به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" سازمان يونسكو در جلسه عمومي سال 1999، براي حفاظت از شاهكارهاي شفاهي و معنوي بشر بيانيه اي را با عنوان " شاهكارهاي شفاهي و معنوي يونسكو " صادر كرد كه بر اساس اين بيانيه، كشورها مي توانند به منظور ثبت هر يك از شاهكارهاي مربوط به خود در فهرست يونسكو اقدام كنند . اين طرح به صورت دوسالانه برگزار شده و هم اكنون شش سال از طرح اين بيانيه مي گذرد و سومين دوره اجلاس معرفي ميراث معنوي امسال برگزار شد .
تعزيه به عنوان نمايشي سنتي و آئيني در ايران با دين و فرهنگ ايراني آميخته شده است و از اين رو جايگاه و اهميت بسياري دارد . اين نمايش علاوه بر اينكه از هنرهاي ديني كشور محسوب مي شود، به لحاظ تكنيكهاي نمايشي داراي قابليتهاي مهمي است، به همين دليل اين نمايش در كنار سنت عيد نوروز از سوي ايران براي ثبت در ميراث معنوي سازمان جهاني يونسكو ارسال شد.
برخي از مسئولان و كارشناسان پرونده ثبت جهاني نمايش تعزيه در گفتگو با خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" نظرات خود را در مورد ثبت جهاني اين نمايش و مشكلات موجود در راستاي تنظيم پرونده ثبت جهاني تعزيه، اعلام كرده اند .
تكميل پرونده ثبت جهاني تعزيه معلق است
دكتر محمد ميرشكرايي مدير پژوهشكده مردم شناسي سازمان ميراث فرهنگي كه در جلسات گروه تنظيم كننده پرونده ثبت جهاني نمايش تعزيه حضور داشته است در اين مورد گفت: پس از ارسال پرونده به يونسكو، اين سازمان در مورد ثبت جهاني نمايش تعزيه توضيحاتي را خواستار و مواردي را براي رفع نواقص به ايران ارسال كرد اما پاسخي به نامه رفع نواقص پرونده داده نشد و از اين رو تكميل پرونده ثبت جهاني تعزيه معلق باقي ماند .
وي تعزيه را نمايش ريشه دار فرهنگي و تاريخي معرفي كرد و با تأكيد بر ضرورت ثبت اين نمايش در سازمان يونسكو اظهار داشت: ثبت جهاني هر يك از ميراث فرهنگي در كشورهاي مختلف براي آن كشور وجهه اي بين المللي را به همراه خواهد داشت. تعزيه مهمترين عنصر نمايشي ايران بوده و از حيث صورتهاي نمايشي ريشه دارتر از تعزيه را نمي شناسيم علاوه بر اين نواقص وارد شده بر پرونده ثبت جهاني نمايش تعزيه قابل رفع و ارائه به سازمان يونسكو خواهد بود .
پرونده ثبت جهاني تعزيه شتابزده تهيه شده است
دكتر محمد رضا خاكي استاد دانشگاه و كارگردان تئاتر با اشاره به اينكه پرونده ثبت جهاني نمايش تعزيه به صورت شتابزده تدوين شده، گفت: در ارائه اين پرونده همفكريهاي لازم صورت نگرفته است در صورتي كه تعزيه ويژگيهاي شاخصي را براي ثبت در يك سازمان جهاني دارد و با همفكري در تدوين پرونده ثبت جهاني اين نمايش، نتايج بهتري حاصل مي آمد .
وي عدم وجود پژوهشكده اي براي بررسي نمايش تعزيه را يكي از ضعفهاي موجود در عرصه تئاتر اعلام كرد و گفت: تعزيه شكل سامان يافته، واحد و منحصر به فرد نمايش در جهان اسلام است و همچنين اين صورت نمايشي ظرفيت پژوهشي بسياري دارد از اين رو لازم است در حوزه نمايش تعزيه پژوهشكده اي مستقل داشته باشيم كه زمينه بهره گيري از امكانات لازم و منابع پژوهشي را فراهم كند تا ابزار و متون تئاتر ثبت و آرشيو شده و يا گروه هاي مطالعاتي در اين حوزه تشكيل شوند .
مشكلات شخصي از دلايل بروز نقص در پرونده تعزيه است
داود فتحعلي بيگي مدير اداره تئاتر عدم اصلاح نواقص وارد شده بر پرونده ثبت جهاني تعزيه را ناشي از مشكلات شخصي و روابط درون سازماني دانست و اظهار داشت: هنوز هم مي توان رگه هايي از نمايش سنتي تعزيه را در كشور يافت اما اگر سرمايه گذاري هاي لازم در اين عرصه صورت نگيرد اين نمايش دچار آسيبهاي جدي خواهد شد و به مرور زمان اثري از آن به جاي نخواهد ماند . براي رفع ضعفهاي موجود در اين زمينه لازم است فعاليت كانون نمايشهاي سنتي و آئيني را جدي بگيريم .
نامه رفع نقص پرونده تعزيه به هيئت تنظيم كننده ارجاع نشد
لاله تقيان مسئول سابق تهيه پرونده ثبت جهاني تعزيه دليل عدم اصلاح نواقص پرونده ثبت جهاني تعزيه را در عدم ارجاع نامه رفع نواقص به هيئت تنظيم كننده عنوان كرد و اظهار داشت: نامه اي كه از سوي كميسيون ملي سازمان يونسكو به جهت رفع نقص پرونده ثبت جهاني تعزيه به اداره كل هنرهاي نمايشي ارسال شده بود به دست رئيس وقت مركز رسيد و او نيز اين نامه را به هيئت نتظيم كننده ارجاع نداد و در نتيجه با عدم اصلاح نواقص پرونده در اجلاس ميراث معنوي سازمان يونسكو مطرح نشد.
وي در ادامه افزود: ثبت ميراث معنوي در سازمان يونسكو جرياني بود كه به صورت تصادفي از آن مطلع شديم و تنها چهار ماه براي تنظيم آن فرصت داشتيم از اين رو در زماني كوتاه و بدون هيچ حمايت مالي اين پرونده را به بهترين شكل تنظيم و ارسال كرديم به نحوي كه كارشناسان و دست اندركاران اين پرونده هنوز دستمزد خود را دريافت نكرده اند . در نتيجه اين امر نواقصي جزئي از سوي سازمان يونسكو به اين پرونده وارد شد كه قابليت رفع در زماني كوتاه را داشت اما به دليل عدم ارجاع نامه رفع نواقص از سوي دكتر نشان اين پرونده به اجلاس سال جاري نرسيد .
ثبت جهاني تعزيه به دو سال ديگر موكول شد
محمد حسين ناصربخت از اعضاي هيئت تنظيم پرونده ثبت جهاني تعزيه گفت: جريان ثبت جهاني تعزيه در سازمان يونسكو به دو سال ديگر موكول شد در حالي كه نواقص اين پرونده را مي توانستيم در زمان مقرر رفع كنيم و آن را به سازمان يونسكو بازگردانيم تا جريان ثبت جهاني تعزيه در اجلاس امسال مطرح شود اما به دليل عدم ارجاع نامه رفع نواقص به هيئت تنظيم پرونده اين امر صورت نگرفت .
وي به زمان كمي كه براي تنظيم پرونده مشخص شده بود اشاره كرد و گفت: در مدت چهار ماهي كه براي تنظيم پرونده ثبت جهاني تعزيه مشخص شده بود، از فرصتهاي موجود بهترين بهره را گرفتيم و در اين زمان دو فيلم ساخته شد . ايراداتي كه به اين پرونده وارد شده بود تنها توضيح در مورد برخي موضوعات بود و نياز به تغيير جدي و اساسي در پرونده نداشت .
پرونده ثبت جهاني تعزيه براي اصلاح مفتوح است
منصور پارسايي مدير اداره كل هنرهاي نمايشي با اشاره به اينكه اصلاح پرونده ثبت جهاني تعزيه از الويتهاي كاري در اداره كل هنرهاي نمايشي است گفت: اين پرونده براي اصلاح و ارسال به سازمان يونسكو مفتوح خواهد بود . رفع نواقص پرونده به طور جدي در دستور كار اين اداره است و براي آنكه براي شبهات موجود در پرونده پاسخ قانع كننده اي داشته باشيم، كميته بايد بررسيهاي لازم را به عمل آورد تا ثبت نمايش تعزيه در سازمان يونسكو انجام پذيرد .
وي در ادامه گفت: با توجه به اينكه فرصت دوباره اي براي ارائه پرونده ثبت جهاني تعزيه وجود دارد مي توانيم اين پرونده را با بازنگري صحيح و با استفاده از نظرات پژوهشگران و تجربيات پيشكسوتان اصلاح كرده و براي ثبت به عنوان شاهكار هنري و فرهنگي در ميراث معنوي سازمان يونسكو ارائه دهيم و اين امر را وظيفه خود مي دانيم كه دغدغه هاي موجود را برطرف كنيم .
برخي از اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي نيز در گفتگو با خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" نظرات خود را در مورد ثبت جهاني نمايش تعزيه و حمايتهاي كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي ، عنوان كردند .
ثبت جهاني تعزيه در كميسيون فرهنگي مطرح مي شود
سيد احمد رسولي نژاد با اشاره به اهميت ثبت نمايش تعزيه در فهرست ميراث معنوي سازمان يونسكو اظهار داشت: اين طرح را در كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي مطرح خواهم كرد . كميسيون به هنرهاي نمايشي عنايت خاصي دارد اما نمايش تعزيه در اين كميسيون تنها در حوزه شيوه هاي نمايش و مباحث شكل و محتوا طرح شده و به همين دليل براي آنكه حمايتهاي كميسيون از فعاليتهاي فرهنگي جنبه شعاري پيدا نكند طرح ثبت جهاني يونسكو را در اين كميسيون مطرح مي كنم .
برنامه چهارم توسعه ساماندهي تعزيه را امكان پذير كرده است
حسينعلي قاسم زاده با اشاره به برنامه چهارم توسعه كه مربوط به بخش ساماندهي امر تبليغات مي شود، دولت را ملزم به ارائه آئين نامه اجرايي درجهت ساماندهي به اين نمايش اعلام كرد و گفت: علاوه بر اينكه نمايش تعزيه به عنوان يكي از مظاهر فرهنگ عمومي قابليت طرح در مجلس شوراي اسلامي را دارد، نمي توان اهميت ثبت نمايش تعزيه در عرصه هاي بين المللي را انكار كرد، چرا كه اين نمايش به عنوان يكي از آثار فرهنگي كشور، داراي جايگاهي والا و ارزشمند است .
ثبت جهاني تعزيه به عنوان ميراث مذهبي ايران الزامي است
غلامرضا ميرزايي تصريح كرد طرح ثبت جهاني نمايش تعزيه به عنوان ميراث معنوي و فرهنگ مذهبي ايران مورد حمايت كميسيون فرهنگي قرار خواهد گرفت چرا كه اين اقدام براي حفظ و معرفي ميراث مذهبي ايران ضروري است . اين نمايش در ميان توده هاي مردم جايگاه خود را يافته و نهادينه شده است چرا كه داستانهاي حقيقي را بيان مي كند و به همين دليل بسياري از مخاطبان را تحت تأثيرات عميق قرار مي دهد، اما نياز به تقويت و تثبيت دارد .
عدم ثبت جهاني تعزيه از ارزشهاي آن نمي كاهد
سعيد ابوطالب ارسال پرونده ثبت جهاني تعزيه به سازمان يونسكو را مأموريتي مطلوب عنوان كرد و اظهار داشت: در تدوين اين پرونده كم كاريهايي صورت گرفته است اما در اين صورت هم چيزي را از دست نداده ايم و در شرايط فعلي مي توانيم با تغييرات و اصلاحاتي كه بر پرونده وارد مي شود دوباره اين پرونده را به سازمان يونسكو معرفي كنيم .
به گزارش "مهر"، از آنجا كه اجلاسهاي سازمان يونسكو به صورت دوسالانه برگزار مي شود، جريان ثبت جهاني اين نمايش به دو سال آينده و در دوره چهارم اجلاس ميراث معنوي يونسكو موكول شد و اين امر در حالي است كه رفع نواقص موجود در اين پرونده با بررسي كارشناساني كه به تهيه و تدوين آن اشراف داشتند، در مدت زماني كوتاه ممكن بود اما عدم رفع اين نواقص در پيچ و خمهاي ادارات نشان دهنده اين امر است كه اهميت به فرهنگ ايراني و سنتهاي ديني هنوز هم در اولويت قرار ندارد و همچنان مورد بي توجهي قرار مي گيرند .
نظر شما