نگاهی به بازار سکه و ارز/تبدیل نرخ ارز به ریال،عامل افزایش نرخ‌ها

به گزارش خبرنگار مهر، محمدصادق حمیدیان، عضوی هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و ایران با تشریح وضعیت کنونی بازار سکه و ارز اعلام کرد: قیمت طلا و ارز هر دو متغیرهایی هستند که نقش مهمی در اقتصاد کشور دارند و ایجاد نوسان در هر یک از آنها بر سایر متغیرهای کلان اقتصادی تاثیرگذار بوده و برنامه ریزی های اقتصادی را تحت تاثیر قرار می دهند. از آن جاییکه سهم عظیمی از درآمدهای کشور حاصل از فروش نفت است، از این رو قیمت آن از عوامل اثرگذار بر قیمت طلا و ارز خواهد بود. البته طبیعی است که قیمت طلا متاثر از قیمت جهانی است؛ اما در کشور به دلیل تغییرات ارزش دلار، نرخ بهره بانکی، وقایع جغرافی – سیاسی، نوسانات قیمت طلا بسیار بیشتر از نوسانات قیمت جهانی آن است.

همچنین وجود انتظارات تورمی و شوک های حاصل از سایر متغیرها موجب شکل‌گیری نوعی هیجان در این بازار و افزایش قیمت آن می شود. اما برای اینکه یک سرمایه گذار بتواند سود بیشتری از سرمایه خود کسب کند در سبد دارایی خود از ترکیبات مختلفی از دارایی استفاده می کند و چنانچه احساس کند درصد تغییرات در هر یک از دارایی آنقدر زیاد است که حاضر به پذیرش ریسک آن نباشد از سبد دارایی خارج کرده و متغیر دیگری را جایگزین می نماید.

از دیدگاه سرمایه گذاران طلا و ارز هر دو رقیب یکدیگر هستند؛ چرا که نرخ ارز معمولا بر پایه دلار سنجیده می شود. به نظر می رسد تاثیر مستقیم نرخ ارز بر قیمت داخلی طلا اثری غالب باشد یعنی هر چه قیمت دلار افزایش پیدا کند سرمایه گذار به سمت بازار طلا سوق پیدا می کند و با افزایش تقاضا قیمت طلا نیز افزایش می یابد. این موضوع در خصوص کشورهایی که مصرف کننده عمده طلا هستند از طریق کاهش تقاضا باعث کاهش قیمت آن می شوند.

در کشورهایی که بازار مالی مدیریت شده و ثابت ندارند هر گونه تغییر در قیمتهای جهانی بازار داخلی آن کشور را به سمت مخالف سوق می دهد. با تصویب کاهش نرخ سود سپرده های بانکی توسط بانک مرکزی، امید بر آن بود تا سپرده های موجود در بانکها به سمت صنعت و تولید روانه گردند اما وقتی سودآوری موازی در بازار ارز و سکه زیاد شد مردم رفته رفته از بازار سرمایه به این بازارها کشیده شدند و عرضه و تقاضای بازار بر هم ریخت که منجر به بلوکه شدن منابع و سرمایه ها به شکل دلار و طلا در خانه ها شد.

این باعث شد تا در کشور روند حرکتی قیمت طلا متاثر از قیمت ارز شود. نوسانات نرخ ارز اخیرا باعث شده که علارغم کاهش قیمت جهانی طلا، حباب قیمتی در کشور از قیمت سکه ایجاد شود بدین ترتیب که نوسانات بازار ارز جذابیت سرمایه گذار را کاهش می دهد و به دلیل ریسک از دست دادن سرمایه به سمت بازار طلا کشیده می شوند با افزایش تقاضا برای طلا یک شکاف قیمتی بین قیمت جهانی و قیمت کاذب داخلی ایجاد می شود که اجازه کاهش قیمت طلا را متناسب با قیمت جهانی نمی داد.

از طرفی هم سیاست های هیجانی دولت آمریکا و مبهم بودن آینده برجام باعث شده بازیگران با قیمت های بعضا بالاتر از نرخ بازار اقدام به خرید سکه کنند و همین موضوع سیگنال افزایشی را به سایر معامله گران بازار داد و افزایش تقاضای جدید در بازار از جمله مهم ترین عواملی بودند که زمینه ساز تغییر مسیر داخلی سکه و طلا در کشور شدند.

چنانچه دولت سیاست تثبیت یا تغییر قیمت دلار به دور از هیجان های سفته بازی در پیش نگیرد، صنایع فعال کشور که در حال حاضر ضعیف هستند، قدرت تحمل شوک قیمتی را نخواهند داشت و بدین ترتیب افزایش شتابی دلار به سطوح ذکر شده به ضرر جامعه خواهد شد.

دولت با اتخاذ سیاستهایی که منشا کنترل قیمتی نداشته باشند از طریق شفافیت موضع بانک مرکزی و تلاش برای خارج کردن ارز از سبد دارایی خانوار می تواند تا حدودی نوسانات آن را کنترل نماید. اما دولت با وجود وعده تک نرخی شدن ارز در سال پیش رو متاسفانه در لایحه بودجه سال ۹۷ خبری از تک نرخی شدن ارز دیده نشد که خود رانت اقتصادی زیادی را برای گروه های خاص ایجاد خواهد کرد. تعیین نرخ ارز معادل ۳۵۰۰ در این لایحه به عده‌ای خاص تخصیص می یابد و سایر فعالین اقتصادی مجبور به تهیه آن از بازار آزاد به قیمت آزاد خواهند شد که فشار را بر روی فعالان بیشتر خواهد کرد. دولت بایستی سیاستی را در پیش بگیرد تا در شرایط کنونی که نرخ تورم در آستانه دو رقمی شدن است ضربه سختی به تولید کشور وارد نشود.

شاید مطلوب ترین سیاست مدیریت کوتاه مدت این دو بازار باشد. کاهش قیمت سکه از طریق حراج آن در بازار روشی مقطعی و کوتاه مدت است و در بلندمدت قطعا بر افزایش قیمت آن می افزاید. همچنین بخشی از افزایش قیمت سکه و طلا به دلیل تبدیل نرخ ارز به ریال است و تا زمانی که نرخ ارز روند صعودی داشته باشد شاهد افزایش قیمت سکه نیز خواهیم بود. شاید زیرساختهای لازم برای اجرای یکسان سازی نرخ ارز فراهم نباشد اما بانک مرکزی بایستی این امر را جز اهداف اصلی خود قرار دهد و تمام سعی و تلاش خود را انجام دهد تا یکسان سازی صورت گیرد تا با کاهش رانت خواری بعضی گروه های خاص قیمت سکه و طلا نیز متناسب با قیمت جهانی تنظیم گردد.