خبرگزاری مهر، گروه استان ها - فاطمه کازرونی: در آستانه ماه مبارک رمضان گروههای مختلفی از سرتاسر کشور برای رصد هلال ماه نو به مناطق دارای شرایط مناسب رصدی اعزام میشوند و برخی در قالب گروههای ستاد استهلال و برخی در قالب گروههای مختلفی از مراکز نجوم و یا به شکل آزاد به رصد هلالهای ماه نوی قمری میپردازند.
نکته جالب اینکه اهمیت رویت هلال ماه نو مختص کشور ما نیست بلکه در دیگر کشورهای جهان نیز این امر به عنوان یک کار علمی دقیق مورد توجه منجمان است و گروههای رصدی در آغاز هر ماه جدید قمری به امر رویت هلال ماه میپردازند اما در این میان رصد هلال ماه رمضان از اهمیت بیشتری برخوردار است.
بنا به گفته کارشناسان علم نجوم ماه شعبان در سال جاری ۲۹ روزه است و ماه مبارک رمضان نیز به احتمال قوی ۳۰ روزه خواهد بود.
بر این اساس در ارتباط با شرایط و ویژگیهای هلال ماه رمضان، رصد ماه نو و دلایل سختی یا آسانی رصد ماه با چشم غیرمسلح در آغاز ماه نو با عمران مرادی پژوهشگر و مدرس مرکز نجوم ادیب به گفتوگو نشستهایم.
آقای مرادی، امسال شرایط رصد هلال ماه رمضان ۱۴۳۸ چگونه است و آیا ماه نو در شامگاه جمعه قابل مشاهده با چشم مسلح و غیرمسلح خواهد بود؟
امسال با توجه به ویژگیهای ماه نو احتمال رویت هلال ماه در روز جمعه ۲۹ شعبان با چشم غیرمسلح بسیار کم است اما به احتمال قوی تنها چشم مسلح قابل مشاهده خواهد بود.البته بسیاری از رصدگران برای مشاهده ماه با چشم غیرمسلح به ویژه در مناطقی که کمتر دادای موانع جوی رصدی است نیز تلاش خواهند کرد.
برای رصد ماه رمضان، علاوه بر گروه های آزاد گروههای مختلفی نیز از سوی ستاد استهلال دفتر رهبر معظم انقلاب به نقاط مختلف کشور اعزام میشوند، با توجه به اینکه رهبر معظم انقلاب مشاهده ما با ابزار مسلح را قبول دارند به احتمال قوی، شنبه روز نخست ماه رمضان خواهد بود.
به طور کلی چه ویژگیهایی درباره هلال ماه نو باعث رویت یا عدم رویت ماه با چشم غیرمسلح و مسلح میشود؟
برای رویت هلال ماه ویژگیهای خاصی مورد نیاز است که در صورت موجود نبودن هر یک یا کمرنگ بودن این ویژگیها امکان رویت هلال سخت میشود.
در زمان تشکیل ماه نو قمری، هلال ماه در راستای دید ناظران زمینی و بسیار نزدیک به خورشید قرار می گیرد که به آن مقارنه ماه و خورشید گویند. بدین ترتیب در طول روز ممکن است ماه در آسمان باشد اما به دلیل اینکه در راستای خورشید قرار دارد مشاهده نمیشود. در واقع زمانی ما قادر به مشاهده ماه خواهیم بود که هم به اندازه کافی ازخورشید فاصله داشته باشد و هم نور خورشید در محیط موجود نباشد به این معنا که هلال ماه پیش از طلوع یا هنگام غروب خورشید باید مشاهده شود.
به طورکلی فاصله ماه تا خورشید، جدایی زاویهای ماه و خورشید،، ضخامت هلال ماه، ارتفاع ماه از افق و مدت مکث ماه پس از خورشید در آسمان در رصد هلال ماه نو تاثیرگذار است.
از دیدگاه علمی به چه دلیل هلال ماه در ۲۹ ماه شعبان با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست؟
در واقع مقارنه اولیه ماه و خورشید در ۱۴ دقیقه نیمه شب ۲۸ پنج شنبه ۲۸ شعبان رخ خواهد داد که در این زمان ماه قابل مشاهده نیست چراکه باید صبر کنیم تا ماه و خورشید به اندازه کافی از یکدیگر فاصله بگیرند.
بدین ترتیب باید تا بعدازظهر جمعه موقع غروب خورشید زمان بگذرد، در این هنگام مقدار ارتفاع ماه از افق از ۶ درجه در شمال شرق ایران تا ۷ درجه در جنوب غرب متغیر است و جدایی ماه از شمال شرق تا جنوب غرب تفاوتی ندارد و حدود ۱۲ درجه است.در این زمان همچنین ضخامت ماه بسیار کم است و در نتیجه دیدن ماه با چشم غیرمسلح سخت است.
از سویی مدت حضور ماه از زمان غروب خورشید که نورهای اضافی حذف می شود حدود ۳۷ تا ۳۸ دقیقه است، با توجه به هلال باریک ماه در دقایق اولیه این بازه زمانی، ماه قابل مشاهده نیست ضمن اینکه در این زمان نور خورشید کم میشود اما باز هم نورهایی در آسمان باقی است. در نهایت مدت زمان کوتاه مفید برای رویت ماه به اندازه ۱۰ دقیقه خواهد بود آن هم در شرایطی که ارتفاع آن کم و پدیده های جوی مانند غبار، ابر و غیره نیز در آسمان وجود دارد.
بدین ترتیب برای بعدازظهر جمعه به احتمال زیاد ماه با چشم غیرمسلح دیده نمیشود، البته رویت گرانی به مشاهده ماه در مناطق خوب با ارتفاع بلند اقدام میکنند اما احتما رویت ماه تنها با ابزار نجومی زیاد است.
بدین ترتیب شنبه اول ماه رمضان خواهد بود؟
در این زمینه تا حدودی ممکن است اختلاف نظر فقهی از نظر مشاهده ماه با چشم مسلح یا غیرمسلح وجود داشته باشد چراکه جمعه شب احتمال مشاهده ماه با چشم غیرمسلح بسیار کم و با چشم مسلح بسیار زیاد است. با توجه به اینکه به فتوای رهبری استفاده از ابزار نجومی را در رویت هلال ماه جایز شمرده می شود شود و اینکه در این زمینه نظر حاکم شرع ملاک است به احتمال قوی شنبه اول ما رمضان است.
این مطلب شنیده شده که ماه رمضان امسال ۳۰ روزه خواهد بود، یا این مطلب درست است؟
برای روز ۲۹ ماه رمضان به احتنال زیاد هلال ماه شوال دیده نمیشود و البته رصدگران هلال به ماموریت می روند تا با احتمال یک ده هزارم هم که شده ماه را مشاهده کنند؛ بدین ترتیب احتمال ۲۹ روزه شدن ماه رمضان بسیار کم است و به احتمال زیاد ماه رمضان ۳۰ روزه خواهد شد.
نظر شما