خشک‌سالی در خراسان جنوبی می‌تازد/ اعتبارات پا پس می‌کشد

خبرگزاری مهر- گروه استان ها: خشکسالی، واژه ای که مردم خراسان جنوبی حدود دو دهه است با آن خو گرفته اند، در تمام این سال ها چشم امید مردم به آسمان بوده و آسمان هر سال بیشتر از سال قبل قهر خود را بر طبیعت خشک کویر نشان داده است.

امسال خراسان جنوبی وارد بیستمین سال خشکسالی شده، آمارها نیز خبرهای خوشی برای مردم استان ندارند و تداوم دو دهه خشکسالی را نشان می دهند.

کشاورزان خراسان جنوبی بهار و تابستان گذشته را به سختی پشت سرگذاشته اند و تمام امیدشان به پاییز و زمستان بود تا بلکه باران رحمت الهی پایان سال ها خشکی را برای آن ها نوید دهد اما پاییز امسال نیز خشک تر از هر سال دیگری سپری شد و زمستان نیز هنوز قطره ای امید را در دل مردم زنده نکرده است.

آنطور که مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی می گوید میزان بارندگی ها در پاییز امسال تنها ۰.۶ میلی متر بوده که  نسبت به دوره بلند مدت حدود ۹۲ درصد کاهش را نشان می دهد از طرفی طی سال های گذشته به طور مداوم شاهد افزایش وضعیت دمایی استان بوده ایم و این ها در کنار میزان تبخیر بالای سه هزار میلی متری وضعیت قرمز استان را حادتر کرده اند.

خشکسلی بسیار شدید در ۳۶ درصد استان

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر از کاهش ۲۵ درصدی بارندگی ها در استان طی سال زراعی گذشته نسبت به بلندمدت خبر داد و گفت: میانگین بارندگی سال زراعی گذشته ۸۸.۵ میلی متر بوده است.

علیرضا خندان رو بیان کرد: از نظر کاهش بارندگی ها خراسان جنوبی بعد از استان های خوزستان و کهکیلویه و بویراحمد سومین استان کشور بوده است.

وی با بیان اینکه بر اساس شاخص های  SPI دوره هفت ساله در حال حاضر ۱۰۰ درصد مساحت استان تحت تاثیر خشکسالی قرار دارد، عنوان داشت: بر اساس این شاخص ها هم اکنون ۳۸ درصد استان با خشکسالی متوسط،  ۲۶ درصد خشکسالی شدید و ۳۶ درصد نیز با خشکسالی بسیار شدید مواجه است.

به گفته خندان رو خراسان جنوبی یکی از چهار استانی است که در یک دوره ۱۲ ماهه ۱۰۰ درصد مساحت آن درگیر با خشکسالی شده است.

خندان رو ادامه داد: همچنین بر اساس شاخص های خشکسالی در یک دوره یک ساله ۱۲ درصد مساحت استان درگیر خشکسالی خفیف، ۴۵ درصد خشکسالی متوسط، ۳۸ درصد خشکسالی شدید و پنج درصد نیز خشکسالی بسیارشدید شده است.

افزایش یک درجه ای وضعیت دمایی استان

وی با بیان اینکه یکی از شاخص های مد نظر SPI بارندگی، دما، رطوبت و تبخیر است، بیان داشت: در سال گذشته وضعیت دمایی استان نسبت به بلند مدت یک درجه افزایش یافته است.

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی اضافه کرد: همچنین میزان تبخیر در استان بالای سه هزار میلی متر است که از استان هایی با تبخیر بسیار بالا است.

خندان رو با اشاره به اینکه خشکسالی از سال ۷۹ در استان آغاز شده است، عنوان داشت: طی این سال ها میزان گرد و خاک، کاهش آب های زیر زمینی و کاهش بارندگی ها روز به روز در حال افزایش بوده است.

کاهش ۹۲ درصدی بارندگی های پاییز

وی همچنین از کاهش ۵۰ درصدی بارندگی ها در پاییز امسال نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: میزان این بارندگی ها نسبت به دوره بلند مدت نیز حدود ۹۲ درصد کاهش را نشان می دهد.

در کنار وضعیت حاد بارندگی های استان، افزایش یک درجه ای وضعیت دمایی و تبخیر بالای سه هزار میلی متری طی سال های گذشته وضعیت برداشت از سفره های آب زیرزمینی ثابت مانده است و همین امر سبب کسری ۱۸۰ میلیون متر مکعبی مخازن آبی استان شده است.

همچنین کاهش تخلیه قنوات استان به یک سوم، افزایش شوری آب، خشک شدن بسیاری از چاه های آب، شکاف های ۳۲ کیلومتری در زمین و افزایش دشت های ممنوعه بحرانی استان از دو به هشت دشت از دیگر خبرهای نگران کننده ای است که مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی عنوان می کند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه خراسان جنوبی از حدود دو دهه پیش با پدیده خشکسالی مواجه است، اظهار کرد: یکی از تاثیرات مستقیم خشکسالی بر استان کاهش منابع آب تجدید پذیر استان بوده است.

کاهش آبدهی قنوات به یک سوم

حسین امامی با اشاره به اینکه تخلیه قنوات در سال ۷۸ بالغ بر ۶۰۰ میلیون مترمکعب بوده است، بیان کرد: این میزان در حال حاضر به ۲۰۰ میلیون متر مکعب یعنی حدود یک سوم کاهش پیدا کرده است.

وی ادامه داد: این در حالی است که طی این سال ها برداشت از منابع آبی ثابت بوده و همین امر سبب کسری مخزن شدید منابع آبی استان شده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی، میزان کسری مخازن استان را ۱۸۰ میلیون متر مکعب عنوان کرد و گفت: با اقدامات انجام شده از جمله کنتورگذاری چاه ها و اصلاح شبکه ها بخشی از این کسری مخزن جبران شده با این وجود کماکان حدود ۱۲۷.۵ میلیون مترمکعب کسری مخازن آبی را داریم.

امامی ادامه داد: علاوه بر این در سه دهه گذشته بالغ بر ۳.۳ میلیارد متر مکعب از سفره های آب زیرزمینی استان برداشت شده است.

وی با بیان اینکه ادامه این رویه عوارض زیادی برای منابع آبی استان داشته است، عنوان داشت: با ادامه این روند بسیاری از چاه های آبی نیاز به کف شکنی داشته و کیفیت آب نیز به شدت طی این سال ها کاهش پیدا کرده است.

وضعیت حاد فرونشست های زمین در سرایان

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی، فرونشست لایه های زمین را یکی دیگر از عوارض خشکسالی در استان برشمرد و افزود: این پدیده به صورت فراگیر در سرایان مشاهده شده اما در برخی از مناطق وضعیت حاد پیدا کرده است.

به گفته امامی در سال گذشته به صورت وسیع شاهد شکاف لایه های زمین در سطحی به طول ۳۲ کیلومتر در شهرستان سرایان بوده ایم.

وی همچنین به افزایش شوری آب به عنوان یکی دیگر از عوارض خشکسالی در استان اشاره کرد و گفت: با تداوم خشکسالی در استان شوری آب به شدت افزایش پیدا کرده و در برخی از مناطق چاه ها نیز به صورت کامل خشک شده اند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی با اشاره به وجود ۴۰ محدوده مطالعاتی در استان، عنوان داشت: از این تعداد ۱۷ محدوده آزاد و ۲۳ محدوده ممنوعه اعلام شده است.

امامی اضافه کرد: با تدوام خشکسالی در استان دشت های ممنوعه بحرانی استان از دو دشت در دهه ۸۰ به هشت دشت در حال حاضر افزایش پیدا کرده است.

خسارت ۴۸۱ میلیارد تومانی خشکسالی در بخش کشاورزی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر از خسارت ۴۸۱ میلیارد تومانی خشکسالی به بخش کشاورزی استان در سال زراعی گذشته خبر داد و گفت: این رقم در مقایسه با سال زراعی قبل از آن حدود دو برابر شده است.

هاشم ولی پور مطلق با اشاره به خسارت ۲۸ میلیارد تومانی خشکسالی به باغات استان در این مدت، بیان کرد: علاوه بر این در سال زراعی گذشته خشکسالی و بی آبی بالغ بر ۳۷ میلیارد تومان به مزارع کشاورزی استان خسارت زده است.

وی همچنین از خسارت ۱۶۷ میلیارد تومانی خشکسالی به منابع آبی استان در سال زراعی گذشته خبر داد و گفت: بیشترین حجم خسارت خشکسالی به بخش زراعت و باغات استان بوده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، بیشترین حجم خسارت خشکسالی را در شهرستان بشرویه عنوان کرد و گفت: کمبود بارندگی و خشکسالی در سال گذشته بالغ بر ۱۸۴ میلیارد تومان به شهرستان بشرویه خسارت زده است.

ولی پور مطلق اضافه کرد: همچنین شهرستان خوسف با ۷۱ میلیارد تومان و شهرستان فردوس با ۶۷ میلیارد تومان به ترتیب بیشترین حجم خسارت خشکسالی را به خود اختصاص داده اند.

وی با بیان اینکه خشکسالی های چندین ساله در استان در بخش زراعی و باغی سبب خشک شدن درختان، کاهش محصول و بدکیفیت شدن محصولات شده است، عنوان داشت:  در بخش دام و طیور نیز خشکسالی ها سبب کاهش جمعیت دام، کاهش میزان شیردهی، افزایش عدم باروری و سقط جنین دام شده است.

با وجود اینکه طبق نظر کارشناسان خشکسالی در استان نه تنها در سال جاری تدوام خواهد داشت بلکه اکنون بعد از دو دهه کمبود بارندگی خود را بدتر از سال های قبل نشان خواهد داد اما امسال استان خراسان جنوبی در ردیف های آخر جدول بودجه کشور قرار گرفته و هنوز هم وعده های انتقال آب به استان تنها بر روی کاغذ باقی مانده است.