خبرگزاری مهر- گروه استانها: با شروع شدن فصل بهار و آغاز تعطیلات نوروزی، مردم زیادی خود را برای سفرهای نوروز آماده می‌کنند تا خستگی زمستان سرد را از تن به درکنند. به دلیل آب و هوای معتدل مناطق شمالی کشور، انتخاب اول اکثر ایرانی‌ها برای سفر در ایام نوروز شهرهای شمالی است.
گرگان دومین شهر بزرگ شمال شرقی کشور، شهری است که نیاز مسافران را از نظر طبیعت‌گردی، گردشگری مذهبی، صنایع‌دستی، سوغات و مکان‌های تاریخی تأمین می‌کند. در ادامه گزارش به معرفی جاذبه‌های شاخص گرگان، این بهشت زمینی می‌پردازیم.
بافت تاریخی گرگان
گرگان کنونی تا سال ۱۳۱۶ استرآباد نام داشت. بافت تاریخی و منحصربه‌فرد گرگان منطبق بر محدوده قاجاریه شهر استرآباد است که با مساحتی بالغ‌بر ۱۵۰ هکتار سومین بافت باارزش و دارای سبک معماری پس از یزد و اصفهان است. این بافت به‌عنوان چهل و یکمین اثر تاریخی ایران‌زمین در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
گرگان ۶ محله بزرگ به نام‌های «سر پیر»، «دربنو»، «سرچشمه»، «میخچه گران»، «نعل‌بندان»، «سبزه مشهد» و چندین محله قدیمی به نام «پاسرو»، «میرکریم»، «دوشنبه‌ای»، «شیر کش»، «باغ شاه»، «دباغان» و «شاهزاده قاسم» دارد که همگی با همین نام قدمتشان به دوران قاجاریه می‌رسد.
خانه‌های بافت تاریخی گرگان ازجمله خانه باقری، شیرنگی، امیر لطیفی، تقوی و خراسانی‌ها با زیبایی چشم‌نواز، حیاطهای تودرتو و معماری کم نظیر و منحصربه‌فردشان یادگار ارزشمندی از محلات قدیمی شهر گرگان هستند که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کنند.
پارک جنگلی اَلَنگدره
پارک جنگلی النگدره دیگر جاذبه گردشگری گرگان با مساحت ۱۸۵ هکتار در پنج کیلومتری جنوب غربی شهر گرگان و در مسیر جاده نهارخوران قرارگرفته است. النگدره دارای ۱۳ جاذبه گردشگری بوده و از مناطق نمونه به شمار می‌رود. مسافران و گردشگران داخلی و خارجی زیادی از این پارک جنگلی در طول سال دیدن می‌کنند.
پارک جنگلی النگدره با زیبایی چشم‌نواز و خیره‌کننده‌اش در منطقه‌ای معتدل و نیمه مرطوب قرارگرفته و از هشت چشمه طبیعی برخوردار است. گردشگرانی که به النگدره سفر می‌کنند، می‌توانند از خدمات موجود در پارک برای برپایی چادر بهره‌مند شوند و یا در هتل‌های شهر گرگان که فاصله کمی با این پارک جنگلی دارند، اقامت کنند.
پارک جنگلی ناهار خوران هم درواقع می‌توان گفت محبوب‌ترین منطقه تفریحی گرگانی‌ها به‌حساب می‌آید. ناهار خوران در جنوب شهر گرگان در فاصله هشت کیلومتری از مرکز شهر و در انتهای جاده ناهار خوران قرارگرفته است. در این پارک علاوه بر وجود چند رستوران و قوه خانه که غذاهای با کیفیتی ارائه می کنند، سه هتل هم وجود دارد که با اقامت در آن ها می توان صبح پنجره را به روی زیبایی و سبزی جنگل گشود.
روستای زیارت
روستای زیارت هفت کیلومتر بعد از جاده ناهار خوران به سمت جنوب قرار دارد و به لحاظ سبک معماری خانه‌ها و قدمت تاریخی جزو ۲۰ روستای برتر گردشگری ایران و جزو مهم‌ترین روستاهای هدف گردشگری به شمار می‌رود.
علت نام‌گذاری این روستا به نام «زیارت» وجود امامزاده عبدالله (ع) در این روستا و استقبال مردم منطقه از این امامزاده موجب شده تا از قدیم‌الایام به این روستا «روستای زیارت» گفته شود.
روستای زیارت از گذشته‌های دور ییلاق مردم گرگان به‌حساب می‌آمده و همواره بزرگان و اشرافیان گرگانی اوقات خود را در این روستا سپری می‌کردند. خرابه‌های قدیمی موجود در جنگل زیارت «تخت خسرو»، «تخت دیکا»، «اسپندیار محله» و... نام دارد که همگی نشان از قدمت این روستا را دارد.
امامزاده سید عبدالله ملقب به کاظم واقع در روستای زیارت از سادات موسوی گرگان و از نوادگان قاسم اشجع فرزند ابراهیم عسکری است که با ۱۰ واسطه به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد. اگر مسافری قصد اسکان در نزدیکی این امامزاده را داشته باشد امکاناتی از قبیل پارکینگ، سرویس بهداشتی، مکان برای چادر زدن و اسکان شبانه و ... در اختیارش قرار می‌گیرد.
آبگرم روستای زیارت، تنها چشمه آبگرم در استان گلستان دارای آب صاف و زلال و فاقد طعم و بوی تند و خاص بوده که گرمای ملایم و مطبوعی دارد. آبگرم این روستا آرام‌بخش بوده و برای انواع بیماری‌های پوستی و درد مفاصل مفید است. این آب گرم در نزدیکی امامزاده عبدالله واقع‌شده و دارای دو استخر جداگانه برای آقایان و بانوان است.
آبشار زیارت
آبشار زیارت در ۱۸ کیلومتری شهر گرگان و در پنج کیلومتری جنوب روستای زیارت واقع‌شده است. این آبشار در مسیر یکی از شعبات فرعی رودخانه «خاصه رود» قرار دارد که از ارتفاع حدود ۱۶ متری به داخل حوضچه‌ای می‌ریزد. بهار و تابستان فصل مناسبی برای بازدید و گردش مردم منطقه و سایر نقاط کشور از این آبشار است.
راه دسترسی به این آبشار از داخل روستای زیارت به سمت جنوب بوده و تا ۱۰۰ متری آبشار راه ماشین‌رو نیز ایجادشده است.
کاخ‌موزه گرگان
کاخ‌موزه گرگان، یکی از ۱۲ کاخ پهلوی در کشور است که محل اقامت این خانواده در منطقه بوده، اما پس از مرمت به کاخ‌موزه گرگان تبدیل‌شده است.
کاخ‌موزه گرگان در دوطبقه به سبک اروپایی و در سال ۱۳۱۷ به دستور رضاخان در کنار مجموعه‌ای از ساختمان‌های اداری ساخته شد. البته در آن سال‌ها ساختمان‌های دیگری ازجمله شهرداری، ثبت‌احوال، مدرسه ایرانشهر و اداره پست گرگان هم بنا شد.
کاخ شهر گرگان با قدمتی بیش از ۷۰ سال در سال ۱۳۴۳ به‌عنوان بیست و چهارمین موزه کشور و نخستین موزه شمال کشور مطرح بوده که بعدها به ثبت ملی رسید.
اکنون این کاخ در طبقه همکف به‌عنوان موزه تاریخ شهر و با تندیس ۳۰ شخصیت از مشاهیر استان گلستان و آثار تاریخی کشف‌شده از شهر گرگان ازجمله تورنگ‌تپه، شهر باستانی جرجان، دیوار دفاعی گرگان، عکس‌های قدیمی شهر و شماری از اسناد و مدارک و در طبقه بالا با اشیای مربوط به کاخ شاه پهلوی تجهیز شده است. این کاخ در پارک شهر گرگان واقع‌شده است.
موزه صنایع‌دستی
اما اگر به دنبال موزه صنایع‌دستی در گرگان هستید باید به خانه امیر لطیفی یا موزه صنایع‌دستی گرگان در بافت قدیم گرگان، خیابان امام خمینی جنب مسجد جامع و بازارچه سنتی نعل‌بندان سری بزنید.
این موزه در سال ۱۳۸۹ تأسیس‌شده و در آن آثاری مانند صنایع‌دستی اقوام گوناگون ساکن در استان گلستان و برخی از مشاغل تخصصی این بخش به نمایش درآمده است. این بنا به مساحت ۹۵۶ مترمربع بنایی است دوطبقه که در اواخر دوره قاجار توسط مرحوم مهدی خان ملک به‌عنوان منزل مسکونی ساخته‌شده است.
بازار نعل‌بندان
بازارچه «نعل‌بندان» یکی از بازارهای قدیمی شمال در بافت قدیم گرگان است که در حدفاصل چهارراه میدان تا سه‌راه «میر کریم» و میدان «قیصریه» قرار دارد. بازار نعل‌بندان ازنظر سبک معماری یکی از زیباترین بازارهای حال حاضر شمال کشور محسوب می‌شود.
«حمام قاضی»، «مسجد جامع» متعلق به دوره سلجوقیان، «تکایای قدیمی»، «آب‌انبار و عمارت محمدشاه» از بناهای تاریخی واقع در بازار قدیمی گرگان است؛ اما در باب علت نام‌گذاری این بازارچه به نعل‌بندان باید گفت در زمان قدیم در راسته بزازان امروزی فضای بزرگی برای نعل زدن به اسب‌ها بوده و کاروان‌های مختلفی که از این مسیر می‌گذشتند اسبان خود را در آنجا نعل می‌زدند» نام نعل‌بندان هم ازاین‌جهت گرفته‌شده است.
امامزاده عبدالله (ع) گرگان
امامزاده عبدالله (ع) گرگان که میقات الرضای حرم رضوی است، مانند نگینی در شهر گرگان می‌درخشد و در حال تبدیل‌شدن به نگین گردشگری مذهبی در استان گلستان است.
مزار مبارک این امامزاده واجب‌التعظیم در شمال شهر گرگان قرار دارد و ازآنجایی‌که میقات الرضا است در تمام فصول سال پذیرای زائران حرم قدس رضوی است. این بقعه متبرکه دارای چهار شبستان به نام‌های شبستان حضرت رسول (ص)، شبستان امام علی (ع)، شبستان حضرت فاطمه (س) و شبستان زینب کبری (س) است که شبستان حضرت رسول به‌عنوان شبستان اصلی امامزاده مورداستفاده قرار می‌گیرد.
یکی دیگر از امامزاده‌های گرگان امامزاده نور نام دارد، امامزاده اسحاق معروف به امامزاده نور نسبت آن به حضرت موسی کاظم (ع) منتهی می‌شود. اسحاق بن موسی بن جعفر برادر تنی امام رضا (ع) است. این مکان از ابنیه قرن نهم هجری و دوره سلجوقی محسوب می‌شود.
خوراکی‌های سنتی
سفر به هر شهر و استانی اگر همراه بامزه کردن سوغات آن شهر باشد، صفایی دیگر دارد. «خورش ساک» از خوراک‌های سنتی مردم گرگان است که با اسفناج، نخود، آرد، گوشت گوسفندی و آب‌نارنج تهیه می‌شود. «هلیآش» هم یکی از معروف‌ترین آش‌های سنتی ایران است که در گرگان هم تهیه می‌شود. هلی به معنای گوجه‌سبز است و در تهیه هلی آش از نخود، لوبیا، کدو، برنج، سبزی‌های محلی به همراه گوجه‌سبز و کمی شکر استفاده می‌شود.
«کی آش» نیز که با کدوحلوایی و آب انار و نعناع طبخ می‌شود، طرفداران بسیاری دارد. شیرینی خرمایی، نان زنجبیلی، پادرازی و ... هم شیرینی های مخصوص شهر گرگان هستند که در ادامه به توضیح ان می پردازیم.
شیرینی خرمایی
شیرینی خرمایی نوعی شیرینی است که از ترکیب خرما، آرد گندم، شکر، روغن، زعفران، آب، گلاب و تخم‌مرغ تهیه می‌شود و از سوغاتی‌های شهر گرگان است. این شیرینی هم‌خانواده کلمپه است.
حلوا آماچ
حلوا آماچ یا «حلوا آماج» یکی از حلواها و خوراکی‌های قدیمی مخصوص عید نوروز استرآبادی‌ها بود که هنوز خانواده‌های اصیل و سنتی به پخت آن اقدام می‌کنند. مواد لازم برای حلوا اماچ عبارت است از آرد گندم، روغن حیوانی یا کره محلی، زعفران، هل، گلاب، عسل، پودر پسته و بادام.
این خوراکی عید نوروز گرگانی‌ها امروزه از طریق فروشگاه‌هایی که سوغات گرگان را عرضه می‌نمایند به فروش می‌رسد.
نون زنجفیلی (زنجبیلی)
مواد لازم برای پخت این شیرینی آرد گندم، زنجبیل کوبیده، شکر، روغن حیوانی، شیر و زرده تخم‌مرغ است.
زنجبیل این شیرینی باید به‌قدری باشد که طعم و بوی آن علاوه بر زمان خوردن، به هنگام چیدن بر سر سفره نیز به مشام برسد.
سَر غَلبیلی
مواد لازم برای این شیرینی عبارت است از آرد، مایه‌خمیر، شیر، شکر، هل و پودر قند. این شیرینی یکی از پرطرفدارترین شیرینی‌های سنتی در بین اهالی گرگان زمین است.
نان پادرازی
کم شیرین و ساده‌ترین شیرینی عید استرآبادی‌ها بود. خانم‌ها نزدیک عید آرد گندم را باکمی خمیرترش، شیر، شکر و روغن، خمیر می‌کردند و پس از ورز دادن زیاد و ورآمدن، آن را به شکل و اندازه کلفت درمی‌آوردند و روی آن با نوک چنگال سوراخ‌سوراخ می‌کردند. چون شکل این شیرینی شبیه کف پا بود، به همین دلیل به آن «نان پادرازی» می‌گفتند.
نظر شما