خبرگزاری مهر- گروه استان ها: شهرستان میناب به دلیل برخورداری از اراضی حاصلخیز کشاورزی یکی از قطب های مهم کشاورزی استان هرمزگان در تولید محصولات صیفی خارج از فصل کشور است. وجود چنین شرایطی باعث شد تا کشاورزان این منطقه هر ساله در خارج از فصل صیفی جات مورد نیاز کشور نظیر گوجه فرنگی، خیار سبز، هندوانه، پیاز فلفل، شمام، بادمجان، لوبیا و کلم را با کیفیت مناسب تولید و به بازار ها عرضه کنند.
مزیت مهم وجود اراضی حاصلخیز در منطقه هشتبندی باعث ایجاد اشتغال در ۹ماه سال برای بیکاران جویای کار شهرستان های جنوبی استان کرمان نظیر قلعه گنج، منوجان ، کهنوج، جیرفت و شهرستان های شرقی استان هرمزگان نظیر رودان، بشاگرد و میناب شده است.
هر ساله از نیمه دوم مرداد ماه هزاران نفر از بیکاران جویای کار شهرستان های جنوبی استان کرمان و شهرستان های شرقی هرمزگان وارد منطقه هشتبندی برای اشتغال در مزارع کشاورزی این می شوند و به کشت و کار می پردازند. ظرفیت مهم ایجاد اشتغال در منطقه هشتبندی باعث کاهش بسیاری از معضلات اجتماعی نظیر پددیده قاچاق و مهاجرت بیکاران این مناطق به شهرهای بزرگ شده است.
در سال های اخیر به دلیل امحاء باغات و افزایش سطح زیر کشت سبزی و صیفی جات در منطقه هشتبندی ، چراغ آباد و توکهور میزان برداشت آب از سفره های زیر زمینی این منطقه به صورت گسترده ای افزایش یافته است که این امر با کاهش شدیدسطح سفره های آب زیر زمینی این منطقه به دلیل عدم تغذیه مناسب در طول این سال ها همراه بوده است.
علی رئوفی قائم مقام صنف کشاورزان و منابع طبیعی استان هرمزگان در گفتگوی تفصیلی با مهر در تشریح سطح زیرکشت محصولات کشاورزی هشتبندی گفت: سطح زیر کشت محصولات کشاورزی در منطقه هشتبندی و توابع بالغ ۱۷ هزار هکتار است که در گذشته ۱۰ هزار هکتار باغی و ۷ هزار هکتار زراعی بود که به دلیل نابودی باغات لیموترش سطح زیر کشت سبزی و صیفی جات به ۱۵ هزار هکتار افزایش یافت.
رئوفی در خصوص آخرین وضعیت سفره های آب زیر زمینی در منطقه هشتبندی بیان داشت: در دهه ۱۳۴۰مزارع کشاورزی خطه هشتبندی به وسیله گاو چاه آبیاری می شد تا اینکه در دهه ۱۳۵۰ اولین موتور پمپ ها در منطقه هشتبندی و توکهور نصب شد که متعاقب آن میزان آب استهسالی از چاه های کشاورزی بیشتر شود.
رئوفی اظهار داشت: از دهه ۶۰ به بعد با نصب پمپ های برقی در چاه های آب کشاورزی منطقه هشتبندی، میزان استهسال آب از سفره های آب زیر زمینی نسبت به سال های قبل از آن صد برابر رشد کرد.
وضعیت نگران کننده برداشت از سفره های زیر زمینی و عدم تقویت این سفره ها
قائم مقام صنف کشاورزان استان هرمزگان به تشریح وضعیت میزان برداشت آب از دشت هشت بندی پرداخت و افزود: روزانه از ۱۶۰۰ حلقه چاه آب کشاورزی مجاز و غیر مجاز در منطقه هشتبندی معادل سه هزار اینج آب استهسال می شود و اگر این میزان آب استهسال در یک نقطه جاری شود رودخانه ای عظیم جاری می شود و شاهد برداشت حجم گسترده آب خواهیم بود.
قائم مقام صنف کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان ابراز داشت: در سال ۱۳۴۵ سطح آب سفره های زیر زمینی منطقه هشتبندی ۱۸ متر بود و هم اکنون این سطح منابع آب به ۴۵ متر کاهش یافته است و در برخی مناطق سطح چاه ها به ۸۰ متر رسیده است که وضعیت نگران کننده کاهش آب سفره های زیر زمینی این منطقه را نشان می دهد و عمق چاه ها بسیار پایین رفته است.
وی با بیان اینکه منابع آب زیر زمینی نتیجه بارش سال ها بارندگی و ذخیره در لایه های میانی زمین است، تصریح کرد: این میزان کاهش منابع آب سفره های زیر زمینی در هشتبندی نگران کننده است و راه علاج، اجرای ضربتی طرح های آبخیزداری است تا بتوانیم حداقل ۵۰ درصد به میزانی که از این سفره ها برداشت می شود به آنها افزوده شود .
توقف ۸ ساله اجرای طرح های آبخیزداری در منطقه هشتبندی
قائم مقام صنف کشاورزان استان هرمزگان در خصوص اجرای طح های آبخیزداری و آبخوانداری در دشت هشتبندی گفت: کارهای بسیار کوچک و اندکی در دهه ۸۰ جهت تقویت سفره های آب زیر زمینی با اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در اراضی بالا دست هشتبندی توسط اداره کل منابع طبیعی استان صورت گرفته است که در مقابل برداشت هایی که از سفره های آب زیر زمینی منطقه صورت می گیرد ناچیز و اندک است و اگرچه این طرح های اندک بی تاثیر نیست ولی جواب یک دهم برداشت کنونی را نیز نمی دهد.
قائم مقام صنف کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان تصریح کرد: تا سال ۸۷ معدود طرح های آبخیزداری در قسمت شرقی منطقه هشتبندی احداث شد که چاه هایی که در این مسیر بودند منابع آب آنها تقویت شد و وضعیت آب این مناطق مطلوب است ولی در بسیاری از مناطق کشاورزی در روستاهای مجتمع امام ، هشتبندی دو ، حجت آباد، کهورتاک، شهر هشت بندی، توکهور، انجیرک و چراغ آباد وضعیت آب چاه های کشاورزی مناسب نیست.
به گفته وی، با توجه به وجود مناطق مستعد در بالا دست این مناطق نظیر وجود رودخانه دهندر، رودخانه مشکالدین و رودخانه بادکش مناطق مستعد اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در منطقه هشتبندی هستند که نیازمند توجه مسئولان ارشد استانی در تخصیص اعتبارات مناسب برای اجرای طرح های آبخیزداری است و توقف ۸ ساله اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در منطقه هشتبندی ضربات جبران ناپذیری بر سفره های آب زیر زمینی در منطقه هشتبندی وارد کرده است.
ظرفیت مستعد دشت هشتبندی در ایجاد اشتغال برای بیکاران
رئیس صنف کشاورزان شهرستان میناب افزود: دلسوزی مسئولان برای کاهش بار مالی دولت جهت اجرای طرح های آبخیزداری در استان هرمزگان دلسوزی بی جایی است زیرا اگر از نظر آماری توجه شود بیش از ۳۰ هزار نفر از جمعیت ثابت منطقه هشتبندی به صورت مستقیم در طول سال به فعالیت کشاورزی مشغولند و علاوه بر این جمعیت ثابت، بیش از ۲۰ هزار نفر بیکار جویای کار شهرستان های جنوبی استان کرمان نظیر قلعه گنج، منوجان، کهنوج، جیرفت و بیکاران جویای کار شهرستان های شرقی هرمزگان شامل مردم بخش های جغین و مرکزی شهرستان رودان، بیکاران شهرستان بشاگرد و بیکاران جویای کار بخش سندرک و بخش مرکزی شهرستان میناب به جمعیت ثابت مشغول به کار اضافه می شوند و به مدت ۹ ماه از سال در هشتبندی به کسب و کار کشاورزی می پردازند که در مجموع ۵۰ هزار نفر از طریق شغل کشاورزی در این منطقه امرار معاش می کنند.
رئوفی گفت: به مسئولان برنامه ریز استان هرمزگان هشدار می دهیم که فکر واقعه را قبل از وقوع کنند و برای جلوگیری از خطر بیکاری جمعیت عظیم کشاورز در منطقه هشتبندی و اطراف آن که تبعات سنگینی برای دولت در پی دارد بیندیشند و در برنامه ریزی ضربتی کاستی های سال های گذشته در توسعه طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در این منطقه را جبران کند تا با تقویت آب سفره های زیر زمینی با مهار بارندگی های فصلی این منطقه خطر بیکاری جمعیت ۵۰ هزار نفری این منطقه را مهار کنند.
استاندار هرمزگان قطب کشاورزی استان را دریابد
رئوفی اظهار داشت: از سال ۸۸ تا کنون اجرای طرح های آبخیزداری در منطقه هشتبندی قطب کشاورزی استان هرمزگان متوقف شده است که صدمات شدید و جبران ناپذیری به منابع آب زیر زمینی این منطقه وارد کرده است زیرا به دلیل نبود سازه های آبخیزداری بسیاری از منابع آب ناشی بارندگی های فصلی بجای تزریق سفره های زیر زمینی از منطقه خارج می شود.
توسعه طرح های آبخیزداری مزیتی برای حفظ سد استقلال میناب و جلوگیری از تخریب اراضی
رئیس صنف کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان میناب تصریح کرد: اگر به فلسفه احداث سد مخزنی میناب توجه شود در زمان احداث این سد به مسافت ۶۰ کیلومتر بر روی آبراه هایی که به سد مخزنی منتهی می شوند سدهای رسوب گیر احداث شد تا این رسوب وارد سد میناب نشود و این سد را در کوتاه مدت پر نکند.
قائم مقام صنف کشاورزان استان هرمزگان خاطرنشان کرد: با مطالعات کارشناسی که در دشت وسیع هشتبندی شهرستان میناب با قابلیت نفوذ پذیر عالی که قریب به ۵۰ درصد آب وردی به سد مخزنی میناب از این دشت است می توان برای احیاء سفره های زیر زمینی این منطقه با مهار روان آب های فصلی چاره اندیشی اساسی کرد.
وی اظهار داشت: اگر سدهای ملاتی، بتونی و خاکی در بالا دست دشت هشتبندی احداث شود دارای فواید زیادی نظیر جلوگیری از سرازیر شدن رسوب به سد مخزنی میناب، جلوگیری از تخریب مزارع کشاورزی و منازل کشاورزان در مسیر آبراه ها هستند جلوگیری می شود و همچنین از سرعت آب کاسته می شود .
لزوم تسریع در توسعه طرح های نوین آبیاری و ایجاد کشت های گلخانه ای
رئوفی در خصوص اجرای طرح های نوین آبیاری و ایجاد کشت های گلخانه ای در اراضی منطقه هشتبندی توسط مسئولان جهاد کشاورزی افزود : طرح های مناسبی برای اجرای آبیاری قطره ای با اختصاص ۸۵ درصد یارانه از سوی دولت به باغداران برای آبیاری قطره ای اختصاص یافت که حرکت شایسته و خوبی بود اما اگر ما بخواهیم روند کاهش استفاده از منابع آب را دنبال کنیم و بار مالی آن را بار سنگینی بر دوش دولت ندانیم باید مزارع صیفی کاری به گلخانه تبدیل شود تا میزان آب مورد استفاده کشاورزان برای آبیاری از صد درصد به ۹۵ درصد کاهش پیدا کند و در یک هکتار گلخانه در مقایسه با فضای باز فقط ۵ درصد آب مصرف می شود که توسعه کشت های گلخانه ای تاثیر بسزایی در کاهش برداشت از منابع سفره های آب زمینی و با اشتغال پایدار کشاورزان همراه است.
رئوفی تصریح کرد: به دولت پینشهاد می شود برای توسعه کشت های گلخانه ای همانند اختصاص یارانه به طرح های آبیاری باغات، یارانه ویژه ای به کشاورزان برای ایجاد کشت های گلخانه ای اختصاص دهد زیرا کشاورزان توانایی راه اندازی گلخانه را به دلیل بار سنگین مالی آن و نداشتن وثیقه های بانکی ندارند . اگر این امر مهم محقق شود دولت ضرر نخواهد کرد زیرا وقتی کشاورز آبی در اختیار نداشته باشد، نه محصولی دارد به بازار عرضه کند و نه به دلیل از دست دادن شغلش در روستا اقامت می کند بلکه مجبور است روستا را تخلیه و به حاشیه شهر ها مهاجرت کند .
نظر شما