خبرگزاری مهر - گروه استانها، ثمین مامقانی نژاد: این روزها کافی است نگاهی گذرا به اطرافیان خود داشته باشیم تا دریابیم که تعداد زیادی از فارغ التحصیلان دانشگاهی را می‌شناسیم که مدت‌ها است جویای کار هستند و جست و جوی آنها بی ثمر است.
بی شک تعدادی از این افراد مدارک بالای تحصیلی داشته و گلایه از این دارند که چرا باید بیکار باشند، غافل از اینکه تبی که در آن می‌سوزند همان تب مدرک گرایی است و امروز که می‌خواهند در محیط کسب و کار حضور یابند، امکان پیاده سازی داده‌های صرفاً تئوری که در تمام سال‌های تحصیل کسب کرده اند برایشان وجود ندارد.
از زاویه دید کلان‌تر که به موضوع بنگریم با خیل عظیمی از فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور مواجه می‌شویم که بدون اغراق بخش مهمی از آمار بیکاران کشور را به خود اختصاص می‌دهند و هر سال و هر سال با فارغ التحصیل شدن افراد بیشتر، این کلاف سردرگم در غیاب یک تصمیم و برنامه اصولی، پیچیده‌تر می‌شود.
در کنار معضل مدرک گرایی و همچنین فقدان ارائه آموزش‌های مهارتی در مراکز دانشگاهی، مساله دیگری که به رقم خوردن شرایط کنونی دامن زده، عدم توجه دانشگاه‌ها به استقرار رشته‌هایی است که در هر منطقه بازار کار برای آنها وجود دارد و امروز می‌بینیم دانشجویی که بعضاً بدون تحقیق اصولی و فقط با انگیزه کسب مدرک از دانشگاه فارغ التحصیل شده، برای مشغول شدن در کار مرتبط با رشته خود باید به منطقه یا استان دیگری برود و اگر امکان این امر برای وی فراهم نباشد، باید در لیست بیکاران بماند. در واقع کسی که دیروز تب مدرک گرفتن داشت، امروز در تب بیکاری و آینده شغلی مبهم به سر ببرد.
مدرک گرایی عامل نزول ارزش مدارج علمی و افزایش بیکاری
یک مدرس دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار مهر، با اشاره معضل مدرک گرایی در سطح جامعه اظهار داشت: اگر مقایسه‌ای با دیگر کشورهای پرجمعیت آسیا داشته باشیم، متوجه می‌شویم که نسبت به جمعیت کشور، آمار مراکز دانشگاهی ایران بسیار بالا است و بدتر از همه اینکه این دانشگاه‌ها عمدتاً خروجی مطلوب ندارند.
دانشگاه‌ها با صرف هزینه‌های بسیار، در حد یک مدرک خروجی دارند و چون فرآیند یادگیری در آنها با مهارت آموزی همراه نیست، دانشجویان این مراکز به جای آن که پس از اتمام درس مشغول به کار شوند، تنها بر آمار بیکاران می‌افزایند محمد پورمعطی افزود: به عبارت بهتر این دانشگاه‌ها با صرف هزینه‌های بسیار از بودجه سالانه و همچنین شهریه‌های بعضاً سنگینی که بار مالی بر دوش خانواده‌ها می‌گذارد، در حد یک مدرک خروجی دارند و چون فرآیند یادگیری در آنها با مهارت آموزی همراه نیست، دانشجویان این مراکز به جای آن که پس از فراغت از تحصیل مشغول به کار شوند، تنها بر تعداد و آمار بیکاران جامعه می‌افزایند.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: امروز می‌بینیم که حجم بزرگی از بیکاران در کشور، فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند و این مشکل به سبب عدم برنامه ریزی اصولی در آموزش عالی رخ داده که سال به سال نیز شاهد گسترش آن هستیم.
وی خاطرنشان ساخت: در سال‌های اخیر شاهد بودیم که تصمیم گیری چندان موثری در رابطه با وضعیت آموزش در دانشگاه‌ها و مشکل عدم برخورداری فارغ التحصیلان از مهارت در رشته تحصیلی خود، اتخاذ نشده و خبر بدتر اینکه تب مدرک گرایی در حال رسیدن به مدارج بالای تحصیلی همچون دکترا است که قطعاً این مساله موجب سقوط ارزش علمی و اعتبار مدارک دانشگاهی می‌شود و علاوه بر آن در آینده نیز تبعات سویی به دنبال خواهد داشت.
فقر مهارت در فارغ التحصیلان و مدرک گرایی به معضل بیکاری دامن زده است
رئیس دانشگاه اراک در گفت و گو با خبرنگار مهر، در این رابطه اظهار داشت: معتقدم مدرک گرایی برای آموزش عالی کشور یک آفت و ضایعه بزرگ به شمار می‌رود، امروز شاهدیم که مهارت آموزی سال‌ها است مورد غفلت و بی مهری قرار گرفته و فقر مهارت به معضل بیکاری دامن زده است.
سعید حمیدی ادامه داد: موضوع گرایش به سمت مهارت آموزی و مهارت محوری در مراکز آموزش عالی کشور سال‌ها است مورد غفلت واقع شده و در کنار آن مدرک گرایی به شدت اوج گرفته؛ در نهایت این روند مشکلات کنونی را در عرصه آموزش عالی و اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی رقم زده است.
رئیس دانشگاه اراک افزود: متاسفانه سال‌های متمادی است که عمدتاً به دنبال تحصیلات عالیه هستیم، ولی از کوچک‌ترین برنامه ریزی ها در حوزه مهارتی و کارشناسی در عرصه‌های صنعت، کشاورزی و… غافل مانده ایم.
به جای اینکه سه هزار مرکز مختلف آموزش عالی داشته باشیم، باید مراکز را کاهش دهیم. فعالیت ۶۰ یا ۷۰ دانشگاه معتبر در کشور کفایت می‌کند، با این روند کیفیت تحصیلی و مهارتی نیز افزایش می‌یابد حمیدی با اشاره به اینکه طرح ساماندهی دانشگاه‌ها که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شده، از جمله کارهای مطلوب در این حوزه است، بیان داشت: بایستی به جای اینکه سه هزار مرکز مختلف آموزش عالی داشته باشیم، مراکز دولتی کاهش پیدا کند و باید گفت که فعالیت ۶۰ یا ۷۰ دانشگاه معتبر در کشور کفایت می‌کند، با این روند کیفیت تحصیلی و مهارتی نیز افزایش پیدا می‌کند.
رئیس دانشگاه اراک خاطرنشان کرد: این روند یعنی کاهش مراکز آموزش عالی و دانشگاهی موجب می‌شود که مهارت آموزی و به دنبال آن توانایی اشتغال نیروی انسانی و فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها افزایش پیدا کند و مدرک گرایی کاهش یابد.
وی بیان داشت: حمایت از دانشگاه‌ها در این حوزه و تجهیز کردن آزمایشگاه و کارگاه‌های دانشجویی از جمله وظایف آموزش عالی کشور است که در این زمینه حتماً باید تدابیر و تمهیدات لازم اندیشه شود، چرا که هم اکنون کمبود تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی کاملاً در دانشگاه‌های مختلف مشهود است.
رئیس دانشگاه اراک در مور اعتبارات و بودجه پژوهش هم اظهار داشت: از کل بودجه دانشگاه‌ها که توسط هیات امنا مصوب می‌شود؛ باید بین ۱۲ تا ۱۵ درصد به موضوع پژوهش اختصاص داده شود، ولی عملاً این موضوع تحقق پیدا نمی‌کند. به همین دلیل آنطور که شایسته است موضوع پژوهش عملیاتی نمی‌شود و در این خصوص باید حتماً راهکار عملیاتی اندیشیده شود، چرا که این مهم نیز در راستای همان برنامه مهارت آموزی باید با جدیت دنبال شود.
به نظر می‌رسد معضل مدرک گرایی که چندی است با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، هم برای نظام آموزش عالی و هم برای جوانان و فارغ التحصیلان و خانواده‌ها چیزی جز تبعات نامطلوب به دنبال ندارد، بنابراین در این زمینه یک برنامه ریزی اصولی و همه جانبه لازم است تا با ارائه آموزش‌های مهارتی در دانشگاه‌ها، دست کم بتوانیم بخشی از این مشکل را حل کنیم و هر سال شاهد افزایش فارغ التحصیلان بیکار در کشور نباشیم.
نظر شما