خبرگزاری مهر، گروه استانها- فرزانه یحیی آبادی: گردشگری یک رابطه مستقیم میان گردشگران با جاذبه های موجود در هر شهر است که می تواند به عنوان مقصد اصلی و انتخاب دوباره آنان مد نظر قرار گیرد که به گفته سرپرست ادارات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرهای آبادان و خرمشهر، این دو شهر به لحاظ تنوع محورهای گردشگری موجود در آنها به مثابه یک ایران کوچک هستند.
سجاد پاک گهر گفت: اگرچه در تمام ایران محورهای گردشگری وجود دارد اما تنها در شهرهای آبادان و خرمشهر است که محورهای مختلف و متنوع گردشگری به طور مجموع قابل دسترسی و بازدید است.
امکان دستیابی به گردشگری پایدار در آبادان و خرمشهر
وی افزود: در صورت آماده سازی کامل زیرساختها، ساماندهی، برنامه ریزی و ارائه محورها و مکانهای گردشگری به گردشگران، می توان به یک گردشگری پایدار در این شهرها رسید.
بسیاری که با موضوع میراث فرهنگی و ویژگی های یک اثر برای ثبت ملی آشنایی ندارند به نظرشان می رسد هر بنایی در سطح شهر که زمانی از ساخت آن گذشته و یا مخروبه باشد بایستی به عنوان بنای ارزشمند معرفی شود سرپرست ادارات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرهای آبادان و خرمشهر با بیان اینکه برای ثبت یک اثر در فهرست ملی بایستی یک سری ویژگی ها وجود داشته باشد، اظهار کرد: متاسفانه بسیاری از افراد که با موضوع میراث فرهنگی و ویژگی های یک اثر برای ثبت ملی آشنایی ندارند به نظرشان می رسد هر بنایی در سطح شهر که زمانی از ساخت آن گذشته و یا مخروبه باشد بایستی به عنوان بنای ارزشمند آن را معرفی کنیم و این در حالیست که واقعیت امر چنین نیست.
پاک گهر با اشاره به اینکه سه نوع ثبت ملی، جهانی و دفاع مقدس داریم، تصریح کرد: شاخصه های ثبت یک اثر در محور دفاع مقدس از سوی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس تعیین و تعریف شده اما در بحث ثبت ملی که در میراث فرهنگی برای ثبت، حفظ و نگهداری بناها از آنها استفاده می شود، آیتمهای مختلفی وجود دارد، نخست آنکه آن اثر نشان دهنده مقطعی از تاریخ ملی، بین المللی و یا دارای بار غنی فرهنگی و تاریخی باشد که تعلق و ارتباط داشتن این بنا با شخصیت های برجسته تاریخ کشور و یا اینکه نشانگر گوشه ای از زندگی آن شخصیت و یا فعالیت و اثر آن باشد، مد نظر است.
وی گفت: اینکه یک اثر نشان دهنده یک مبداء و یا رویداد تاریخی، نقطه عطف در تاریخ انسان و یا دست ساخته آن است، به عنوان دیگر شاخص های لازم برای ثبت یک اثر در فهرست آثار ملی است.
به گفته پاک گهر، یک اثر در ثبت ملی یا بین المللی حاوی اطلاعات جامعی از تاریخ و معارف انسانی، فرهنگ و تمدن بشری، تاریخ علوم و فنون و هنرها و یا نقش تعیین کننده در این زمینه ها است که سیر تحول و تکامل شهرسازی و تمدن شهرنشینی را نشان می دهد، به عبارتی یک اثر ملی یا بین المللی بخشی از هویت، اصالت و تاریخ یک شهر و یا منطقه است که تکنیک ها و روشهایی را که پیشینیان در حوزه معماری، تزئینات و سایر موارد مربوط به معماری استفاده کرده اند یا نزد عامه مردم مورد احترام و یا بنایی معروف است را یادآور می شود.
سرپرست ادارات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرهای آبادان و خرمشهر از رضایت مالک به عنوان مهمترین آیتم برای ثبت یک بنا در فهرست آثار ملی نام برد که بدون آن اجازه ثبت تحت هیچ شرایطی داده نمی شود.
طبقه بندی ارزشی ابنیه به لحاظ کیفیت
پاک گهر در خصوص نحوه طبقه بندی ارزشی ابنیه گفت: نخست آنکه یک بنا در حوزه معماری ارزشمند و از شاخص های مربوطه برخوردار باشد، دوم اینکه موضوع تاریخی که شامل بخشهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و غیره است تائید کننده نقش مهم و اثرگذار این ابنیه در شهر باشد (همچون بناهای مذهبی و دینی) و در نهایت قدمت آن بنا مورد توجه است.
وی افزود: در آبادان ۹۲ بنا که تعداد زیادی از آنها در بافت شرکتی قرار دارند، به ثبت ملی رسیده اند و این رقم در خرمشهر به چهار بنا می رسد.
سرپرست ادارات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرهای آبادان و خرمشهر اظهار کرد: در بخش ثبت آثار در محور دفاع مقدس، تاکنون سه اثر در آبادان و پنج اثر در خرمشهر(شامل یادمانها و محوطه ها) به ثبت رسیده است.
طبقه بندی کاربردی بناها
پاک گهر با اشاره به طبقه بندی کاربردی بناها در حوزه های مختلف در شهرهای آبادان و خرمشهر تصریح کرد: بررسی های انجام شده در این باره نشان دهنده آنست که ۹۰ درصد از کاربری بناهای ثبتی در حوزه شهرسازی است و این برای شهرهای آبادان و خرمشهر که در محدوده منطقه آزاد اروند قرار دارند یک امتیاز بزرگ محسوب می شود.
وی از مذهبی، فرهنگی، آموزشی، مسکونی، صنعتی، درمانی، تاسیسات و تجهیزات شهری، اداری، تجاری و ارتباطی به عنوان ۱۰ کاربرد اصلی در طبقه بندی بناهای ثبت شده شهرهای آبادان و خرمشهر در فهرست آثار ملی نام برد و گفت: کاربری مذهبی، شامل مسجد و کلیسا است که شامل مساجد رنگونی ها، بلوچ ها، ولیعصر و کلیسای ارامنه در آبادان و مسجد جامع در خرمشهر است، در این میان مسجد رنگونی های آبادان مربوط به اواخر دوره قاجاریه است(۱۳۰۰ ه.ش)، ساختمان اولیه مسجد جامع خرمشهر نیز مربوط به دوره قاجاریه بوده که بعدها در دوره پهلوی یکسری تغییرات کالبدی در آن انجام و آنچه را که امروز شاهدیم، تغییراتی است که در قالب مرمت و بازسازی پس از خاتمه جنگ تحمیلی بر روی آن انجام شده و فرم فعلی آن مربوط به دوره معاصر است، مسجد بلوچ های آبادان نیز طبق روایتها در ابتدا فرم چادری داشته (۱۲۹۳ه.ش) سپس با اندک فاصله ای به بنای گلی و در نهایت در دوره پهلوی دوم (۱۳۵۸ ه.ش) به شکل آجری فعلی درآمد.
سرپرست ادارات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرهای آبادان و خرمشهر بیان کرد: در بخش کاربری فرهنگی که شامل موزه ها و سینما است، موزه باستان شناسی آبادان مربوط به پهلوی دوم(نقش کلیدی در تاریخ شهر)، موزه فرهنگی دفاع مقدس خرمشهر(اوائل پهلوی اول) و سینماهای نفت و شیرین آبادان (هر دو در دوره پهلوی اول) و موزه بنزین خانه نفت آبادان را داریم که به ثبت ملی رسیده اند.
پاک گهر با اشاره به کاربری آموزشی برخی بناهای ثبتی با تنوع دبستان، دبیرستان و دانشگاه افزود: دبستانهای فروغی و مهرگان ( هر دو اوائل پهلوی اول)، نسل انقلاب، آزادی یا رهنما (اواخر دوره قاجاریه یعنی در سال۱۳۰۰ ه.ش)، دبیرستان رازی و دانشکده نفت(اوائل پهلوی اول) را در شهر آبادان داریم.
وی اظهار کرد: آثار ثبت شده ملی با کاربری مسکونی همگی در مناطق شرکت نفت آبادان قرار دارد که شامل خانه شماره سه انکس(خانه تشریفاتی)، منازل بوارده (در تیپ های مختلفی به ثبت رسیده)، منازل بریم، منازل انکس در محدوده جنوب پالایشگاه (که به شکل بافتی و منطقه ای ثبت شده اند و شامل باشگاه انکس به سمت موزه دفاع مقدس) است، هنوز جای ثبت منازل بیشتری در تیپ های مختلف داریم که برای این کار نیاز به کمک دوستداران میراث فرهنگی است.
سرپرست ادارات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرهای آبادان و خرمشهر تصریح کرد: نخستین بنزین خانه ایران در آبادان با کاربری صنعتی تنها بنای ثبتی ملی این شهر است که براساس کتبیه موجود در سر درب آن مربوط به سال ۱۹۲۷ ه.ش یعنی اواخر دوره قاجاریه است.
پاک گهر عنوان کرد: در زمینه ثبت بنا در فهرست ملی با کاربری درمانی، دو بیمارستان شامل ۱۷ شهریور(پهلوی دوم) و امام خمینی یا همان او.پی.دی (پهلوی اول) در آبادان را به ثبت رسانده ایم.
وی در خصوص بناهای ثبتی با کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری افزود: در این بخش منابع آب بریم و بوارده، ساختمان آتش نشانی پالایشگاه و قبرستان ارامنه (واقع در منطقه شطیط) در آبادان را داریم.
سرپرست ادارات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرهای آبادان و خرمشهر اظهار کرد: در کاربری اداری نیز دو بنا شامل ساختمان راهنمایی و رانندگی در منطقه سیکلین آبادان (اوائل قاجاریه) و ساختمان هلال احمر یا کنسولگری سابق در خرمشهر(دوره قاجاریه) در لیست آثار ملی ثبت شده اند.
پاک گهر تصریح کرد: در بخش کاربری تجاری بناهای ثبت شده در فهرست آثار ملی، ساختمان بانک ملی آبادان و در زمینه کاربری ارتباطی نیز پل بهمنشیر واقع در ایستگاه ۷ آبادان که نقش مهمی در اقتصاد و سیاست شهری داشته، را داریم.
شناسایی و ثبت محوطه باستانی کاوش نشده معروف به عبادان قدیم
وی گفت: علاوه بر بناهای یاد شده یک محوطه باستانی ثبتی که اخیر شناسایی شده نیز داریم که در حوالی روستای شلحه آبادان و به عنوان محوطه عبادان قدیم معروف است، محوطه مذکور هنوز کاوش نشده و بایستی برای آن برنامه ریزی شود.
سرپرست ادارات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرهای آبادان و خرمشهر ادامه داد: علاوه بر موارد یاد شده درصدد هستیم بناهایی را که در سطح شهر براساس آیتم ها و ارزشهای اشاره شده می تواند در لیست بناهای ارزشمند قرار گیرد را نیز شناسایی کرده تا اگر فرصت ثبت به وجود آمد آن ها را نیز در مراحل ثبت قرار دهیم لذا برای آن نقشه آثار ثبتی و ارزشمند را تهیه و بناهایی را که به طور اخیر شناسایی شده اند در آن مشخص کرده ایم.
ثبت ۸ اثر در حوزه دفاع مقدس
پاک گهر در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به ثبت هشت اثر در حوزه دفاع مقدس اظهار کرد: از این تعداد سه اثر در شهرستان آبادان شامل بیمارستان صحرایی امام علی(ع)، محوطه یادمانی ذوالفقاریه (واقع در کنار یادمان شهید تندگویان در جاده قفاس) و محوطه یادمانی والفجر هشت در اروندکنار است و پنج اثر نیز در خرمشهر شامل بیمارستان صحرایی امام حسین(ع)، محوطه یادمانی کربلای چهار (القمه) در کوی آلبونایه، محوطه یادمانی نهر خین و مسجد کنار آن، محوطه عملیاتی زید (عملیات رمضان) واقع در جاده خرمشهر- اهواز و محوطه یادمانی عملیات ثامن الائمه است.
به گفته وی این اداره برای حفظ، نگهداری و مرمت بناهای ثبتی نیاز به کمک سایر ارگانها دارد که در غیر این صورت این بناها به مرور از بین می روند.
نظر شما