خبرگزاری مهر- گروه استانها: شهرستان فردوس در فاصله ۳۴۵ کیلومتری جنوب مشهد و ۱۹۵ کیلومتری شمال غربی بیرجند و در مسیر محور اصلی ارتباطی استان‌های یزد، کرمان، اصفهان، بوشهر، هرمزگان و فارس به مشهد قرار دارد و تا سال ۱۳۰۸، «تون» نامیده می‌شده و امروزه به خاطر انار و زعفران مرغوبش شناخته شده است.
پیشینه تاریـخی
نشانه‌های استقرار در سمت جنوب تپه خنچه شهر فردوس حکایت از سابقه‌ای چهار هزار ساله دارد.
شهر تاریخی تون از جمله شهرهای اوایل دوره اسلامی در سرزمین خراسان بزرگ محسوب می‌شده است که از بافت شهری برخوردار و دارای کهندژ، شارستان و حصار و بارو بوده است.
مساجد جامع و کوشک از جمله قدیمی‌ترین آثار شهر تون است. مسجد کوشک با داشتن طاق‌های گهواره ای عظیم و نیم ستون‌هایی که به زیر دیوارهای مرمت شده سال‌های بعد رفته، با مساجد صدر اسلام مانند تاریخانه دامغان قابل مقایسه است.
این بنای خشتی که در خود کتیبه‌ای از سال ۵۵۴ هـ. ش را جای داده قدیمی‌ترین کتیبه تاریخی باقیمانده در شهر تاریخی تون را داراست.
آنچه مسلم است، تون از همان اوایل اسلام از شهرهای مهم منطقه بوده و جایگاه اقتصادی و اجتماعی خاصی داشته اما این شهر در زلزله سال ۱۳۴۷ خورشیدی به شدت ویران شد و جز تعداد معدودی آثار و ابنیه تاریخی با ارزش و خاطره ای از آن چیزی دیگر باقی نماند.
آبگرم معدنی هلال فردوس
آبگرم معدنی فردوس که با قدمت ۲۰۰ ساله خود درکیلومتر ۲۰ جاده اصلی فردوس به مشهد واقع شده از جمله جاذبه‌ها و قابلیت‌های گردشگری و با اهمیت شهر فردوس بوده که با خواص طبی و درمانی اعجاب‌انگیز، سالانه پذیرای تعداد بی‌شماری از گردشگران داخلی و خارجی است.
پس از زمین لرزه سال ۱۳۴۷، آب این چشمه آبگرم کاملاً خشکید، ولی بعد از دو سال خود به خود شروع به جوشیدن کرده و جاری شد.
هرچند همانند خود شهر فردوس اطلاعات درستی در مورد سابقه این چشمه نیست، اما از نقل قول پیشینیان چنین بر می‌آید که از قرن‌ها پیش به صورت چشمه‌ای بیابانی که از دل صخره می‌جوشد و املاح خود را به صورت شوره تا مسافتی طولانی بر جای می‌گذارد، وجود داشته است.
آن‌چنان که گفته می‌شود از حدود دو قرن پیش خانه‌ای سنگی بر روی این چشمه بنا شده بود که مردم برای درمان بسیاری از امراض به این محل عزیمت کرده و در آن شستشو می‌کرده‌اند.
به مرور زمان اطراف این چشمه اندکی توسعه یافته و ساختمانی برای استفاده از آب گرم به صورت حوض‌مانند پدید آورده بودند که در نهایت به حمام عمومی دارای خزینه و نهی خصوصی آبگرم تغییر یافته است.
چشمه آب معدنی فردوس یکی از معدود چشمه‌های شفابخش ایران و جهان است که بیماران دارای دردهای مفصلی و روماتیسمی و همچنین کسانی که از بعضی از بیماری‌های پوستی نظیر اگزما و عفونت‌های قارچی رنج می‌برند، نتایج خوبی از این چشمه می‌گیرند.
در محل این چشمه امکانات رفاهی و سوئیت های ویژه آب گرم وجود دارد.
روستای بیدسکان
روستای تاریخی و سرسبز بیدسکان در فاصله ۲۹ کیلومتری شرق فردوس و در مجاورت روستاهای گستج، نوده، سرند و شهر اسلامیه قرار دارد.
قرار گرفتن این روستا در منطقه کوهستانی و وجود دره‌ها و کوه های زیبا، آب و هوای ییلاقی، وجود دره‌های سرسبز و پوشیده از درختان بید و باغات میوه، بافت تاریخی و قلعه تاریخی و چند اثر دیگر همچون منازل قدیمی، آب انبارها و سد خاکی روستا از جمله جاذبه‌های تاریخی و گردشگری منطقه است که گردشگران را در فصول گرم سال و ایام نوروز و تابستان به خود فرا می‌خواند.
دره زیبای بیدسکان در قسمت شمالی روستا و به طول ۴ کیلومتر پوشیده از درختان بید سر به فلک کشیده، درختان گردو و بادام، توت، و میوه است و در طول مسیر نیز آب روان قنات‌ها از کنار درختان عبور می‌کند و بر زیبایی دره می‌افزاید و سد خاکی و زیبای روستا در فاصله ۵ کیلومتری نرسیده به روستا قرار دارد.
روستای تاریخی بیدسکان دارای بافت ارزشمند تاریخی و قدیمی است که همچنان بدون تغییر باقی مانده است و قرار گرفتن روستا در منطقه کوهستانی سبب شده که شرایط ساختمانی از موقعیت کوهستان تبعیت کند و مصالح به کار رفته در بناها نیز شامل سنگ، خشت، آجر و ملات گل و کاهگل است.
مدرسه علیا
مدرسه علمیه علیا مدرسه ای مربوط به دوره صفویه است که در شهر تاریخی تون و یا همان فردوس امروزی قرار دارد. این مدرسه که دارای ساختار چهار ایوانی و پلان هشت‌ضلعی بوده در دوره صفویه و به دست فردی به نام میرعلی بیک ساخته شده است.
مدرسه علیا تا پیش از زمین‌لرزه سال ۱۳۴۷ مورد استفاده طلاب و مدرسان علوم دینی بود ولی امروزه به عنوان آثار تاریخی توسط سازمان میراث فرهنگی نگهداری می‌شود.
معماری این مدرسه در نوع خود کم نظیر و نمای ورودی آن بسیار زیبا است. پشت ایوان ورودی هشتی واقع شده که در ضلع شرقی هشتی مدرس (محل تدریس) به شکل هشت ضلعی و پوشش گنبدی و در ضلع غربی آن، مسجد (نمازخانه) با تزئینات زیبای مقرنس واقع شده است.
ورودی حیاط مدرسه در اضلاع شمال شرقی و شمال غربی هشتی است و در مرکز حیاط، گودال باغچه ای هشت ضلعی قرار دارد.
مدرسه علیا دارای چهار ایوان و در سه طرف آن نیز حجره های طلاب ساخته شده که به سبب معماری زیبای بنا در ایام تعطیلات نوروز و ایام تابستان همواره مورد توجه مسافران و گردشگران قرار گرفته است.
مدرسه حبیبیه
مدرسه حبیبیه یکی از قدیمی‌ترین مدارس علمیه خراسان جنوبی با قدمت ۵۰۰ سال مربوط به دوره صفویه است که بارها و بارها در اثر حوادث روزگار و زلزله تخریب و بازسازی شده است و این بنا به خاطر قدمت و زیبایی کم نظیر امروزه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و علاقمندان با سفر به شهرستان زیبای فردوس می‌توانند از این بنای تاریخی و منحصر به فرد بازدید کنند.
این مدرسه قدیمی در شهر قدیمی تون (فردوس امروزی) در کنار مدرسه علمیه علیا واقع شده و از مدارس دو ایوانی دوره صفوی محسوب می‌شود که دارای دو مدرس، هشتی، پیش خوان، میان سرا، مسجد و حجره هایی در اطراف است.
موزه مردم شناسی فردوس
موزه مردم شناسی فردوس شامل دو بخش «آداب و رسوم حمام» و «مشاغل سنتی» شهر قدیم فردوس است که از جمله بخش‌های موزه می‌توان به مشاغل آهنگری، نمد مالی، خراطی، دلاکی و… اشاره کرد که در هر بخش با توضیحاتی به معرفی آن پرداخته شده است. از دیگر بخش‌های موزه می‌توان اتاق نشیمن خانه، مطبخ خانه و نگارخانه را نام برد.
حمام خیروز یکی از بناهای زیبا و تاریخی شهر تون است که در ضلع جنوبی امام زادگان سلطان محمد و سلطان ابراهیم واقع شده است. قدمت این بنای تاریخی به دوره صفویه برمی‌گردد.
این حمام در زلزله سال ۱۳۴۷ به‌طور جدی آسیب می‌بیند و پس از آن غیر قابل استفاده بوده و می‌توان گفت از حیث انتفاع خارج شده است.
معماری این حمام مانند حمام های سردشت و کوشک در سطح منطقه منحصر به فرد بوده و نکته جالب توجه در ساخت آن اینکه حمام طوری طراحی شده که آب قنات وارد سربینه مردانه شده پس از عبور از طول سربینه زنانه از آن خارج می‌شود.
این حمام دارای دو قسمت (زنانه و مردانه) کاملاً نجزا بوده است. تاریخ ساخت بنای اولیه آن به دوره صفویه بر می‌گردد که در سال ۱۳۳۵ بخش‌هایی به آن اضافه شده است.
ظرفیت اسکان ۶۰۰ هزار نفر در فردوس
فرماندار فردوس در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: شهرستان فردوس که در مسیر تردد هفت استان جنوبی کشور به سمت مشهد مقدس و شمال کشور قرار دارد سالانه ۹ تا ۱۰ میلیون نفر از این شهرستان عبور می‌کنند.
محمدرضا رجبی مقدم با بیان اینکه در تعطیلات نوروزی سال گذشته حدود دو میلیون نفر از این شهرستان تردد کردند، بیان کرد: از این تعداد ۵۵۰ هزار نفر در خود شهرستان اسکان داده شدند.
وی همچنین از بازدید ۸۴۰ هزار نفر از جاذبه های گردشگری شهرستان در تعطیلات نوروزی سال گذشته خبر داد و افزود: در همین راستا تلاش شده که میزبان خوبی برای این مسافران باشیم.
فرماندار فردوس با اشاره به پیش بینی ۲۵۵ تخت در چهار مهمانپذیر، یک هتل و مجموعه آب درمانی فردوس برای اسکان مسافران نوروزی در سال جاری، عنوان کرد: همچنین امسال ۵۰ مدرسه با ۳۲۰ کلاس درس آماده اسکان مسافران نوروزی هستند.
رجبی مقدم اضافه کرد: همچنین امسال پنج کمپ گردشگری شامل امام زادگان، مجتمع استان قدس با ظرفیت اسکان ۱۵ تا ۱۸ هزار نفر در شبانه روز، پنج هیئت مذهبی، پارک‌ها با ظرفیت اسکان چهار تا پنج هزار نفر برای اسکان مسافران نوروزی در نظر گرفته شده است.
به گفته وی در مجموع ظرفیت اسکان ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر در شهرستان وجود دارد.
فرماندار فردوس، روستای گردشگری باغستان با قنات تاریخی بلده را یکی از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری شهرستان عنوان کرد و افزود: همچنین مجتمع آب درمانی فردوس، امام زادگان شهر فردوس، روستای سروند و بیدسکان از روستاهای تاریخی شهرستان، باغ شهر اسلامیه به عنوان تنها باغ شهر کشور و شهر تون و مسجد جامع کوشک از جمله جاذبه های گردشگری این شهرستان بوده که آماده استقبال از مسافران نوروزی است.
بازدید ۱۶۱ هزار نفر از آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری فردوس
رئیس اداره میراث فرهنگی فردوس نیز از بازدید ۱۶۱ هزار و ۶۷۲ نفر از آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری فردوس از ابتدای تعطیلات نوروزی امسال تاکنون خبر داد و گفت: از ۲۷ اسفند سال گذشته تاکنون بالغ بر ۱۱۶ هزار و ۱۹۸ مسافر نوروزی در مراکز اقامتی شهرستان فردوس اسکان داده شده‌اند.
مهدی نجفیان بیان کرد: این تعداد در سه مهمان پذیر، دو مجموعه اقامتی کمپین سرخ و آبگرم درمانی هلال، کمپ های موقت اسکان مسافران و پارک‌ها و میادین شهر اسکان یافته‌اند.
وی همچنین از اسکان شش هزار و ۶۶۴ نفر در مدارس این شهرستان از ابتدای تعطیلات نوروزی امسال تاکنون خبر داد و افزود: در این مدت تعداد ۹۰ هزار و ۶۸۸ نفر از مجموعه آبگرم درمانی هلال فردوس بازدید کرده و اسکان داده شده‌اند.
نظر شما