آنها نبود .

خبرگزاتري "مهر": پس يكي ازدلايل كم رونقي تئاترهمدان وسايربخشها به خود هنرمندان وكاركردشان بازمي گردد؟
صادق عاشور پور : وقتي گفتم كه كسي بايد هنرمندان را هدايت كند به همين دليل بود كارشناس است كه بايد تئاتررا به سمت تئاترمردمي هدايت كند .

خبرگزاتري "مهر": مردم همدان چقدر از نبود تئاتر ناراضي هستند؟
صادق عاشور پور :  تئاترازده منبربالاتراست اين گفته من نيست گفته رهبراين كشوراست . مردم خيلي تئاتردوست دارند . ولي تئاتري كه اينجا اجرا مي شود ازكيفيت نازلي برخورداراست وهمين امرسبب غريبه شدن مردم با تئاترشده اگرما كارشناس با مطالعه و مردم شناس داشته باشيم وبودجه اي كه دراختياردارد را درست استفاده كند همه اينها قابل حل است .

خبرگزاتري "مهر": اگر كسي نمايشنامه خوبي داشته باشد و مراجعه كند به امور هنري آن شهرستان، چقدر امكان اجرا برايش فراهم است؟
صادق عاشور پور : اين آقايان علي الظاهرنه ، نمي گويند ولي طوري با شما برخورد مي كنند كه شما پشيمان مي شويد . مثلا بودجه اي كه دراختيارگروه قرارمي گيرد هزينه كرايه تاكسي هيچكس نمي شود . نه اينكه پول نباشد بلكه اين آقايان بد عمل مي كنند.

* وقتي تئاتر ما فقط  "آمارگرا" است، ديگرچه اميدي به نو شدن و پويايي تئاتر مي توان داشت؟ اين اداره ها براي اين است تا به مركز آمار بدهند. در اين كارهم خوب عمل مي كنند.

 بجزمساله بودجه كه مساله مهمي است ما دراستان همدان بازيگرتئاترنداريم . وقتي هم مراجعه مي كنيم ، مي گويند ما درهمدان 20وچند دوره كلاس آموزشي گذاشتيم . فقط آماروارقام مي دهند . ولي وقتي با كارروبرومي شويم مي بينيم ، بازيگري  دراختيارنيست . چه كسي بايد بودجه بدهد كه اين بازيگرتربيت بشود؟ اينقدربد عمل شده كه ديگررغبتي نيست .

خبرگزاتري "مهر": اولين اقدام مثبت در به حركت درآوردن اين چرخه هنري چيست؟
صادق عاشور پور :  اگربه من اجازه بدهند ، اولين كاري كه مي كنم ، شش ماه كلاس مي گذارم وازنوآدمهايي را تربيت مي كنم كه تئاتراستان را متحول كنند . براي اين حركت هم درابتدا لازم است تا كارشناسان ما بدانند كه آيا كارمند هستند يا عنصرفعال هنري ؟ يعني تكليفشان با خودشان روشن شود . وقتي اين اقدام صورت گرفت درآنصورت مسايل مطرحه هم به خودي خود حل خواهد شد .  تا همين اوايل انقلاب  تئاتر همدان يكي از بهترين تئاترها بود ولي ازآن به بعد تا به حال هيچ اتفاق تازه اي نيافتاده است.

خبرگزاتري "مهر": اگربخواهيم يك جمع بندي كلي بكنيم شما تا اينجا به چه نكاتي اشاره مي كنيد؟
صادق عاشور پور :  در درجه اول بايد افرادي را درراس امورقراربدهند كه به كارشان ايمان داشته باشند . ما وقتي به كارمان ايمان داشته باشيم به همه چيز ايمان داريم . مرحله دوم جابجايي كارشناسان است. نگذارند اين كارشناسان مثلا 12سال درسمت خود باقي بمانند . در رژيم طاغوت با همه پستي و سكولاريستي اش، يك حركت مثبت انجام مي داد و آن جابجايي دائمي افراد كارشناس خود درحوزه تئاتر و هنربود . اين امرسبب نوآوري درآن منطقه مي شد ولي وقتي كسي دائم يكجا مي ماند خلاقيت خود را ازدست مي دهد . مساله بعدي ما اين آمارگرايي بيهوده  است. تئاترنخود ولوبيا نيست كه براساس آمارپيش برود بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه تئاترآني نيست ، آتي است . بهره اش را چندين سال بعد بايد گرفت . ديگراينكه ارتباط اهالي تئاترشهرستان را با تهران بيشتركنند تا اين تعامل فرهنگي سبب رشد دانش واعتلاي آنها بشود ، درضمن شهرستانها بايد با هم تبادل فرهنگي داشته باشند تا ازاين ركود ورخوت دربيايند خوشبختانه ما همه چيزداريم . آنچه كه كم داريم مديرفرهنگي درعرصه تئاتراست. 

خبرگزاتري "مهر": از شركت شما در اين گفت و گو سپاسگذاريم.
صادق عاشور پور : من هم متشكرم .