نوبل از «خاص‌نویس‌ها» فاصله گرفت/ انتشار مثنوی با تصحیح موحد

خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ: در گزارش زیر، مهمترین اتفاقات حوزه فرهنگ در مهرماه سال ۹۶ از قاب مهر بازخوانی شده است. حضور ایران در بزرگترین نمایشگاه گردشگری جهان، معرفی یک نوینسده آسیایی دیگر به عنوان برنده جایزه ادبی نوبل، اعلام تحریم نمایشگاه مطبوعات از سوی برخی روزنامه‌ها، حضور ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۲۰۱۷ و اعطای بالاترین نشان حافظ‌شناسی به سعید حمیدیان، از مهمترین رویدادهای این حوزه در هفتمین ماه سال گذشته بود.

در سومین روز مهرماه نخستین نشست خبری سیدعباس صالحی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد و صالحی در همان ابتدای راه گفت که آماده شنیدن انتقادهای رسانه‌ای است؛ ولو گزنده هم باشند و آن‌ها را برای بهبود عملکرد خود در این حوزه، به کار خواهد گرفت.

وزیری که تغییر مدیران را نه لازم می‌داند و نه کافی!

صالحی در مورد نگاهش به ایجاد تغییر در مدیران وزارت ارشاد هم گفت: نگاه من این نیست که تغییر اصالت دارد، همان طور که ثبات هم اصالت ندارد، برای من آنچه ارزش دارد، برنامه و کارکرد است و در این راستا گاهی ممکن است نیاز به افراد جدید باشد و افراد قدیمی به هر دلیلی تغییر کنند.

اما در همان هفته اول مهرماه، یک رویداد مهم در حوزه گردشگری در جهان برگزار شد که ایران هم در آن مشارکت داشت؛   نمایشگاه گردشگری تاپ ریزا فرانسه در حالی در هفتم مهرماه به کار خود پایان داد که ایران با ۱۲ آژانس مسافرتی در این برنامه شرکت کرده بود.

این رویداد، یکی از مهمترین نمایشگاه‌های متخصصان بازار گردشگری در جهان است که خریداران و فروشندگان در هر بخشی از صنعت گردشگری از آن دیدن می‌کنند و تولیدات و نوآوری‌های خود را به نمایش می‌گذارند چرا که دربرگیرنده فرصت‌های کاری در زمینه‌های تفریحی و حرفه‌ای است.

دستاورد ایران از بزرگترین نمایشگاه گردشگری جهان

نمایشگاه بین‌المللی تخصصی بازار گردشگری فرانسه که با نام آی. اف. تی. ام. (International French Travel Markt)- تاپ رزا (Top Resa) شناخته می‌شود، هر ساله اواخر سپتامبر در شهر پاریس  برگزار می‌شود و در دوره پیشین هم بیش از ۳۳۰ موسسه و شرکت دست‌اندرکار صنعت گردشگری معتبر خارجی شامل آژانس‌های مسافری، تورهای مسافرتی، شرکت‌های هواپیمایی، شبکه زنجیره‌ای هتل‌ها و کرایه خودرو، خدمات خود را از  طریق بیش از ۱۳۰۰ شرکت در نمایشگاه پاریس معرفی کردند.

ایران هم با ۱۲ آژانس مسافرتی در این نمایشگاه شرکت کرد و کانون جهانگردی و اتومبیلرانی مسئولیت برقراری پاویون ایران در نمایشگاه را به عهده گرفت. کشورمان در این نمایشگاه ١٣٠ متر غرفه داشت که نسبت به سال قبلش ٤٠ متر افزایش پیدا کرده بود. همچنین پاویون ایران در  نمایشگاه امسال با تم سمنان شکل گرفت و در طول برگزاری آن معاون سفارت ایران در پاریس، معاون وزیر اقتصاد فرانسه، فرزانه شرفبافی مدیرعامل هواپیمایی ایران و خواجه بیدختی مدیرکل میراث فرهنگی استان سمنان نیز از نمایشگاه و غرفه ایران دیدن کردند.  

خداحافظی با ناشر کتاب‌های ذبیح‌الله منصوری

در یازدهم مهرماه ۹۶، مرتضی ریاحی‌پور پایه‌گذار و مدیرمسئول انتشارات زرین و ناشر کتاب‌های ترجمه‌ای ذبیح‌الله منصوری، مترجم پاورقی‌نویس معروف، دار فانی را وداع گفت. زنده‌یاد ریاحی‌پور پایه‌گذار انتشارات زرین و مدیرمسئول این موسسه انتشاراتی بود. انتشارات زرین، ناشر کتاب‌های ترجمه‌ای ذبیح‌الله منصوری بود که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ از پرفروش‌ترین کتاب‌های ایران به شمار می‌رفت؛ «سینوهه» یکی از صدها کتاب منصوری بود که نشر زرین به چاپ رساند و در زمان انتشارش، به گفته زنده‌یاد ریاحی‌پور، ماهی ۵۰۰۰ نسخه از آن منتشر می‌شد.

در سیزدهمین روز مهرماه، آکادمی نوبل، کازو ایشی گورو نویسنده ژاپنی‌تبار را به عنوان صد و چهاردهمین نویسنده دریافت کننده این جایزه در بخش ادبیات معرفی کرد. ایشی گورو نویسنده رمان «بازمانده روز» که در ناگازاکی به دنیا آمده، به خاطر رمان‌های عاطفی اش که «اعماق حس موهوم ارتباط ما با جهان را به نمایش می‌گذارند» موفق به کسب این جایزه شد.  

برای انتخاب شدن به عنوان دریافت کننده این جایزه، کازو ایشی گورو بیش از نیمی از آراء اعضای آکادمی را از آن خود کرد. آکادمی نوبل همیشه برنده خود را از میان حدود ۳۵۰ نامزد پیشنهادی انتخاب می‌کند که توسط متخصصان ادبی و برندگان پیشین جایزه نوبل از سراسر جهان معرفی می‌شوند.

نوبل ۲۰۱۷ و فاصله گرفتن از «خاص نویس‌ها»

هدف این جایزه ادای احترام به خواسته آلفرد نوبل است که گفته بود «فردی که در زمینه ادبیات خاص ترین اثر را در جهتی ایده آل خلق کرده باشد» باید بتواند این جایزه را از آن خود کند. این جایزه ۸۳۲ هزار پوندی از سال ۱۹۰۱ تا به حال به ۱۱۳ نویسنده اهدا شده که ۱۴ نفر از آن‌ها زن بوده اند، ۲۸ نفرشان به زبان انگلیسی نوشتند و ۷۷ نفر به خاطر اثر نثر ادبی برنده شدند.

دقایقی بعد از اعلام نام برنده جایزه ادبی نوبل ۲۰۱۷، سهیل سُمی، مترجمِ ایرانیِ چندین اثر «کازوئو ایشی گورو»، این انتخاب را نوعی واکنش آکادمی نوبل به انتخاب سال گذشته (باب دیلن) و فاصله گرفتن از «خاص‌نویس» ‌ها ارزیابی و در عین حال تاکید کرد که نوبل، هرگز نمی‌تواند معیار اول و آخر در انتخاب بهترین نویسندگان باشد.

به گفته سُمی، «ایشی گورو» از لحاظ تماتیک، روی ژانرهای مختلفی در حوزه روایت داستانی کار کرده است از جمله ژانر علمی - تخیلی در کتاب «هرگز رهایم مکن» یا ژانر روانشناختی در رمان «تسلی‌ناپذیر» و یا ژانرهای دیگر از جمله آخر الزمانی. او در «غول مدفون» (آخرین کتاب منتشرشده از ایشی گورو) هم سبک تازه‌تری را تجربه کرده است.

ماجرای تحریم نمایشگاه توسط برخی روزنامه‌ها چه بود؟

اما در آستانه برپایی نمایشگاه مطبوعات، قائم مقام این نمایشگاه در روزهای میانی مهرماه، ضمن اعلام زمان برگزاری بیست و سومین دوره این رویداد (۵ تا ۱۲ آبان) از افزایش اجاره بهای غرفه‌های با متراژ بالا، تخفیف ۵۰ درصدی به رسانه‌های بخش خصوصی و افزایش تعرفه اجاره غرفه رسانه‌های غیرخصوصی به اندازه دو برابر رسانه‌های خصوصی، خبر داد.

همزمان، زمزمه‌های شرکت نکردن شش روزنامه در نمایشگاه مطبوعات امسال که چند وقتی بود مطرح می‌شد، با انتشار فهرست نهایی رسانه‌های حاضر در این نمایشگاه به حقیقت پیوست و با انتشار فهرست نهایی رسانه‌های حاضر در بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها (اینجا)، مشخص شد که ۶ روزنامه دنیای اقتصاد، شرق، اعتماد، آرمان، آفتاب یزد و جهان صنعت که مدیران همه آنها اعضای هیات مدیره انجمن روزنامه‌های غیردولتی هستند، در نمایشگاه مطبوعات ۹۶ شرکت نخواهند کرد.

در همین حال و مطابق این خبر، بجز روزنامه شرق و آفتاب یزد، بقیه روزنامه‌های فوق‌ ثبت نام اولیه را انجام داده بودند. شنیده می‌شود به نتیجه نرسیدن مذاکرات این روزنامه‌ها با معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد برای حذف طرح اشتراک و تغییر در روش پرداخت یارانه، باعث شد که مدیران این روزنامه‌ها به چنین تصمیمی برسند.

وداع پائیزی با یک ایرانشناس دیگر

در شانزدهمین روز مهرماه، محسن جعفری مذهب عضو هیات علمی پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران پس از مدت‌ها دست و پنجه نرم کردن با بیماری سرطان، دار فانی را داع گفت.

جعفری مذهب که دکترای تاریخ ایران از دانشگاه شهید بهشتی داشت، بیش از ۲۰ سال با سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان عضو هیات علمی همکاری مستمر داشت و در برگزاری کنفرانس‌ها و همایش‌های داخلی و خارجی در حوزه‌های ایران شناسی، فعالیت‌های بسیار موثری انجام داد.

او ارتباطات خوب و بسیار موثری با ایران شناسان خارج کشور داشت و اگرچه تخصص اصلی‌اش، حوزه تاریخ مغول بود اما یک سکه شناس و یک کتاب‌شناس برجسته نیز بود و مطالعات گسترده ای در زمینه‌های مرتبط با اقلیت‌های مذهبی در ایران انجام داد. پیکر محسن جعفری مذهب هجدهمم مهرماه و پس از تشییع از محل کتابخانه ملی، در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.

قلب کتاب جهان همچنان در فرانکفورت می‌تپد

اما در همان ماه، بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان در فرانکفورت هم برپا شد که ایران هم در آن شرکت کرد. امسال یورگن باس رئیس نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت هم با حضور در غرفه ایران در محل این نمایشگاه از فعالیت‌های ایران در این دوره از نمایشگاه بازدید کرد.

با این وجود، جمعی از ناشران ایرانی حاضر در نمایشگاه کتاب فرانکفورت در نامه‌ای خطاب به معاون باس و سایر مدیران این رویداد، نسبت به برخی حواشی به وجود آمده پیرامون فعالیت آنها در غرفه ملی ایران، اعتراض کردند. این نامه پس از تحرکات ناکام عده معدودی از عناصر خود فروخته گروهک منافقین، در شهر فرانکفورت آلمان و ایجاد مزاحمت برای ناشران و نویسندگان و اهالی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران که در نمایشگاه کتاب این شهر و در غرفه ملی ایران حضور داشتند، نوشته و تقدیم مسئولان مذکور شد.

این تعداد از ناشران ایرانی، ضمن ابراز مراتب شدید اعتراض خود به رفتار متناقض و غیرمسئولانه مدیران این نمایشگاه در قبال این تحرکات، حضور خود در این نمایشگاه در سال‌های آینده را مشروط به رفع این قبیل مزاحمت‌ها دانستند. مدیران موسسات نشر ققنوس، ثالث، نگاه، پیدایش، هرمس، فرهنگ معاصر، خانه هنرمندان، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و جمعی دیگر از فعالان فرهنگی حاضر در غرفه ملی ایران، این نامه را امضا و اعلام کرده‌ بودند در صورت رفع نشدن این مزاحمت که همواره مورد اعتراض جمهوری اسلامی ایران بوده است، جامعه مستقل نشر ایران از سال آینده از حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت صرف نظر خواهد کرد.

در هر حال شصت و نهمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت که با حضور ۷۲۰۰ فعال نشر از ۱۰۲ کشور جهان برپا شده بود، پس از اجرای ۴ هزار برنامه فرهنگی در پنج روز و حصول افزایش سه درصدی در بازدیدکنندگان نسبت به دوره قبل، در این شهر آلمان به کار خود پایان داد.

«شرح شوق» بالاترین نشان حافظ‌شناسی را برای حمیدیان به ارمغان آورد

مهرماه اما، ماه خواجه شیراز نیز هست؛ در بیستمین روز مهرماه ۹۶ و به رسم هر ساله که مراسم بزرگداشت حافظ در نقاط مختلف کشور برگزار می‌شود، شهر این شاعر نامدار نیز میزبان بزرگان عر و ادب کشور بود و طی مراسمی که در جوار آرامگاه خواجه شیراز برگزار شد، «نشان درجه‌ یک علمی حافظ‌شناسی» از سوی مرکز حافظ‌شناسی به دکتر سعید حمیدیان اعطا شد.

حمیدیان (متولد اردیبهشت‌ماه ۱۳۲۴ خورشیدی در تهران) نویسنده، مترجم، پژوهشگر و استاد بازنشسته‌ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی است. فهرست نوشته‌های دکتر حمیدیان بسیار بلندبالاست. در تالیف، در تصحیح، در ویرایش، در لغت پژوهی، در ترجمه و حوزه‌های دیگر صاجب آثار ارزنده‌ای است. کتاب‌ها و مقالات بسیاری از استاد حمیدیان منتشر شده که بیشتر آن‌ها از مهم‌ترین منابع مطالعاتی در حوزه‌ی فرهنگ و ادبیات هستند.

کتاب شرح شوق او که اثری پنج جلدی (نزدیک به ۴۴۰۰ صفحه) در شرح و تحلیل اشعار حافظ بر پایه متن مصحح پرویز ناتل‌خانلری است، از جمله آثار متاخر دکتر حمیدیان است. این کتاب در سی و دومین دوره جایزه «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» به عنوان اثر برگزیده بخش ادبیات معرفی شد.

بر این اساس و به پاس تقدیر از خدمات سعید حمیدیان در حوزه حافظ‌پژوهی، در بیست‌ویکمین دوره مراسم یادروز حافظ در سال ۱۳۹۶، پنجمین «نشان درجه ۱ علمی حافظ‌شناسی» به وی اعطا شد. این نشان که بالاترین نشان حافظ‌شناسی است، پیشتر به پروفسور هانری دو فوشه­‌کور فرانسوی (اردیبهشت ۱۳۸۶)، پروفسور جیوانی ماریا درمه ایتالیایی (اسفندماه ۱۳۸۶)، دکتر سلیم نیساری (مهرماه ۱۳۸۷) و استاد بهاءالدین خرمشاهی (مهر ماه ۱۳۸۸) اعطا شده بود.

چاپ تصحیح موحد از مثنوی ۹۰ سال پس از تصحیح نیکلسون

در همین ماه، خبر مهم دیگری در حوزه پاسداشت متون کلاسیک ادبی ایران رسانه‌ای شد و آن اینکه، ۹۰ سال پس از تصحیح نیکلسون، تصحیح استاد محمدعلی موحد از مثنوی معنوی، سرانجام زیر چاپ رفت.

جلد اول این اثر در هزار صفحه شامل مقدمه استاد موحد در ۱۲۰ صفحه و نیز دفتر اول، دوم و سوم مثنوی و جلد دوم نیز شامل سه دفتر بعدی (چهار، پنج و شش) به انضمام کشف الابیات است و حجم جلد دوم هم ۱۰۰۰ صفحه است. هر دو جلد این کتاب در قطع وزیری و با کاغذ کرم رنک خفیف و با صحافی گالینگور به زیر چاپ رفت.

یکی از ویژگی‌های تصحیح دکتر محمدعلی موحد این است که با نسخه‌های کامل و یا ناتمامی که تا ۱۵ سال پس از فوت مولانا، کتابت و تاکنون شناخته شده‌اند؛ مثل نسخه قونیه و نسخه قاهره و... کار تصحیح را با ذکر تمام نسخه بدل‌ها به انجام رسانده است.

محمدعلی موحد از چهره‌های مطرح مولوی‌پژوهی در ایران است. به قلم این پژوهشگر آثار متعددی مربوط به مولانا و شمس و شاگردان این شاعر و اندیشمند بزرگ ایرانی منتشر شده است. از آن جمله می‌توان به کتاب «رساله در مناقب پروردگار» اثر فریدون بن احمد سپهسالار اشاره کرد. این اثر  با تصحیح و توضیح محمدعلی موحد و صمد موحد از سوی نشر کارنامه به چاپ رسیده است.

مهرزاد دانش و حرکت از «سینما» به سوی «چاپ» روی ریل «کتاب»

در اواخر مهرماه ۹۶، وزیر جدید ارشاد باز هم دست به قلم شد و این بار یکی دیگر از مدیران حوزه معاونت فرهنگی این وزارتخانه را که خود پیشتر عهده‌دار مسئولیت آن بود، تغییر داد. با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهرزاد دانش به عنوان مدیر کل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد. این تغییر البته در پی پذیرش استعفای محمودرضا برازش پس از چندبار استعفا به دلیل همکاری با آستان قدس رضوی، صورت گرفت.

مهرزاد دانش در حالی به این سمت منصوب شد که بر اساس تفاهم نامه میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت صنعت، معدن و تجارت، امور فنی و صنعتی چاپ به وزارت صنعت، معدن و تجارت واگذار شده و امور نظارت محتوایی بر عهده دفتر چاپ و نشر خواهد بود. وی پیشتر به عنوان دبیر دبیرخانه هیات انتخاب و خرید کتاب در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به فعالیت بود. در پی تغییرات به وجود آمده برخی از امور حوزه نشر مانند امور هیات خرید کتاب نیز به این دفتر منتقل شد.

مراسم معارفه مهرزاد دانش به عنوان مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم چند روز بعد و در غیاب خبرنگاران و بدون حضور محمودرضا برازش، مدیرکل پیشین این دفتر، برگزار شد.

جایزه کافکا، آتوود را به جمع غول‌های ادبی اضاف کرد

اما بشنوید از مارگارت آتوود که در واپسین روزهای مهرماه سال گذشته، جایزه فرانتس کافکا را دریافت کرد. این شاعر، رمان‌نویس و منتقد کانادایی که در اردیبهشت ۹۶ به‌عنوان برنده جایزه بین‌المللی فرانتس کافکا در سال ۲۰۱۷ انتخاب شده بود، طی مراسمی جایزه ۱۰ هزار دلاری خود را دریافت کرد.

این جایزه برای یک عمر دستاورد ادبی به خالق رمان «داستان ندیمه» تعلق گرفت. آتوود در این باره گفت: فکر می‌کنم این جایزه برای من کاملا خاص است زیرا اولین مقاله ادبی که من نوشتم درباره فرانتس کافکا بود و این به دهه ۱۹۵۰ باز می‌گردد. آن زمان، نه تنها بیوگرافی او را خوانده بودم، بلکه همه کارهایش را مطالعه کرده بودم و این را کاملا به یاد می‌آورم.

نویسنده ۷۷ ساله کانادایی که یک کارنامه پر و پیمان و پربار ادبی دارد، در طول چندین دهه کار ادبی ۱۷ رمان نوشته، ۷ کتاب کودک تالیف کرده و نزدیک به یک دوجین کتاب شعر دارد. «داستان ندیمه» مشهورترین رمان آتوود و درباره جامعه‌ای اقتدارگرایانه است. تاکنون با اقتباس از این رمان یک فیلم سینمایی، باله، اپرا و یک سریال تلویزیونی با بازی الیزابت ماس ساخته شده است. این سریال سال گذشته، جوایز امی را درو کرد.

این رمان سال ۱۹۸۵ نوشته شده و اغلب با رمان «۱۹۸۴» جورج اورول و «دنیای قشنگ نو» آلدوکس‌هاکسلی و دیگر آثار از این دست مقایسه می‌شود. «چشم گربه» در سال ۱۹۸۸، «عروس دزد» در سال ۱۹۹۳ و «اوریکس و کریک» در سال ۲۰۰۳ از دیگر آثار برجسته آتوود هستند. آتوود سال ۲۰۰۰ هم برای «آدمکش کور» برنده جایزه بوکر شد. جایزه کافکا به یاد فرانتس کافکا نویسنده مشهور متولد پراگ اهدا می‌شود. ‌ هاروکی موراکامی، فیلیپ راث، ‌ هارولد پینتر، ایو بونوفوی و واسلاو هاول از برندگان پیشین این جایزه بودند.

رژیم پینوشه عامل مرگ پابلو نروداست!؟

در همان روزها، نتایج تحقیقات درباره مرگ پابلو نرودا، یکی از مشهورترین شاعران جهان، منتشر و مشخص شد که وی از سرطان پروستات فوت نشده بلکه احتمالا عاملان رژیم دیکتاتوری پینوشه، او را کشته‌اند.

این تحقیقات روشن می‌کند که شاعر ۶۹ ساله برنده جایزه ادبی نوبل، که تا پیش از آن گفته می‌شد بر اثر سرطان پروستات فوت شده، باید به دلیل دیگری جان باخته باشد. در حالی که بر اثر ادعاهای راننده پابلو نرودا که چند سال پیش درگذشت، جسد این شاعر از خاک بیرون آورده شد تا بررسی‌های سم‌شناسی روی آن انجام شود، یکی از متخصصان بررسی این امر اعلام کرد: ما هنوز نمی‌توانیم قطعا بگوییم خشونت یا عامل طبیعی عامل مرگ وی بوده است.

در این کنفرانس خبری که با حضور متخصصان انجام شد، اعلام شد که «قطعا درگذشت نرودا بر اثر مرگ طبیعی نبوده است». در همان کنفرانس گفته شد که متخصصان در حال بررسی یک باکتری موجود در بدن نرودا هستند که می‌تواند عامل مرگ وی بوده باشد.

سال ۲۰۱۱ راننده سابق این شاعر به مجله‌ای مکزیکی گفته بود این شاعر که مدتی طولانی از اعضای حزب کمونیست بوده، وقتی در بیمارستانی در سانتیاگو پایتخت شیلی بستری بود، به دلیل تزریقی مرگبار به معده‌اش از سوی دشمنان سیاسی‌اش، کشته شده است. سال ۲۰۱۳، نرودا نبش قبر شد تا روشن شود که علت واقعی مرگ وی چه بوده است. اما نتیجه آزمایش‌هایی که صورت گرفت، نشان دهنده سمی در بازمانده استخوان‌های وی نبود. سال ۲۰۱۵ دولت شیلی اعلام کرد بسیار محتمل است که یک گروه سوم عامل مرگ او بوده باشد. همان زمان دولت شیلی اعلام کرد یک آزمایش جدید انجام می‌شود تا روشن شود که آیا وجود فلزات سنگین در بدن او مشاهده می‌شود یا خیر. این آزمایش بر عهده محققانی در سوییس قرار گرفت. این شاعر سال ۱۹۷۳ و با فاصله کمی از وقوع کودتای نظامیان در شیلی درگذشت.

نرودا که در سال ۱۹۷۱ برنده جایزه ادبی نوبل شد، از سرطان رنج می‌برد. در حالی که قرار بود به مناسبت هفتاد سالگی او در سال ۱۹۷۴ هشت عنوان کتاب از وی در جهان منتشر شود، او ۲۳ سپتامبر و تنها دوازده روز پس از روی کار آمدن آگوستو پینوشه در شیلی درگذشت و هشت کتاب او پس از درگذشتش منتشر شدند. دو سال قبل جسد نرودا بار دیگر در خانه محبوبش در ساحل اقیانوس آرام و در کنار همسرش به خاک سپرده شد.